Ftalan dibutylu

Ftalan dibutylu
Nazewnictwo
	Nomenklatura systematyczna (IUPAC)
	benzeno-1,2-dikarboksylan dibutylu
	Inne nazwy i oznaczenia
farm.	łac. dibutylis phthalas
inne	ftalan dwubutylu, ester dwubutylowy kwasu ftalowego, DBP (z ang. dibuthyl phthalate)
	Ogólne informacje
Wzór sumaryczny	C16H22O4
Inne wzory	C6H4(COOC4H9)2
Masa molowa	278,34 g/mol
Wygląd	przezroczysta, oleista ciecz, bezbarwna lub słabo zabarwiona
	Identyfikacja
Numer CAS	84-74-2
PubChem	3026
DrugBank	DB13716
SMILES
	C1=CC=C(C(=C1)C(=O)OCCCC)C(=O)OCCCC
InChI
	InChI=1S/C16H22O4/c1-3-5-11-19-15(17)13-9-7-8-10-14(13)16(18)20-12-6-4-2/h7-10H,3-6,11-12H2,1-2H3
	InChIKey
	DOIRQSBPFJWKBE-UHFFFAOYSA-N
Właściwości
	Gęstość
	1,0465 g/cm³ (20 °C); ciecz
	Rozpuszczalność w wodzie
	praktycznie nierozpuszczalny (0,0112 g/kg, 25 °C)
	w innych rozpuszczalnikach
	rozpuszczalny w tetrachlorometanie, mieszalny w każdym stosunku z etanolem, eterem dietylowym, benzenem i acetonem
Temperatura topnienia	−35 °C
Temperatura wrzenia	(338 ± 9) °C
Punkt krytyczny	524 °C; 1,6 MPa; 954 cm³/mol ≈ 0,291 g/cm³
logP	4,46 (30 °C)
Współczynnik załamania	1,49112 (589 nm, 20 °C)
Lepkość	16,63 mPa·s (25 °C)
Budowa
Moment dipolowy	2,82 D
Niebezpieczeństwa
	Karta charakterystyki: dane zewnętrzne firmy Sigma-Aldrich [dostęp 2024-09-01]
	Globalnie zharmonizowany system; klasyfikacji i oznakowania chemikaliów
	Na podstawie podanego źródła
Zwroty H	H360FD, H410
Zwroty P	P202, P273, P280, P308+P313, P391, P405
	NFPA 704
Na podstawie; podanego źródła	1 2 0
Temperatura zapłonu	186,5 °C (otwarty tygiel)
Temperatura samozapłonu	402 °C
Granice wybuchowości	powyżej 0,5%
Numer RTECS	TI0875000
Dawka śmiertelna	LD50 6279 mg/kg (szczur, drogą pokarmową)
	Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą; stanu standardowego (25 °C, 1000 hPa)
	Klasyfikacja medyczna
ATC	P03BX03

Ftalan dibutylu, DBP – organiczny związek chemiczny z grupy ftalanów, ester alkoholu butylowego i kwasu ftalowego. Stosowany jako plastyfikator PCW, często używany w kombinacjach z innymi ftalanami. W temperaturze pokojowej jest bezbarwną lub bladożółtą cieczą. Ma słabą woń estru i silny, gorzki smak. Wykorzystywany w niektórych produktach higieny osobistej, szczególnie do czyszczenia paznokci. Jest również stosowany jako dodatek do klejów lub tuszów drukarskich oraz środek przeciwpieniący. Jest rozpuszczalny w różnych rozpuszczalnikach organicznych, np. alkoholu, eterze i benzenie. DBP jest doskonałym rozpuszczalnikiem wielu barwników, środków owadobójczych i nadtlenków.

Reakcje

Ftalan dibutylu może gwałtownie reagować z chlorem. Nie reaguje z azotanami, utleniaczami, mocnymi zasadami i kwasami.

Używanie tej substancji w kosmetykach, włączając w to płyny do zmywania paznokci zostało zakazane na terenie Unii Europejskiej Dyrektywą 76/768/EWG z 1976 roku.

Uwagi

↑ Wartość wyznaczona w fazie ciekłej z możliwym dużym błędem wskutek asocjacji.

Przypisy

1 2 Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-156, 5-146, 6-70, 6-244, 9-61, 16-21, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).
1 2 3 4 Dibutyl phthalate [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2024, numer katalogowy: 524980 [dostęp 2024-09-01] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)
↑ N-Butyl phthalate, [w:] CAMEO Chemicals [online], National Oceanic and Atmospheric Administration [dostęp 2024-09-01] (ang.).

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

[4] Wartość wyznaczona w fazie ciekłej z możliwym dużym błędem wskutek asocjacji.

[FPX-1] 1 2 Farmakopea Polska X, Polskie Towarzystwo Farmaceutyczne, Warszawa: Urząd Rejestracji Produktów Leczniczych, Wyrobów Medycznych i Produktów Biobójczych, 2014, s. 4276, ISBN 978-83-63724-47-4 .

[CRC-2] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 CRC Handbook of Chemistry and Physics, William M.W.M. Haynes (red.), wyd. 97, Boca Raton: CRC Press, 2016, s. 3-156, 5-146, 6-70, 6-244, 9-61, 16-21, ISBN 978-1-4987-5429-3 (ang.).

[SA-3] 1 2 3 4 Dibutyl phthalate [online], karta charakterystyki produktu Sigma-Aldrich, 27 kwietnia 2024, numer katalogowy: 524980 [dostęp 2024-09-01] . (przeczytaj, jeśli nie wyświetla się prawidłowa wersja karty charakterystyki)

[5] N-Butyl phthalate, [w:] CAMEO Chemicals [online], National Oceanic and Atmospheric Administration [dostęp 2024-09-01] (ang.).

[1]

[2]

[3]

[a]

[4]