Filipinomysz

Filipinomysz
	Apomys
	Mearns, 1905
	; Filipinomysz dżunglowa (A. gracilirostris)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	gryzonie
Podrząd	Supramyomorpha
Infrarząd	myszokształtne
Nadrodzina	myszowe
Rodzina	myszowate
Podrodzina	myszy
Plemię	Hydromyini
Rodzaj	filipinomysz
	Typ nomenklatoryczny
	Apomys hylocetes Mearns, 1905
Synonimy
	Megapomys Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVerde & Steppan, 2011;
	Megapomys Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVerde & Steppan, 2011;
Podrodzaje i gatunki
	2 podrodzaje i 19 gatunków – zobacz opis w tekście
	2 podrodzaje i 19 gatunków – zobacz opis w tekście
	Zasięg występowania

Filipinomysz^[3] (Apomys) – rodzaj ssaków z podrodziny myszy (Murinae) w obrębie rodziny myszowatych (Muridae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące na Filipinach^[4]^[5]^[6].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 71–179 mm, długość ogona 97–185 mm, długość ucha 14–27 mm, długość tylnej stopy 20–45 mm; masa ciała 16–140 g^[5]^[7].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1905 roku amerykański ornitolog Edgar Alexander Mearns w artykule zatytułowanym Opisy nowych rodzajów i gatunków ssaków z wysp filipińskich, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the United States National Museum”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oryginalne oznaczenie) filipinomysz podniebna (A. hylocoetes).

Etymologia

Apomys: Apo, Mindanao, Filipiny; gr. μυς mus, μυος muos ‘mysz’^[1].
Megapomys: gr. μεγας megas ‘wielki’; rodzaj Apomys Mearns, 1905^[2]. Gatunek typowy (oryginalne oznaczenie): Mus datae Meyer, 1899.

Podział systematyczny

Do rodzaju należą gatunki zgrupowane w dwóch podrodzajach^[8]^[7]^[4]^[3]:

Podrodzaj	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[3]	Podgatunki^[5]^[4]^[7]	Rozmieszczenie geograficzne^[5]^[4]^[7]	Podstawowe wymiary^[5]^[7]^[a]	Status IUCN^[9]
Apomys	Apomys camiguinensis	Heaney & Tabaranza, 2006	filipinomysz wysepkowa	gatunek monotypowy	Camiguin; zakres wysokości: 1000–1400 m n.p.m.	DC: około 10,6 cm DO: 14–16 cm MC: 33–48 g	VU
Apomys	Apomys hylocoetes	Mearns, 1905	filipinomysz podniebna	gatunek monotypowy	Mindanao (pasmo górskie Kitanglad, góra Apo; prawdopodobnie pasma górskie Kamangkil i Lumut); zakres wysokości: 1800–2800 m n.p.m.	DC: 11,1–11,5 cm DO: 12–15 cm MC: 33–45 g	LC
Apomys	Apomys insignis	Mearns, 1905	filipinomysz niezwykła	gatunek monotypowy	Mindanao i Dinagat; zakres wysokości: 0–2800 m n.p.m.	DC: 7,1–12,3 cm DO: 13,4–17,6 cm MC: 33–52 g	LC
Apomys	Apomys littoralis	(Sanborn, 1952)	filipinomysz nadbrzeżna	gatunek monotypowy	Mindanao (prowincje Lanao del Sur i Maguindanao); być może Leyte, Biliran i Bohol; zakres wysokości: 15–1400 m n.p.m.	DC: 10–10,3 cm DO: 12,2–12,6 cm MC: brak danych	DD
Apomys	Apomys musculus	G.S. Miller, 1911	filipinomysz drobna	gatunek monotypowy	Luzon, Mindoro i Dinagat; zakres wysokości: 300–2370 m n.p.m.	DC: 7,6–12,4 cm DO: 9,7–12,1 cm MC: 16–24 g	LC
Apomys	Apomys microdon	Hollister, 1913	filipinomysz mała	gatunek monotypowy	Luzon i Catanduanes; zakres wysokości: 0–2025 m n.p.m.	DC: 9–10,7 cm DO: 12,4–14,9 cm MC: 28–42 g	LC
Megapomys	Apomys gracilirostris	Ruedas, 1995	filipinomysz dżunglowa	gatunek monotypowy	Mindoro (zapisy tylko z północnego grzbietu góry Halcon; prawdopodobnie szeroko rozpowszechniony); zakres wysokości: 1250–1950 m n.p.m.	DC: 13,7–14,7 cm DO: 13,5–18,5 cm MC: 71–140 g	LC
Megapomys	Apomys sierrae	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz górska	gatunek monotypowy	Luzon (Sierra Madre, góra Lataan, góry Mungiao oraz góra Palali) i przyległa Palaui; zakres wysokości: 155–1700 m n.p.m.	DC: 12,2–17,1 cm DO: 11,8–15,4 cm MC: 64–111 g	LC
Megapomys	Apomys magnus	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz duża	gatunek monotypowy	Luzon (góra Banahaw; być może przyległa góra San Cristobal); zakres wysokości: 765–1465 m n.p.m.	DC: 13,7–16 cm DO: 13,3–15,4 cm MC: 92–128 g	LC
Megapomys	Apomys aurorae	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz rdzawa	gatunek monotypowy	wschodni Luzon (góry Mingan w półudniowej części Sierra Madre); zakres wysokości: 735–1675 m n.p.m.	DC: 12,6–15,2 cm DO: 12,9–15,3 cm MC: 58–92 g	LC
Megapomys	Apomys zambalensis	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz jasna	gatunek monotypowy	zachodni Luzon (góry Zambales); zakres wysokości: 365–1690 m n.p.m.	DC: – cm DO: – cm MC: – g	LC
Megapomys	Apomys iridensis	Heaney, Balete, Veluz, Steppan, Esseltyn, Pfeiffer & Rickart, 2014		gatunek monotypowy	wschodni Luzon (góra Irid; być może szeroko rozpowszechniony w południowej części Sierra Madre); zakres wysokości: 700–1320 m n.p.m.	DC: 13,6–15,5 cm DO: 13,2–15,7 cm MC: 76–104 g	LC
Megapomys	Apomys minganensis	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz drobnooka	gatunek monotypowy	wschodni Luzon (góry Mingan; być może w przyległych południowych Sierra Madre i gór Dingalan); zakres wysokości: 1540–1785 m n.p.m.	DC: 25–28 cm DO: 11,6–13,8 cm MC: 66–92 g	LC
Megapomys	Apomys brownorum	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz brunatna	gatunek monotypowy	zachodni Luzon (góra Tapulao; być może inne wysokie szczyty gór Zambales); zakres wysokości: 1080–2024 m n.p.m.	DC: 12,3–14 cm DO: 10,7–11,6 cm MC: 60–84 g	DD
Megapomys	Apomys banahao	Heaney, Balete, Rickart, Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, Veluz, VandeVrede & Steppan, 2011	filipinomysz krótkoogonowa	gatunek monotypowy	Luzon (góra Banahaw i Banahaw de Lucban; prawdopodobnie góra San Cristobal); zakres wysokości: 1465–1750 m n.p.m.	DC: 12,5–15,4 cm DO: 11,1–13,3 cm MC: 71–92 g	LC
Megapomys	Apomys sacobianus	D.H. Johnson, 1962	filipinomysz długonosa	gatunek monotypowy	zachodni Luzon (góra Pinatubo, góry Zambales; być może szerzej rozpowszechniony); zakres wysokości: 365–1080 m n.p.m.	DC: 13,5–15,8 cm DO: 11,5–15,9 cm MC: 71–105 g	LC
Megapomys	Apomys lubangensis	Heaney, Balete, Veluz, Steppan, Esseltyn, Pfeiffer & Rickart, 2014		gatunek monotypowy	Lubang (góra Ambulong); zakres wysokości: 130–450 m n.p.m.	DC: 14,3–16 cm DO: 12,8–15,4 cm MC: 102–128 g	LC
Megapomys	Apomys abrae	(Sanborn, 1952)	filipinomysz reliktowa	gatunek monotypowy	północno-zachodni Luzon (Kordyliera Centralna); zakres wysokości: 925–2200 m n.p.m.	DC: 12,1–14,1 cm DO: 12–14,4 cm MC: 50–79 g	LC
Megapomys	Apomys datae	(A.B. Meyer, 1899)	filipinomysz stokowa	gatunek monotypowy	północno-zachodni Luzon (Kordyliera Centralna); zakres wysokości: 1500–2800 m n.p.m.	DC: 12,5–15,5 cm DO: 12,1–13,9 cm MC: 63–105 g	LC

