Opatówek (gmina)

Opatówek
	gmina miejsko-wiejska
	Herb
Państwo	Polska
Województwo	wielkopolskie
Powiat	kaliski
TERC	3007083
Siedziba	Opatówek
Burmistrz	Sebastian Wardęcki
Powierzchnia	104,29 km²
Populacja (31.12.2024); • liczba ludności	; 10 603
• gęstość	101,7 os./km²
Urbanizacja	32,8%
Nr kierunkowy	(+48) 62
Tablice rejestracyjne	PKA
	Adres urzędu:pl. Wolności 14; 62-860 Opatówek
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba sołectw	28
Liczba miejscowości	32
	Położenie na mapie powiatu;
	51°44′24″N 18°12′52″E/51,740000 18,214444
	Strona internetowa
	Biuletyn Informacji Publicznej

Opatówek – gmina miejsko-wiejska w Polsce w województwie wielkopolskim, w powiecie kaliskim z siedzibą w Opatówku.

Według danych z 31 grudnia 2024 gmina liczyła 10 603 mieszkańców^[1]. Największa pod względem liczby mieszkańców gmina powiatu kaliskiego.

Położenie

Według danych z 1 stycznia 2024 powierzchnia gminy Opatówek wynosiła 104,29 km²^[2].

Gmina położona jest w południowo-wschodniej Wielkopolsce, na Wysoczyźnie Kaliskiej, w dorzeczu rzeki Prosny, przy granicy administracyjnej Kalisza^[3].

Przynależność administracyjna

Gmina Opatówek
Okres	Jednostka administracyjna
1975–1998	województwo kaliskie
1999–	województwo wielkopolskie	powiat kaliski

Samorząd

Od 2006 roku wójtem, a obecnie burmistrzem gminy Opatówek jest Sebastian Wardęcki (Komitet Wyborczy Wyborców Nasza Gmina Gospodarna; 2018)^[4].

Historia

W dobie Królestwa Polskiego gmina należała do powiatu kaliskiego w guberni kaliskiej. W 1870 roku Opatówek z ukazu cara utracił po sześciu stuleciach prawa miejskie^[5]^[6]; status miasta uzyskał ponownie 1 stycznia 2017 roku^[3].

Środowisko naturalne

Lasy

W 2017 roku powierzchnia lasów na terenie gminy wynosiła 761 ha, co stanowi lesistość na poziomie 7,3%^[7].

Wody


Wody na terenie gminy Opatówek
Rodzaj	Nazwa
jezioro zaporowe	Jezioro Pokrzywnickie^[8] (Zbiornik Szałe)
rzeka	Pokrzywnica
rzeka	Trojanówka

Zabytki

Miejscowość	Nazwa	Wybudowany	Wpis do rejestru zabytków^[9]
Opatówek	Historyczny układ urbanistyczny	XIV–XIX w.	487/Wlkp/A z 17.04.2007
	Kościół pw. Najświętszego Serca Pana Jezusa i św. Doroty	1905–1912	236/Wlkp/A z 30.06.2005
	Kaplica grobowa gen. Józefa Zajączka, na cmentarzu przy kościele	1 poł. XIX w.	1152/A z 6.06.1970
	Zespół pałacowy: park, folwark (stodoły, spichrz), czworaki, ogrodzenie z bramą, domek gotycki „Cukiernia”	XIX w.	475/A z 3.01.1962; 33/A z 14.12.1964
	Fabryka sukna (obecnie Muzeum Historii Przemysłu w Opatówku)	1824	96/35/A z 14.12.1964
	Rogatka	1820, 1939	476/A z 3.02.1969
Rajsko	Kościół pw. św. Michała Archanioła	1607, 1917–1924	66 z 24.09.1930
Tłokinia Kościelna	Kościół pw. św. Jakuba	pocz. XVIII w.	kl.IV-73/87/54 z 12.06.1954
Tłokinia Kościelna	Zespół pałacowy	poł. XIX w., 1915–1916	1006/Wlkp/A z 21.03.1985

