Florianów (Białoruś)
.jpg) Dwór Bochwiców na początku XX w. | |
| Państwo | |
|---|---|
| Obwód | |
| Rejon | |
| Sielsowiet | |
| Populacja (2009) • liczba ludności |
|
| Kod pocztowy |
225373 |
Położenie na mapie obwodu brzeskiego  | |
Położenie na mapie Białorusi  | |
 53°05′30,7″N 26°15′59,0″E/53,091861 26,266389 | |
Florianów (biał. Флер’янова i ros. Флерьяново, hist. również Nowe Waszkowce, Waszkowce Nowe[2]) – wieś na Białorusi, w rejonie lachowickim obwodu brzeskiego, około 6 km na północ od Lachowicz.
Historia
Na miejscu Florianowa do około 1870 roku było czyste pole, bez żadnego drzewa i budynku[2]. Tereny te należały do majątku z ośrodkiem w pobliskich Waszkowcach znanych od 1586 roku. Na przełomie XVIII i XIX wieku dobra te należały do rodziny Czarnockich, kiedy to najprawdopodobniej przeszły na własność Romualda Bochwica (~1740–1802) i jego żony Anieli Borzobohatej. Ich wnuk Jan Otto Bochwic (1835–1915), odziedziczywszy te dobra po swym ojcu, Florianie, znanym filozofie (vide historia Waszkowców), zbudował tu od zera właśnie w 1870 roku swoją siedzibę, którą nazwał na cześć swego ojca[a]. Jan Otto Bochwic był naczelnikiem okręgowym w powstaniu styczniowym, więźniem twierdzy w Dyneburgu, skazanym na śmierć i później ułaskawionym. Po Janie Ottonie majątek odziedziczył jego syn Tadeusz (1863–1930), kolejnym właścicielem był syn Tadeusza Jan Bochwic (1894–1937), ostatnią właścicielką była żona Jana Maria z Holstinghausen-Holsteinów (1915–1996)[3][4].
Po III rozbiorze Polski w 1795 roku tereny, na których później powstał Florianów, wcześniej należące do województwa nowogródzkiego Rzeczypospolitej, znalazły się na terenie powiatu nowogródzkiego (ujezdu) kolejno guberni: słonimskiej, litewskiej, grodzieńskiej i mińskiej Imperium Rosyjskiego.
W dwudziestoleciu międzywojennym leżał w Polsce, w województwie nowogródzkim, w powiecie baranowickim[b], w gminie Darewo[5]. W 1921 miejscowość liczyła 58 mieszkańców, zamieszkałych w 2 budynkach, w tym 37 Białorusinów i 21 Polaków. 37 mieszkańców było wyznania prawosławnego i 21 rzymskokatolickiego[5].
Od 1945 roku – w ZSRR, od 1991 roku – na terenie Republiki Białorusi.
Dwór
Dwór wybudowany przez Jana Ottona był niewielkim, na wysokiej podmurówce, parterowym domem z piętrową częścią środkową i werandą od strony ogrodu. Był przykryty gładkim dachem gontowym. Wkrótce dom okazał się zbyt mały i właściciel dobudował z jednej strony murowaną przybudówkę, a z drugiej – nowy piętrowy, murowany neogotycki korpus, zwieńczony blankami i wieżyczkami. Po rozbudowie dom liczył 19 pomieszczeń. Przed domem był kolisty gazon (z wielką lipą pośrodku), a dalej – lipowa aleja prowadząca do ozdobnej, murowanej bramy z żeliwnymi skrzydłami, zabranymi przez Niemców w czasie I wojny światowej na armaty[4].
Za domem był wielki park krajobrazowy, do którego Jan Otto sprowadził wiele rzadkich gatunków drzew. Dumą właściciela był również rozległy sad[2].
Za czasów Tadeusza Bochwica, którego żoną była Bronisława z domu Cywińska, przed I wojną światową Florianów był ważnym ośrodkiem polskiego życia kulturalnego. Bochwicowie byli zaprzyjaźnieni z Elizą Orzeszkową, która była tu częstym gościem. Bywali tu Władysław Reymont z żoną Aurelią, Józef Kotarbiński z żoną Lucyną, Henryk Nusbaum, Janusz Strachocki, sąsiedzi: Radziwiłłowie z Nieświeża, Kazimierz Zdziechowski z Rakowa, Rejtanowie z Hruszówki i wiele innych postaci polskiego świata kultury[4][6].
We dworze przez lata mieściły się biura miejscowego kołchozu. Obecnie dwór jest w prywatnych rękach byłego pracownika kołchozu, który stara się go zachować w dobrej formie. Zachowały się fragmenty lipowej alei wiodącej do dworu oraz parku krajobrazowego otoczonego sadem. W parku rośnie Dąb Orzeszkowej, posadzony przez pisarkę w 1909 roku, o czym informuje tabliczka w języku białoruskim[7][8]. Dwór i zabudowania gospodarcze popadają w ruinę[6][8][9].
Majątek w Florianowie jest opisany w 2. tomie Dziejów rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej Romana Aftanazego[4].
Uwagi
- ↑ Według innej wersji[3] to Florian Bochwic kupił ten majątek w 1838 roku.
- ↑ Do 1919 w powiecie nowogródzkim
Przypisy
- ↑ Liczby ludności miejscowości obwodu brzeskiego na podstawie spisu ludności wg stanu na dzień 14 października 2009 roku. (ros.).
- 1 2 3 Waszkowce Nowe, [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. XIII: Warmbrun – Worowo, Warszawa 1893, s. 145.
- 1 2 Rąkowski 2021 ↓, s. 30.
- 1 2 3 4 Floryanów, [w:] Roman Aftanazy, Dzieje rezydencji na dawnych kresach Rzeczypospolitej, wyd. drugie przejrzane i uzupełnione, t. 2: Województwa brzesko-litewskie, nowogrodzkie, Wrocław: Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1993, s. 208–209, ISBN 83-04-03784-X, ISBN 83-04-03701-7 (całość).
- 1 2 Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej – Tom VII – Województwo Nowogródzkie. Warszawa: Główny Urząd Statystyczny Rzeczypospolitej Polskiej, 1923.
- 1 2 Флерьяново, усадьба Бохвицей. W: Анатолий Тарасович Федорук: Старинные усадьбы Берестейщины. Mińsk: Беларуская Энцыклапедыя імя Петруся Броўкі, 2004, s. 483–487. ISBN 985-11-0305-5. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).
- ↑ Florianów na stronie Radzima.org. [dostęp 2015-10-10].
- 1 2 Флерьяново na stronie Atlas Białorusi. [dostęp 2015-10-10]. (ros.).
- ↑ Фларыянава (Флeр'янова), Florianów, Флорианово. W: Леанід Міхайлавіч Несцярчук: Замкі, палацы, паркі Берасцейшчыны. Mińsk: БЕЛТА, 2002, s. 233–234. ISBN 985-6302-37-4. [dostęp 2015-10-10]. (biał.).
Bibliografia
- Florianów. W: Grzegorz Rąkowski: Kresowe rezydencje. Zamki, pałace i dwory na dawnych ziemiach wschodnich II RP. T. 2: Województwo nowogrodzkie. Warszawa: Instytut Pamięci Narodowej, 2021, s. 30–33, seria: Dopalanie kresów (tom VII). ISBN 978-83-8229-105-6.