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski, VU – gatunek narażony, DD – gatunki o nieokreślonym stopniu zagrożenia.

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 3 E.A. Mearns. Descriptions of new genera and species of mammals from the Philippine Islands. „Proceedings of the United States National Museum”. 28, s. 455, 1905. (ang.).
1 2 L.R. Heaney, D.S. Balete, E.A. Rickart, P.A. Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, M.J. Veluz, L. VandeVrede & S.J. Steppan. Seven new species and a new subgenus of forest mice (Rodentia: Muridae: Apomys) from Luzon Island. „Fieldiana Life and Earth Sciences”. 2, s. 12, 2011. (ang.).
1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 263–264. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 488–490. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 663–670. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Apomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-09].
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 314–315. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).
↑ Taxonomy: Apomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; MC – masa ciała

[Mearns-1] 1 2 3 E.A. Mearns. Descriptions of new genera and species of mammals from the Philippine Islands. „Proceedings of the United States National Museum”. 28, s. 455, 1905. (ang.).

[Heaney&inni-2] 1 2 L.R. Heaney, D.S. Balete, E.A. Rickart, P.A. Alviola, M.R.M. Duya, M.V. Duya, M.J. Veluz, L. VandeVrede & S.J. Steppan. Seven new species and a new subgenus of forest mice (Rodentia: Muridae: Apomys) from Luzon Island. „Fieldiana Life and Earth Sciences”. 2, s. 12, 2011. (ang.).

[Cichocki&inni-3] 1 2 3 Nazwy polskie za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 263–264. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[Burgin&inni-4] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 1: Monotremata to Rodentia. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 488–490. ISBN 978-84-16728-34-3. (ang.).

[Denys&inni-5] 1 2 3 4 5 Ch. Denys, P. Taylor & K. Aplin. Opisy gatunków Muridae: Ch. Denys, P. Taylor, C. Burgin, K. Aplin, P.-H. Fabre, R. Haslauer, J. Woinarski, B. Breed & J. Menzies: Family Muridae (True Mice and Rats, Gerbils and relatives). W: D.E. Wilson, R.A. Mittermeier & T.E. Lacher (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 7: Rodents II. Barcelona: Lynx Edicions, 2017, s. 663–670. ISBN 978-84-16728-04-6. (ang.).

[Wilson&Reeder-6] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Apomys. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2020-12-09].

[amw-7] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 314–315. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, J. Zijlstra & D. Huckaby: Treeview of Mammalian Taxonomy Hierarchy. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 1.13) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[10] Taxonomy: Apomys – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-02-02]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]