Gustaw Wielikowski

Gustaw Wielikowski
Data i miejsce urodzenia

1889
Wołkowysk

Data i miejsce śmierci

23 kwietnia 1943
getto warszawskie

Zawód, zajęcie

prawnik, działacz społeczny

Gustaw (Gamzaj) Wielikowski (ur. 1889 w Wołkowysku lub 1899, zm. 23 kwietnia 1943 w getcie warszawskim) – polski prawnik i działacz społeczny pochodzenia żydowskiego, członek Judenratu getta warszawskiego w latach 1941–1943, członek prezydium Żydowskiej Samopomocy Społecznej.

Życiorys

W młodości był działaczem syjonistów socjalistycznych, następnie terytorialistą. Ukończył studia prawnicze w Monachium[1]. Pracował jako adwokat, był specjalistą ds. spraw kasacyjnych przed Sądem Najwyższym[2]. Pisał wiersze w języku jidysz[1], przeszedł na chrześcijaństwo[3].

W 1940 roku wszedł w skład siedmioosobowego prezydium nowopowołanej organizacji Żydowska Samopomoc Społeczna – Komisja Koordynacyjna[4], z której przeszedł następnie do Żydowskiej Samopomocy Społecznej[5], kierował Referatem, a później Wydziałem Nadzoru, który zajmował się ściganiem nadużyć i niedopełnień obowiązków działaczy ŻSS[6][4]. Z ramienia ŻSS był również doradcą organizacji przy szefie dystryktu warszawskiego[5].

W 1941 roku, po śmierci Henryka Grasberga wszedł w skład warszawskiego Judenratu[7], przewodził w nim Wydziałowi Opieki Społecznej[3] oraz Wydziałowi Akcji Doraźnych[8], od lipca 1942 roku, pełnił funkcję wiceprezesa[2][9]. 23 kwietnia 1943 roku został rozstrzelany wraz z innymi członkami Judenratu na Umschlagplatzu[3][1], jego rodzina została deportowana do obozu pracy w Poniatowej[10].

Przypisy

  1. 1 2 3 Gustaw Wielikowski [online], www.holocaust-denkmal-berlin.de [dostęp 2025-04-20].
  2. 1 2 Wielikowski Gustaw (Nieznane) [online], getto.pl [dostęp 2025-04-20].
  3. 1 2 3 Żydzi chrześcijanie w warszawskim getcie [online], Muzeum Getta Warszawskiego, s. 28 [dostęp 2025-04-20].
  4. 1 2 Aleksandra Bańkowska, Żydowska Samopomoc Społeczna – Komisja Koordynacyjna (ŻSS-KK) [online], delet.jhi.pl [dostęp 2025-04-24].
  5. 1 2 Aleksandra Bańkowska, W poszukiwaniu elit. Rekrutacja członków komitetów lokalnych Żydowskiej Samopomocy Społecznej w Generalnym Gubernatorstwie w latach 1940-1942, [w:] Aleksandra Namysło, Martyna Grądzka (red.), Elity i przedstawiciele społeczności żydowskiej podczas II wojny światowej, Kraków: Instytut Pamięci Narodowej. Komisja Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, 2017, s. 120-122, ISBN 978-83-8098-346-5.
  6. ↑ Aleksandra Bańkowska, Między odpowiedzialnością a bezsilnością, ofiarnością a pokusą. Pracownicy opieki społecznej w getcie warszawskim wobec podopiecznych i petentów, „Zagłada Żydów. Studia i Materiały” (20), 2024, s. 103, DOI: 10.32927/zzsim.1048, ISSN 2657-3571 [dostęp 2025-04-20].
  7. ↑ Warsaw Judenrat Members [online], www.holocausthistoricalsociety.org.uk [dostęp 2025-04-20].
  8. ↑ Justyna Majewska, Uchodźcy i przesiedleńcy w getcie warszawskim [online], delet.jhi.pl [dostęp 2025-04-20].
  9. ↑ Michał Weichert, Lichtenbaum zostaje przewodniczącym Rady, Wielikowski i Sztolcman wiceprezesami. [online], getto.pl [dostęp 2025-04-20].
  10. ↑ Jakub Chmielewski, Obóz pracy w Poniatowej [online], teatrnn.pl [dostęp 2025-04-20].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.