Harczy Grunt

Zatoka Harczy Grunt
Widok z Taboru na Zamek w Niedzicy i Pieniny Czorsztyńskie

Harczy Grunt – dolina i zatoka w Pieninach Czorsztyńskich pomiędzy stokami Majerza i Uli (Łysej Góry)[1].

Opis doliny

Dnem doliny do Zbiornika Czorsztyńskiego spływa bezimienny potok[2]. Dawniej u wylotu doliny w niewielkiej kotlinie znajdował się niewielki, należący do Czorsztyna przysiółek Harczygrunt. Po napełnianiu Zbiornika Czorsztyńskiego wodą przysiółek ten wraz z częścią doliny został zalany. Obecnie jest to zatoka Harczygrunt[1]. Na jej cyplu przy brzegu znajduje się skała Wapiennik (565 m). Cała dolina Harczygrunt wraz z zatoką znajdują się na chronionym obszarze Pienińskiego Parku Narodowego[2]. Do zatoki Harczy Grunt prowadzi szutrowa droga dojazdowa od szosy Krośnica – Sromowce Wyżne i przy brzegu zatoki znajduje się przeciwpożarowy punkt ujęcia wody[3]. Nie prowadzi tędy jednak żaden szlak turystyczny, a w zatoce obowiązuje zakaz wędkowania[4]. Na zboczach doliny znajdują się polany Pod Jargiem i Barbarzyna[3].

Dolina i zatoka Harczy Grunt tworzą granicę miedzy trzema miejscowościami: Czorsztyn, Hałuszowa i Sromowce Wyżne w powiecie nowotarskim, województwie małopolskim[3].

Pochodzenie nazwy

W przewodnikach turystycznych i na mapach ustaliły się nazwy Harczy Grunt[3], Harczygrunt[5], Harczygrund[1]. Pochodzą z języka niemieckiego, w Pieninach bowiem w XIII wieku pojawili się osadnicy niemieccy, sprowadzeni tutaj po najazdach mongolskich, które spustoszyły i wyludniły ten region. W górskich narzeczach niemieckich słowem Grund określano dolinę, szczególnie boczną[1]. Według S. Michalczuka prawidłowa nazwa powinna brzmieć Hancygrunt (to znaczy ziemia Hanki). Według miejscowej ludności zaś prawidłowa nazwa to Czarci Grunt i pochodzi od przeklętego charakteru tego miejsca, w którym straszy diabel[6].

Przyroda

Dolina jest lesista, porośnięta najbujniejszymi w Pieninach lasami jodłowo-świerkowymi[1]. Na południowych stokach Majerza znajdują się lasy Poręba i Barcie, a ponad nimi wypasana hala Majerz. Północne stoki Uli porasta las Ubocze[3]. W nadrzecznej olszynie karpackiej znajdowały się jedne z największych w Polsce i najlepiej zachowanych skupisk paproci pióropusznik strusi, zajmujące powierzchnię kilku hektarów i liczące tysiące osobników. Niektóre z nich przesadzono w inne miejsca Pienin (Rówienka, Zawiesy, Małe Przechodki, Cypel), pozostałe uległy zniszczeniu wskutek budowy zapory czorsztyńskiej i zalania wylotu doliny wodą Zbiornika Czorsztyńskiego[7].

Z rzadkich w Polsce roślin stwierdzono występowanie takich roślin, jak storzan bezlistny i ostrożeń głowacz[8]. W latach 1987–1988 znaleziono tu bardzo rzadki, w Polsce zagrożony wyginięciem gatunek porostu – trzonecznicę żółtawą Chaenotheca chrysocephala i trzonecznicę rdzawą Chaenotheca ferruginea[9], a w 2012 zagrożony wyginięciem gatunek grzyba koronicę ozdobną Sarcosphaeria coronaria[10]. Z rzadkich grzybów występuje także wodnicha pachnąca Hygrophorus agathosmus[11].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 Józef Nyka, Pieniny, wyd. IX, Latchorzew: Wyd. Trawers, 2006, s. 262, ISBN 83-915859-4-8.
  2. 1 2 Pieniny polskie i słowackie. Mapa turystyczna 1:25 000, Piwniczna: Agencja Wydawnicza „WiT” s.c., 2008, s. 1.
  3. 1 2 3 4 5 Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2024-10-28].
  4. ↑ Zarzycki Kazimierz, Roman Marcinek, Sławomir Wróbel, Pieniński Park Narodowy, Warszawa data=2003: Multico Oficyna Wydawnicza, s. 76–86, ISBN 83-7073-288-7.
  5. ↑ Projekt planu ochronnego Pienińskiego Parku Narodowego [online], 2010 [dostęp 2021-11-08].
  6. ↑ Szymon Swoboda, Krajobraz i jego kulturowa waloryzacja. O przestrzeni znaczącej w Pieninach [online] [dostęp 2024-12-28].
  7. ↑ Iwona Wróbel, Pióropusznik strusi Matteucia struthiopteris (L.). Tworzenie stanowisk zastępczych – sposób ratowania zagrożonego gatunku, „Pieniny – Przyroda i Człowiek”, 10, 2008, s. 27–36.
  8. ↑ Zbigniew Mirek, Halina Piękoś-Mirek, Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6.
  9. ↑ Józef Kiszka, Zbigniew Szeląg, Porosty (Lichenes) polan Pienińskiego Parku Narodowego – zagrożenie i ochrona, „Pieniny – Przyroda i Człowiek”, 2, Kraków 1992, s. 55–63.
  10. ↑ Anna Kujawa, Małgorzata Ruszkiewicz-Michalska, Izabela L. Kałucka (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4.
  11. ↑ Barbara Gumińska, Grzyby wielkoowocnikowe (macromycetes), „Flora i Fauna Pienin – Monografie Pienińskie”, 1, 2000, s. 48.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.