Godło państwowe

Godło państwowe – symbol reprezentujący dane państwo, niebędący herbem państwowym.

Określenie to ma dwa podstawowe znaczenia:

1. Symbol państwa niebędący herbem w myśl zasad heraldyki, ale pełniący jego funkcje.

W państwach dawnego bloku wschodniego z przyczyn ideologicznych (niechęć do tradycji szlacheckiej) tworzono godła państwowe wzorowane na godle ZSRR. Charakterystycznymi cechami tych symboli były wieńce z kłosów lub liści, przewiązane wstęgami, czerwonymi lub w barwach narodowych. Otoczone tymi wieńcami symbole państwa umieszczane były niekiedy na tarczy herbowej, częściej bez, niejako luzem zawieszone w tle. Najczęściej były związane z symbolami rewolucyjnymi i komunistycznymi, rzadziej z tradycyjną narodową symboliką. Niekiedy godła państw socjalistycznych były częściowo zmienionymi heraldycznymi herbami (np. godło PRL). Oficjalna nomenklatura unikała słowa herb, co być może wynikało ze skojarzeń ze szlacheckością i społeczeństwem klasowym. Spuścizną tego nazewnictwa jest obecnie powszechne w języku polskim nazywanie herbu państwowego – godłem. Taka zmiana znaczeniowa pojęcia godło, jakkolwiek sprzeczna z tradycyjnym, przyjętym przez heraldykę rozumieniem tego słowa, przyjęła się w społeczeństwie do tego stopnia, iż pojawia się także w aktach prawnych, jak np. Konstytucja RP.

Dyskusyjną kwestią są godła niektórych państw pozaeuropejskich. Niektóre z nich (godło Japonii, godło Indii) nie są herbami w myśl europejskich zasad heraldyki, ale są symbolami o niekiedy bardzo starej tradycji. Te symbole państwowe, ukształtowane według określonych reguł mogą być również nazywane herbami, tak jak przyjęto nazywać herbami godła samurajskich rodów Japonii.

2. Symbol państwa niebędący herbem, a rodzajem logo.

Stosowany bywa w sytuacjach gdy użycie herbu, jako bardziej uroczystego, byłoby nadużyciem lub nie jest potrzebne. Zazwyczaj wywodzi się on z tradycji historycznej kraju. Najczęściej jest to zwierzę, roślina, postać lub inny obiekt charakterystyczny dla danego kraju. Zazwyczaj godło państwowe jest związane z herbem państwa, wyodrębniając jego niektóre elementy. Czasem pochodzi od herbów dawnych dynastii panujących lub jest związane z wydarzeniami historycznymi lub legendami. W krajach Wspólnoty Brytyjskiej, zgodnie z tamtejszą tradycją heraldyczną takie godła podobnie jako herby i flagi są zatwierdzane przez heroldię. Tego typu godło bywa np. stosowane jako oznaka wojskowa, na czapkach, guzikach i pojazdach wojskowych. Polski Orzeł Biały, umieszczony bez tarczy, samoistnie, na guzikach munduru jest godłem. Specyficzną grupą tego typu godeł państwowych stanowią oznaczenia wojskowych samolotów.

• herb państwowy
• godło
• herb
• herby i godła państw świata