Halina Auderska

Halina Auderska
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

3 lipca 1904
Odessa

Data i miejsce śmierci

21 lutego 2000
Warszawa

Posłanka na Sejm PRL VIII i IX kadencji
Okres

od 1980
do 1989

Przynależność polityczna

posłanka bezpartyjna

Odznaczenia
Order Sztandaru Pracy I klasy Order Sztandaru Pracy II klasy Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski Krzyż Walecznych (od 1941, dwukrotnie) Warszawski Krzyż Powstańczy Medal 40-lecia Polski Ludowej Medal 10-lecia Polski Ludowej
Grób Haliny Auderskiej na cmentarzu Powązkowskim

Halina Maria Auderska (ur. 20 czerwca?/3 lipca 1904[1] w Odessie[1], zm. 21 lutego 2000 w Warszawie[2]) – polska autorka sztuk scenicznych[1], słuchowisk radiowych[1] i scenariuszy filmowych, prozaiczka[1], leksykografka[2]. Posłanka na Sejm PRL VIII i IX kadencji.

Życiorys

Wnuczka zesłańca syberyjskiego, była córką Romana, inżyniera, i Heleny z domu Janelli. Początkowo odbierała wykształcenie domowe, następnie uczyła się w noszącym imię Aleksandra Jabłonowskiego polskim gimnazjum w Odessie. Ukończyła filologię polską na Uniwersytecie Warszawskim oraz studium pedagogiczne[1]. W latach 1926–1939 pracowała jako nauczycielka szkół średnich.

Po wybuchu II wojny światowej w trakcie obrony stolicy pełniła służbę jako pielęgniarka w Szpitalu Ujazdowskim w Warszawie na oddziale VI (najciężej ranni, amputacje; wraz z nią pracowała tam Jadwiga Sosnkowska)[3]. Była sanitariuszką w Warszawie i żołnierzem ZWZ-AK[2] ps. „Nowicka”. W okresie okupacji uczestniczyła również w tajnym nauczaniu. Uczestniczka powstania warszawskiego[2] jako prasowy sprawozdawca wojenny.

Debiutowała w 1924 jako autorka słuchowisk radiowych[1]. W 1935 wydała powieść Poczwarki Wielkiej Parady. Pamiętnik maturzystki. W latach 1946–1950 redaktor naczelna w wydawnictwie Trzaska, Evert i Michalski (TEiM)[1]. W latach 1956–1959 w zespole redakcyjnym miesięcznika Dialog jako sekretarz redakcji[1]. W latach 1950–1969 zastępczyni redaktora naczelnego Słownika języka polskiego[1]. W latach 1958–1979 współzałożycielka i długoletnia prezeska ITI. W 1964 podpisała list pisarzy polskich, protestujących przeciwko listowi 34, wyrażając protest przeciwko uprawianej na łamach prasy zachodniej oraz na falach dywersyjnej rozgłośni radiowej Wolnej Europy, zorganizowanej kampanii, oczerniającej Polskę Ludową[4].

W latach 1983–1986 była pierwszą prezeską Związku Literatów Polskich – organizacji powołanej przez władze komunistyczne w miejsce rozwiązanego przez nie wcześniej związku o tej samej nazwie (od 1986 prezeską honorową)[2].

W latach 1981–1983 była członkinią prezydium Ogólnopolskiego Komitetu Frontu Jedności Narodu. Członkini prezydium Tymczasowej Rady Krajowej Patriotycznego Ruchu Odrodzenia Narodowego[5], następnie Rady Krajowej PRON[6]. W 1983 wybrana w skład prezydium Krajowej Rady Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Radzieckiej. Była członkinią Komitetu Wykonawczego Rady Krajowej PRON oraz członkinią Ogólnopolskiego Komitetu Pokoju. W latach 1980–1989 była bezpartyjną posłanką na Sejm.

Zmarła w Warszawie[2], pochowana na cmentarzu Powązkowskim (kwatera 103-6-2)[7].

Twórczość

  • Książki
    • 1935: Poczwarki Wielkiej Parady ISBN 83-85560092
    • 1939: Połów. Sztuka w dwóch aktach[8]
    • 1952: Zbiegowie
    • 1954: Rzeczpospolita zapłaci
    • 1959: Zaczarowana zatoka
    • 1964: Awantura w Jaworowie
    • 1971: Jabłko granatu
    • 1973: Ptasi gościniec ISBN 83-11-07479-8
    • 1974: Babie lato ISBN 83-11-07479-8
    • 1977: Szmaragdowe oczy
    • 1977: Kwartet wokalny
    • 1980: Miecz Syreny
    • 1980: Zwyczajnie, człowiek ISBN 83-21201318
    • 1983: Smok w herbie. Królowa Bona
    • 1985: Zabić strach ISBN 83-05-11330-2

Ordery i odznaczenia

Nagrody

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Bartelski 1977 ↓, s. 12.
  2. 1 2 3 4 5 6 Tomkowski 2002 ↓, s. 11.
  3. ↑ Jadwiga Sosnkowska, Włodzimierz T. Kowalski: W kręgu mitów i rzeczywistości. Warszawa: Polska Agencja Interpress, 1988, s. 59. ISBN 83-223-2477-4.
  4. ↑ „Dziennik Polski”, rok XX, nr 111 (6303), 12 maja 1964, s. 2.
  5. ↑ „Dziennik Polski”, rok XXXVIII, nr 223 (11 807), 20 grudnia 1982, s. 2.
  6. ↑ „Trybuna Robotnicza”, nr 109 (12 961), 10 maja 1983, s. 6.
  7. ↑ Cmentarz Stare Powązki: ROMAN AUDERSKI, [w:] Warszawskie Zabytkowe Pomniki Nagrobne [dostęp 2019-10-29].
  8. ↑ Książki nadesłane, „Wiadomości Literackie”, XVI (16), 9 kwietnia 1939, s. 23.
  9. ↑ M.P. z 1955 r. nr 91, poz. 1144 („w 10. rocznicę Polski Ludowej za zasługi w dziedzinie kultury i sztuki”).
  10. ↑ Kto jest kim w Polsce 1984. Wyd. 1. Warszawa: Wydawnictwo Interpress, 1984, s. 24–25. ISBN 83-223-2073-6.
  11. ↑ Uznanie dla twórców kultury, „Trybuna Robotnicza”, nr 170, 19 lipca 1984, s. 1–2.
  12. ↑ M.P. z 1955 r. nr 101, poz. 1400 – Uchwała Rady Państwa z dnia 19 stycznia 1955 r. nr 0/196 – na wniosek Ministra Kultury i Sztuki.
  13. ↑ Potrzeby i nowe zadania, „Rzeczpospolita”, nr 229, 1 października 1986, s. 8.
  14. ↑ Medal Sejmu PRL dla Haliny Auderskiej, „Trybuna Robotnicza”, nr 158, 5 lipca 1984, s. 1.
  15. ↑ Dziennik Urzędowy Rady Narodowej m.st. Warszawy, nr 3, 30 kwietnia 1970, s. 6.
  16. ↑ Doroczne nagrody „Trybuny Ludu”, „Trybuna Ludu”, nr 207, 1 września 1978, s. 5.
  17. ↑ Wręczenie nagród im. Ludwika Waryńskiego, „Trybuna Ludu”, nr 178, 26 lipca 1984, s. 2.

Bibliografia

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.