Grzebowilk (wieś)

Grzebowilk
wieś
Ilustracja
Zabudowania folwarku i budynek cegielni w Grzebowilku
Państwo

 Polska

Województwo

 mazowieckie

Powiat

miński

Gmina

Siennica

Liczba ludności (2021)

633[1][2]

Strefa numeracyjna

25

Kod pocztowy

05-332[3]

Tablice rejestracyjne

WM

SIMC

0687089[4]

Położenie na mapie gminy Siennica
Mapa konturowa gminy Siennica, u góry po lewej znajduje się punkt z opisem „Grzebowilk”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, po prawej znajduje się punkt z opisem „Grzebowilk”
Położenie na mapie województwa mazowieckiego
Mapa konturowa województwa mazowieckiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Grzebowilk”
Położenie na mapie powiatu mińskiego
Mapa konturowa powiatu mińskiego, blisko centrum na dole znajduje się punkt z opisem „Grzebowilk”
Ziemia52°06′58″N 21°32′36″E/52,116111 21,543333[5]
Grzebowilk (stacja kolejowa)
Kościół Św. Kazimierza Królewicza

Grzebowilk – wieś sołecka[6] w Polsce położona w województwie mazowieckim, w powiecie mińskim, w gminie Siennica[4][7].

Wieś szlachecka Grzebowilk położona była w drugiej połowie XVI wieku w powiecie garwolińskim ziemi czerskiej województwa mazowieckiego[8].

W latach 1954–1959 wieś należała i była siedzibą władz gromady Grzebowilk, po jej zniesieniu w gromadzie Pogorzel. W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa siedleckiego.

Wieś jest siedzibą rzymskokatolickiej parafii św. Kazimierza Królewicza w Grzebowilku[9].

Położenie

Wieś znajduje się przy drodze z Rudzienka do Pogorzeli przy stacji kolejowej Grzebowilk na linii Pilawa – Mińsk Mazowiecki na południe od Mińska Mazowieckiego, ok. 5 km od drogi krajowej nr 50.

Historia

W końcu XVIII lub na początku XIX wieku powstał tu dworek myśliwski, według tradycji ks. Józefa Poniatowskiego, który w końcu XIX wieku przechodzi na własność Karczewskich. Dwór przechodzi kilka przebudów w wieku XIX i XX, m.in. przez Tadeusza Rychłowskiego, właściciela dóbr na początku XX w. i założyciela sąsiedniej cegielni.

W 1889 wieś została opisana w Słowniku geograficznym Królestwa Polskiego i innych krajów słowiańskich następująco: Wieś i folw. w gm. Glinianka, par. Kołbiel. Pod koniec XIX w. 13 domów i 110 mieszkańców. Folwark z wsią G. i Iłowiec miał gorzelnię. Wzniesiony na przełomie XVIII/XIX w. dworek myśliwski. Obok rośnie kilka starych drzew.[10]

W 1920 folwark i cegielnia stają się własnością Zyg­munta Poradowskiego, który wydziela z dóbr teren folwarku o powierzchni 24 ha i zakłada dla niego oddzielną księgę hipoteczną Fol­wark Leśniczówka Grzebowilk. W 1944 folwark zostaje przez właściciela rozparcelowany, a on sam zostawia sobie jego centralną część o powierzchni 5,5 ha wraz z dworem. W 1959 Poradowski przepisuje majątek na córkę swej sios­try, Marię Rogozińską.

Dwór obecnie należy do Marii Teresy i Apolinarego Gałeckich, którzy w latach 1987–1991 dokonali gruntownego remontu, w czasie którego drewniane ściany zostały zamienione na murowane według projektu inż. arch. Apolinarego Gałeckiego.

Wieś obecnie

Obecnie we wsi znajduje się m.in. Publiczna Szkoła Podstawowa imienia Edwarda Szymańskiego, remiza Ochotniczej Straży Pożarnej, murowany kościół parafialny pod wezwaniem św. Kazimierza Królewicza oraz stacja kolejowa (rozrządowa) w zachodniej części wsi. Mieszkańcy wsi zajmują się głównie rolnictwem. Powstało tu nowe osiedle 28 domów jednorodzinnych wolnostojących zbudowane przez firmę z Mińska Mazowieckiego. W rejonie wsi znajdują się złoża glin ceramicznych eksploatowane przez cegielnię Grzebowilk w kopalni Pogorzel. W centrum wsi zabytkowy prywatny drewniany dwór gruntownie przebudowany w końcu XX wieku, otoczony pozostałościami parku dworskiego z poł. XIX wieku z okazami starodrzewu[11].

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Wieś Grzebowilk w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2024-11-20], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ NSP 2021: Ludność w miejscowościach statystycznych [online], Bank Danych Lokalnych GUS, 19 września 2022 [dostęp 2024-11-20].
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 344 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 9 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 39792
  6. ↑ Strona gminy, sołectwa
  7. ↑ Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  8. ↑ Mazowsze w drugiej połowie XVI wieku ; Cz.1, Mapa, plany, Warszawa 1973, k. 4.
  9. ↑ Opis parafii na stronie diecezji
  10. ↑ Grzebowilk (2), [w:] Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. II: Derenek – Gżack, Warszawa 1881, s. 888.
  11. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo mazowieckie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 58.

Bibliografia

  • Waldemar Braniewski, Tadeusz S. Jaroszewski, Grzebowilk, Spotkania z Zabytkami, 1993 nr 6, s. 36-37, ilustr.

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.