Frynosoma szerokonosa

Frynosoma szerokonosa
	Phrynosoma platyrhinos
	Girard in Baird & Girard, 1852
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	gady
Rząd	łuskonośne
Podrząd	Iguania
Rodzina	frynosomowate
Rodzaj	Phrynosoma
Gatunek	frynosoma szerokonosa
Synonimy
	Doliosaurus platyrhinos — Girard 1858; Anota calidiarum Cope, 1896; Anota platyrhina — Cope, 1896;
	Doliosaurus platyrhinos — Girard 1858; Anota calidiarum Cope, 1896; Anota platyrhina — Cope, 1896;
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski

Frynosoma szerokonosa (Phrynosoma platyrhinos) – gatunek jaszczurki z rodziny frynosomowatych (Phrynosomatidae).

Systematyka

Zwykle wyróżniano dwa podgatunki frynosomy szerokonosej:

Phrynosoma platyrhinos calidiarum (Cope, 1896)
Phrynosoma platyrhinos platyrhinos Girard in Baird & Girard, 1852

W 2021 roku Köhler zsynonimizował je ze sobą^[2]^[4]. Przywrócił też Phrynosoma goodei do rangi podgatunku Phrynosoma platyrhinos^[2]^[4], ale nie jest to zmiana powszechnie akceptowana^[2].

Zasięg występowania

Frynosoma szerokonosa występuje w zachodniej części Ameryki Północnej – od zachodniej części USA po północno-zachodni Meksyk^[3].

Budowa ciała

Osiąga ok. 12 cm długości. Głowa krótka, kanciasta, wybitnie szeroka, zaś pysk tępo ścięty. Nad oczami występują duże rogowe guzy, w okolicach skroni i w kątach szczęk znajdują się grube, pojedyncze kolce, z tyłu głowy znajdują się 3 lub 4 duże, ostro zakończone rogi tworzące rodzaj kryzy. Grzbiet, ogon i kończyny pokrywają guzowate skupienia łusek i różnej wielkości kolce, szczególnie rozwinięte na ogonie.

Grzbiet ubarwiony szaro-żółto-brązowo jest z jasnymi i ciemnymi plamami nietworzącymi wyraźnego deseniu. Ogon pokrywają na przemian poprzeczne, jasne i ciemne pręgi.

Biologia i ekologia

Występuje na terenach półpustynnych. Prowadzi dzienny tryb życia. Podobnie jak frynosoma rogata w przypadku zagrożenia potrafi strzelać strumieniami krwi z oczu.

Żywi się głównie mrówkami.

Jest gatunkiem jajorodnym.

Ochrona

Gatunek ten od 2023 roku jest objęty załącznikiem II konwencji waszyngtońskiej (CITES)^[5]^[6] i aneksem B UE^[6].

Przypisy

↑ Phrynosoma platyrhinos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 4 5 6 P. Uetz & J. Hallermann, Phrynosoma platyrhinos, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-15] (ang.).
1 2 Phrynosoma platyrhinos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
1 2 GuntherG. Köhler GuntherG., Taxonomy of Horned Lizards, Genus Phrynosoma (Squamata, Phrynosomatidae), „Taxonomy”, 1 (2), 2021, s. 83–115, DOI: 10.3390/taxonomy1020009 (ang.).
↑ KrzysztofK. Lis KrzysztofK., Lista gatunków, które weszły na listę CITES w 2023 roku [online], Terrarium [dostęp 2023-02-03] (pol.).
1 2 Species+ [online], speciesplus.net [dostęp 2023-12-15] .

Bibliografia

Włodzimierz Juszczyk: Gady i płazy. Wyd. 2. Warszawa: Wiedza Powszechna, 1986, seria: Mały słownik zoologiczny. ISBN 83-214-0043-4.

[itis-1] Phrynosoma platyrhinos, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[rd-2] 1 2 3 4 5 6 P. Uetz & J. Hallermann, Phrynosoma platyrhinos, [w:] The Reptile Database [online] [dostęp 2024-01-15] (ang.).

[iucn-3] 1 2 Phrynosoma platyrhinos, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[kohler-4] 1 2 GuntherG. Köhler GuntherG., Taxonomy of Horned Lizards, Genus Phrynosoma (Squamata, Phrynosomatidae), „Taxonomy”, 1 (2), 2021, s. 83–115, DOI: 10.3390/taxonomy1020009 (ang.).

[5] KrzysztofK. Lis KrzysztofK., Lista gatunków, które weszły na listę CITES w 2023 roku [online], Terrarium [dostęp 2023-02-03] (pol.).

[:0-6] 1 2 Species+ [online], speciesplus.net [dostęp 2023-12-15] .

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]