Demografia

Ludność

Liczba mieszkańców gminy Opatówek wg GUS^[10]
Rok (stan na 1 stycznia)	Liczba ludności	Przyrost	Gęst. zaludnienia [os./km²]	Powierzchnia [km²]
2012	10 737	–	103	104,27
2013	10 769	32
2014	10 762	7
2015	10 758	4
2016	10 850	92	104
2017	10 833	17
2018	10 856	23

Wskaźnik maskulinizacji

Wskaźnik maskulinizacji^[1] (stan na 31 grudnia 2024)
Opis	Ogółem		Kobiety	Mężczyźni
populacja	10 603	100%	51,4%	48,6%

Piramida wieku

Miejscowości

Miejscowości wg TERYT^[11]:

Miasto

Opatówek

Pozostałe wsie

Części wsi

Gospodarka

W 2017 roku na terenie gminy w rejestrze REGON zarejestrowanych było 1162 podmiotów gospodarczych; dochód gminy na jednego mieszkańca wynosił 4466 zł^[7].

Transport

Transport drogowy

Sąsiednie gminy

Ceków-Kolonia, Godziesze Wielkie, Koźminek, Kalisz, Szczytniki, Żelazków

Przypisy

1 2 3 Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 31.12). stat.gov.pl, 2025-04-29. [dostęp 2025-05-04].
↑ Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. stat.gov.pl, 2024-07-22. [dostęp 2025-05-04].
1 2 Urząd Miejski Gminy Opatówek [online], www.opatowek.pl [dostęp 2019-01-25] (pol.).
↑ Sebastian Wardęcki – burmistrz kadencji 2018-2023 w: Opatówek [online], www.portalsamorzadowy.pl [dostęp 2019-01-25] (pol.).
↑ Postanowienie z 30 grudnia (11 stycznia) 1869/70, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 67).
↑ Car odebrał im prawa. Po 147 latach Opatówek znów będzie miastem [online], TVN24.pl [dostęp 2019-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-02] .
1 2 Urząd Statystyczny w Poznaniu – Statystyczne Vademecum Samorządowca [online], 2018 .
↑ Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 274, ISBN 83-239-9607-5 .
↑ Zestawienia zabytków nieruchomych [online], www.nid.pl [dostęp 2019-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-24] .
↑ GUS, Główny Urząd Statystyczny [online], stat.gov.pl [dostęp 2018-08-10] (pol.).
↑ Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2019-02-01] (pol.).

[ludność-1] 1 2 3 Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2024 r. (stan w dniu 31.12). stat.gov.pl, 2025-04-29. [dostęp 2025-05-04].

[2] Powierzchnia i ludność w przekroju terytorialnym w 2024 roku. stat.gov.pl, 2024-07-22. [dostęp 2025-05-04].

[:4-3] 1 2 Urząd Miejski Gminy Opatówek [online], www.opatowek.pl [dostęp 2019-01-25] (pol.).

[4] Sebastian Wardęcki – burmistrz kadencji 2018-2023 w: Opatówek [online], www.portalsamorzadowy.pl [dostęp 2019-01-25] (pol.).

[5] Postanowienie z 30 grudnia (11 stycznia) 1869/70, ogłoszone 19 (31) maja 1870 (Dziennik Praw, rok 1870, tom 70, nr 241, s. 67).

[6] Car odebrał im prawa. Po 147 latach Opatówek znów będzie miastem [online], TVN24.pl [dostęp 2019-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2019-02-02] .

[:5-7] 1 2 Urząd Statystyczny w Poznaniu – Statystyczne Vademecum Samorządowca [online], 2018 .

[8] Nazewnictwo geograficzne Polski. Tom 1. Hydronimy. Część 2. Wody stojące, Ewa Wolnicz-Pawłowska, Jerzy Duma, Janusz Rieger, Halina Czarnecka (oprac.), Warszawa: Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 2006 (seria Nazewnictwo Geograficzne Polski), s. 274, ISBN 83-239-9607-5 .

[9] Zestawienia zabytków nieruchomych [online], www.nid.pl [dostęp 2019-01-25] [zarchiwizowane z adresu 2021-11-24] .

[10] GUS, Główny Urząd Statystyczny [online], stat.gov.pl [dostęp 2018-08-10] (pol.).

