Gmach Sądu Krajowego w Poznaniu

Gmach Sądu Krajowego
w Poznaniu
Königliches Landgericht in Posen
Ilustracja
Gmach sądu w latach 1903–1910
Państwo

 Polska

Miejscowość

Poznań

Architekt

Heinrich Ludwig Alexander Herrmann, Heinrich Koch

Rozpoczęcie budowy

1873

Ukończenie budowy

1875

Zniszczono

1945

Położenie na mapie Poznania
Mapa konturowa Poznania, w centrum znajduje się punkt z opisem „Gmach Sądu Krajowegow Poznaniu”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po lewej znajduje się punkt z opisem „Gmach Sądu Krajowegow Poznaniu”
Położenie na mapie województwa wielkopolskiego
Mapa konturowa województwa wielkopolskiego, blisko centrum na lewo znajduje się punkt z opisem „Gmach Sądu Krajowegow Poznaniu”
Ziemia52°24′41,0″N 16°55′45,6″E/52,411389 16,929333
Gmach sądu w latach 1932–1939

Gmach Sądu Krajowego w Poznaniu – gmach Sądu Krajowego[a] (niem. Königliches Landgericht in Posen[2]) usytuowany przy zachodniej pierzei Alei Karola Marcinkowskiego, na rogu z ul. Solną w Centrum Poznania. Zniszczony w czasie II wojny światowej, rozebrany po 1949 roku.

Historia

Projekt gmachu sądu powstał w 1873 roku. Wykonany został przez architekta i radcę budowlanego Heinricha Kocha. Za ostateczne dopracowanie projektu i jego akceptację odpowiadał architekt i urzędnik budowlany Heinrich Ludwig Alexander Herrmann[3]. Budowa gmachu sądu trwała w latach 1873–1875. Budynek powstał na planie litery L z frontem zwróconym do Wilhelmstrasse (obecnie Aleje Marcinkowskiego), na rogu z Magazinstrasse (obecnie ul. Solna). Z tyłu budynku sądu powstał kompleks zabudowań więziennych oddzielony od niego podwórzem z założeniem zieleni[2].

Po zakończeniu I wojny światowej pierwsze rozprawy toczyły się już w 1919 roku, chociaż formalnie sąd rozpoczął funkcjonowanie pod polską administracją dopiero w 1920 roku[2]. W okresie dwudziestolecia międzywojennego gmach był siedzibą Sądu Okręgowego w Poznaniu[4].

Podczas II wojny światowej w gmachu mieścił się m.in. niemiecki Sąd Krajowy pod kierownictwem Georga Brauna[5][2]. W 1945 roku czasie walk o wyzwolenie Poznania budynek w następstwie pożaru uległ poważnemu uszkodzeniu. Na posiedzeniu Komisji Architektonicznej 2 marca 1949 roku stwierdzono, że zniszczony w 80% gmach nadaje się do rozbiórki, w trakcie której pozostawiono tylko mury sutereny oraz fundamenty. Zlecenie budowy nowego gmachu wykorzystującego pozostałości murów i fundamentów rozebranego budynku sądu otrzymał architekt Stanisław Pogórski[2].

Opis

Główne wejście do budynku znajdowało się od strony współczesnych Alei Marcinkowskiego w wysuniętym nieznacznie ryzalicie bramnym umieszczonym pośrodku piętnastoosiowej fasady. Do środka prowadziły masywne drzwi z pilastrami po obu stronach zdobionymi płaskorzeźbami przedstawiającymi dzikich mężów i powyżej umieszczonymi akroterionami. Nad wejściem ulokowano pięć okien łączonych razem arkadami z filarami. Całości dopełniał fronton z akroterionami po bokach i na wierzchołku. W tympanonie widniał herb II Rzeszy dzielący na pół szarfę z łacińskim napisem Suum Cuique[6]. Nad wejściem górowała figura Temidy i figura Nemesis przedzielone attyką. Na narożnikach gmachu ustawiono rzeźby gryfów. Od strony współczesnej ul. Solnej zaprojektowano jedenastoosiową fasadę z drugim wejściem umieszczonym pośrodku. Trójosiowy ryzalit na północno-zachodnim narożniku budynku także otrzymał fronton z akroterionami. W tympanonie umieszczono natomiast wyobrażenie Meduzy[2].

Uwagi

  1. ↑ (W Polsce sądy tej instancji to sądy okręgowe)[1], s. 57

Przypisy

  1. ↑ Organizacja sądów powszechnych opracowana systematycznie z uwzględnieniem rozwoju historycznego, sądownictwa szczególnego oraz ustroju adwokatury, prokuratorii generalnej i notariatu - Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Wrocławskiego [online], bibliotekacyfrowa.pl [dostęp 2020-11-14] (pol.).
  2. 1 2 3 4 5 6 Wydawnictwo Miejskie Posnania, Kronika Miasta Poznania – Aleje Marcinkowskiego II, 2015/4, Sąd zrobiony na szaro, Marianna Osyra, Georgi Gruew, s. 327–340, ISSN 0137-3552
  3. ↑ Deutsche Fotothek [online], deutschefotothek.de [dostęp 2020-11-11].
  4. ↑ Zespół - Szukaj w Archiwach [online], szukajwarchiwach.gov.pl [dostęp 2020-11-14].
  5. ↑ Szukaj w archiwach [online], szukajwarchiwach.pl [dostęp 2020-11-11].
  6. ↑ iustitia est constans et perpetua voluntas ius suum cuique tribuendi, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2020-11-11].

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.