Gromada Herkulesa
 Gromada Herkulesa (M13) | |
| Odkrywca | |
|---|---|
| Data odkrycia |
1714 |
| Dane obserwacyjne (J2000) | |
| Gwiazdozbiór | |
| Typ |
klasa V |
| Rektascensja |
16h 41m 41,44s |
| Deklinacja |
+36° 27′ 36,9″ |
| Odległość | |
| Jasność obserwowana | |
| Rozmiar kątowy |
20'[1] |
| Charakterystyka fizyczna | |
| Wymiary |
Ø 145 ly |
| Liczba gwiazd |
kilkaset tys. |
| Alternatywne oznaczenia | |
| Messier 13, M13, NGC 6205, GCl 45, C 1639+365 | |
 Konstelacja Herkulesa | |
Gromada Herkulesa (znana również jako Messier 13, M13 lub NGC 6205) – gromada kulista w gwiazdozbiorze Herkulesa. Została odkryta w 1714 roku przez Edmonda Halleya[2][1]. 1 czerwca 1764 roku Charles Messier dodał ją do swego katalogu jako M13[1].
Opis
M13 jest gromadą o średnicy około 145 lat świetlnych i znajduje się w odległości 25,1 tysiąca lat świetlnych od Ziemi[1]. Jako obiekt o jasności 5,8 magnitudo, zajmujący na niebie obszar 20 minut kątowych, Gromada Herkulesa jest widoczna nieuzbrojonym okiem tylko w bardzo sprzyjających warunkach. Za pomocą teleskopu o aperturze 100 mm można rozróżnić pojedyncze gwiazdy[3]. Jest największą i najjaśniejszą gromadą kulistą północnej półkuli nieba[4]. W jądrze znajdują się trzy połączone ciemne pasma zwane Śmigłem[5].
Zawiera kilkaset tysięcy gwiazd[1], być może nawet około miliona[2].
W pobliżu, 28 minut kątowych na północny wschód, widoczna jest galaktyka NGC 6207.
W 1974 za pomocą radioteleskopu w Arecibo w kierunku gromady została wysłana zapisana w kodzie binarnym wiadomość zawierająca kilka podstawowych informacji na temat ludzkości i jej wiedzy, tzw. wiadomość Arecibo[6].
W fantastyce naukowej
W serii science fiction Perry Rhodan, Gromada Herkulesa jest domem rasy Arkonidów. Na jednej z planet tej gromady rozgrywa się także akcja powieści Bohdana Peteckiego – „Messier 13".
Galeria
M13 w amatorskim ujęciu, przy 80% pełni Księżyca w centrum Warszawy (Bortle 9) za pomocą 10" teleskopu RC i pełnoklatkową chłodzoną astrokamerą.
Zbliżenie jądra gromady na zdjęciu Kosmicznego Teleskop Hubble’a.
Zobacz też
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 Messier 13 w SEDS.org (ang.).
- 1 2 Courtney Seligman: NGC 6205. Celestial Atlas. [dostęp 2015-03-04]. (ang.).
- ↑ Ian Ridpath: Gwiazdy i planety. Przewodnik Collinsa. Warszawa: MULTICO Oficyna Wydawnicza, 2010, s. 158. ISBN 978-83-7073-928-7.
- ↑ Przewodnik po gwiazdozbiorach. W: Jan Desselberger, Jacek Szczepanik: Tablice astronomiczne z przewodnikiem po gwiazdozbiorach. Bielsko-Biała: PPU „PARK” Sp. z o.o., 2002, s. 86. ISBN 83-7266-156-1.
- ↑ Praca zbiorowa: KOSMOS. Warszawa: Buchmann Sp. z o.o., 2010, s. 382. ISBN 978-83-7670-323-7.
- ↑ Gromada Herkulesa w serwisie APOD: Astronomiczne zdjęcie dnia
- Duncan A. Forbes, Terry Bridges. Accreted versus In Situ Milky Way Globular Clusters. „Monthly Notices of the Royal Astronomical Society”. 404 (3), s. 1203–1214, 2010-05-21. DOI: 10.1111/j.1365-2966.2010.16373.x. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Gromada Herkulesa w NASA/IPAC Extragalactic Database (ang.)
- Messier 13 w SEDS.org (ang.)
- Gromada Herkulesa w bazie SIMBAD (ang.)
- „Galactic globular cluster database”: M 13 (ang.)