[11] Główny Urząd Statystyczny [online], eteryt.stat.gov.pl [dostęp 2019-02-01] (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

Miasta	Koźminek Opatówek Stawiszyn
Gminy miejsko-wiejskie	Koźminek Opatówek Stawiszyn
Gminy wiejskie	Blizanów Brzeziny Ceków-Kolonia Godziesze Wielkie Lisków Mycielin Szczytniki Żelazków

Przynależność wojewódzka	woj. łódzkie (II RP) (1919–38) woj. poznańskie (II RP) (1938–39) woj. poznańskie (1945–75)
Miasta	Błaszki Chocz (do 1870) Iwanowice (do 1870) Kalisz (do 1947 →) Koźminek (do 1870) Opatówek (do 1870) Staw (do 1870) Stawiszyn (do 1870 i od 1915)
Gminy wiejskie (do 1954 i 1973–75)	Blizanów (od 1973) Błaszki Brudzew (do 1954) Brzeziny (od 1973) Ceków (do 1954) Ceków-Kolonia (od 1973) Chocz (1870–1954) Dobrzec (od 1973) Godziesze (Wielkie) Iwanowice (do 1954) Kalinowa (do 1870) Kalisz (do 1935) Kamień (do 1954) Kościelec (do 1954) Koźminek Lisków (od 1973) Marchwacz (do 1954) Mycielin (od 1973) Olesiec (do 1870) Opatówek Ostrów Kaliski (do 1954) Pamięcin (do 1954) Podgrodzie Kaliskie (1936–54) Staw (1870–1954) Stawiszyn (1870–1915/19) Stawiszyn (od 1973) Strzałków (← 1922–54) Szczytniki (od 1973) Tyniec (do 1935) Zbiersk (do 1954) Zborów (do 1954) Żelazków (od 1973) Żydów (do 1935)
Gromady (1954–72)	Blizanów (1954–72) Borysławice (1954–72) Brończyn (1954–58) Brudzew (1954–59) Brzeziny (1954–72) Ceków Kolonia (1954–72) Chełmce (1954–61) Chocz (1954–55 →) Cienia II (1954–58) Czempisz (1954–58) Dębe (1954–59) Długa Wieś (1954–72) Dobrzec (1954–72) Dzierzbin (1954–72) Gać (1954–59) Giżyce Wieś (1954–58 →) Godziesze Wielkie (1954–72) Goliszew (1954–59) Iwanowice (1954–72) Jarantów Wieś (1954–59) Jastrzębniki (1954–72) Kakawa Kolonia (1954–59) Kalinowa (1954–72) Kamień (1954–72) Kokanin (1954–72) Korzeniew (1954–59) Kościelec (1954–59) Kościelna Wieś (1954–59) Koźminek (1954–72) Kuźnia (1954–55 →) Kwasków (1954–59) Kwileń (1954–55 →) Lipe (1960–68) Lisków (1954–72) Morawin (1954–59) Nakwasin Nowy (1954–59) Nosków (1954–61) Opatówek (1954–72) Ostrów Kaliski (1954–61) Pawłówek (1954–61) Piwonice (1954–72) Pólko (1954–61) Przespolew Kościelny (1954–59) Radliczyce (1954–59) Rajsko (1954–72) Rychnów (1954–59) Sędzimirowice (1954–59) Słuszków (1960–72) Sobiesęki ABC (1954–61) Staw (1954–72) Stobno Wieś (1954–59) Strzałków (1954–59) Szczytniki (1954–72) Szulec (1954–58) Tykadłów (1954–68) Winiary (1954–72) Wola Droszewska (1954–71) Zakrzyn (1954–59) Zbiersk (1954–72) Żelazków (1954–72)

Miasto	Opatówek
Wsie	Borów Chełmce Cienia-Folwark Cienia Pierwsza Cienia Druga Cienia Trzecia Dębe-Kolonia Janików Józefów Kobierno Michałów Czwarty Michałów Drugi Michałów Trzeci Modła Nędzerzew Porwity Rajsko Rożdżały Sierzchów Słoneczna Szałe Szulec Tłokinia Kościelna Tłokinia Mała Tłokinia Nowa Tłokinia Wielka Trojanów Warszew Zawady Zmyślanka Zduny
Części wsi	Bogumiłów Michałów Pierwszy Frankowizna