Golteria rozesłana
![]() | |
| Systematyka[1][2] | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Podkrólestwo | |
| Nadgromada | |
| Gromada | |
| Podgromada | |
| Nadklasa | |
| Klasa | |
| Nadrząd | |
| Rząd | |
| Rodzina | |
| Rodzaj | |
| Gatunek |
golteria rozesłana |
| Nazwa systematyczna | |
| Gaultheria procumbens L. Sp. Pl. 1: 395. 1753 | |
Golteria rozesłana, gaulteria rozesłana, starzęśla rozesłana (Gaultheria procumbens L.) – gatunek rośliny okrywowej[3] z rodziny wrzosowatych.
Występowanie
Występuje na wschodzie Ameryki Północnej.
Morfologia
- Pokrój
- Wiecznie zielona krzewinka o pokroju płożącym, do 15 cm wysokości.
- Liść
- Eliptyczny, ząbkowany, od strony wierzchniej błyszczący. Liście skupione są na końcach gałązek.
- Kwiaty
- Dzbankowate[3], skupione pojedynczo lub w skąpokwiatowych gronach. Kwitnie w lipcu i sierpniu.
- Owoce
- Okrągła torebka o średnicy od 8 do 15 mm, koloru różowego.
Zastosowanie
- Roślina lecznicza dostarczająca olejków eterycznych, w handlu znanych pod nazwą "wintergreen oil". Pozyskuje się go w procesie destylacji. Używany jako środek przeciwbólowy, przeciwzapalny, antyseptyczny i moczopędny[4]. Wykorzystywane są również w przemyśle perfumeryjnym i spożywczym[5].
- Jest uprawiana jako roślina ozdobna.
Uprawa
Optymalnym stanowiskiem dla golterii rozesłanej jest gleba umiarkowanie wilgotna, lekka, przepuszczalna i bogata w próchnicę o kwaśnym pH (3,5 - 4,2)[6].
Stanowisko półcieniste. Jest odporna na mrozy.
Przypisy
- ↑ Michael A. Ruggiero i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
- ↑ Peter F. Stevens, Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-03-13] (ang.).
- 1 2 Jadwiga Waźbińska, Beata Płoszaj, Golteria Rozesłana (Gaultheria Procumbens L.) jako alternatywna krzewinka okrywowa, 2007.
- ↑ Anna Kwiatkowska, Agnieszka Mielczarek, Tomasz Gajewski, Wykorzystanie olejków eterycznych w środkach do higieny jamy ustnej, „Nowa Stomatologia” (3/2017), 2017, s. 148-155.
- ↑ Pliszka B, Wazbinska J., Huszcza-Ciolkowska G., Związki polifenolowe i biopierwiastki w owocach golterii rozesłanej [Gaultheria procumbens L.] zbieranej w różnych terminach dojrzałosci, „Biuletyn Magnezologiczny”, 2009.
- ↑ Agnieszka Lach, Golteria rozesłana - właściwości lecznicze i uprawa w ogrodzie [online], Poradnik Ogrodniczy [dostęp 2019-01-29].
Bibliografia
- Zbigniew Podbielkowski: Słownik roślin użytkowych. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Rolnicze i Leśne, 1989. ISBN 83-09-00256-4.
Identyfikatory zewnętrzne:
- BioLib: 132917
- EoL: 582117
- Flora of North America: 220005469
- GBIF: 2882753
- iNaturalist: 62376
- IPNI: 330655-1
- ITIS: 23657
- NCBI: 157519
- Plant Finder: 279938
- identyfikator Plant List (Royal Botanic Gardens, Kew): kew-2817983
- Plants of the World: urn:lsid:ipni.org:names:330655-1
- Tela Botanica: 29442
- identyfikator Tropicos: 12300028
- USDA PLANTS: GAPR2
- IRMNG: 10206180
- CoL: 6JZCD
