Hardcore psycho rap

Hardcore Psychorap
Pochodzenie

Polska, śląskie

Czas i miejsce powstania

Lata 90. XX wieku

Instrumenty

sampler, syntezator, gramofon, gitara basowa, gitara, sekwencer, kontrabas, drumla, automat perkusyjny,

Gatunki pokrewne

alternatywny hip-hop, psychodelia, horrorcore, hardcore rap, rock, polski romantyzm, fantastyka

Hardcore psychorap (nazywany również psychorapem) – podgatunek muzyki rap, powstały w latach dziewięćdziesiątych za sprawą polskiego zespołu muzycznego Kaliber 44. Gatunek ten charakteryzuje się dużą ilością psychodelii w tekstach, produkcjach jak i samym klimacie. Teksty psychorapowe śpiewane są donośnym tonem, czasem nawet wykrzykiwane, co ma za zadanie skuteczniej przedostać emocje do ludzkiego umysłu. Psychorap wzbogacany jest niekiedy o dodatki w postaci kobiecego wycia, lub chóru. Silną inspirację dla jego warstwy lirycznej psychorapu stanowi polski romantyzm, a także literatura fantastyczna. Pewne piętno w gatunku, oddziałuje również używanie marihuany.

Historia

Historia psychorapu (Kaliber 44) zaczęła się w 1991 roku[1], gdy dwaj zafascynowani nieznanym szerzej w Polsce hip-hopem szkolni przyjaciele, Piotr Łuszcz i Rafał Łukaszczyk zaczęli tworzyć pierwsze amatorskie nagrania jako Young Rappers[2]. Za sprawą swoich zainteresowań chłopcy zakolegowali się z Marcinem Martenem i zdecydowali się działać wspólnie. On z kolei zainteresował zespołem swojego brata, Michała. Formacja, która narodziła się w ten sposób nosiła liczne nazwy, w tym Trójkąt Prawdy, Triangle of the Truth, V3 czy Ułamek Tarcia[3]. Ostatecznie, w 1993 roku wspólne muzykowanie dało początek projektowi nazwanemu Kaliber 44. Ich bity tworzone były na komputerze Commodore 64. Młodzi raperzy nadali sobie pseudonimy: Łuszcz został „Magiem Magikiem I” (ostatecznie skrócone do „Magik”), Łukaszczyk „Jajonaszem”, Marcin Marten „Lordem MM Dabem” (później „AbradAb”), a Michał „Ś.P. Bratem Joką” (później „Joka”)[4].

Pierwszy utwór psychorapowy pojawił się już w roku 1995, na trzecim demie Kalibra 44 – Demo 1995r.[5] jakim był „Do boju Zakon Marii[6]. Tego samego roku, dokonania zespołu zauważył Sławomir Pietrzak który szybko zakontraktował raperów do swojej wytwórni. Rok później utwór Do Boju Zakon Marii” pojawił się na składance hip-hopowo-rapowej z udziałem różnych polskich wykonawców rapu pt. S.P. wytwórni S.P. Records. Na składance oprócz Kalibra wystąpili m.in.: Trzycha, Kazik, Trials X, czy Born Juices[7]. Nieco czasu po ich zadebiutowaniu na składance S.P. Records, pojawiła się zapowiedź debiutanckiej płyty Kalibra, singiel „Magia i miecz[8]. Towarzyszył mu wykonany amatorską metodą teledysk złożony z fragmentów trzech znajdujących się na wydawnictwie utworów, który nagrał własnoręcznie Pietrzak[9]. W końcu w listopadzie 1996 roku długo wyczekiwany album formacji, ukazał się pod tytułem „Księga Tajemnicza. Prolog”. Była to pierwsza w historii płyta psychorapowa[10]. Album okazał się wielkim sukcesem komercyjnym sprzedając się w nakładzie setek tysięcy egzemplarzy w całej Polsce[11]. W krążku gościnnie pojawił się zespół 3xKlan inspirowany działaniami Kalibra 44, również wykonujący psychorap. W skład zespołu wchodzili: Sebastian „Rahim” Salbert, Mateusz „Matho Radamez” Rajda, Arkadiusz „Bak” Juńczyk, Sebastian „DJ Bambus” Michalski oraz nieznany z nazwiska „Mephiston”. Wydawnictwo zostało nominowane do Fryderyka w kategoriach fonograficznego debiutu roku oraz albumu roku muzyki alternatywnej (nie istniała jeszcze kategoria hip-hopowa)[12]. Podgatunek rozwijał się w roku 1997, kiedy to 3xKlan wydał swoją debiutancką płytę Dom pełen drzwi która była kontynuacją psychorapu. Album nie odbił się tak szerokim echem jak Księga Tajemnicza. Prolog., lecz uzyskał nominację do Fryderyka w kategorii album roku rap/hip-hop/R&B[13].

Na przestrzeni lat, do artystów wykonujących psychorap, zalicza się m.in.: Kaliber 44, 3xKlan, Nagły Atak Spawacza, Małpa, WSRH, Sobel, Oki, Psycho Realm, Kleszcz, Fazi, Pokahontaz Rogal DDL, Funk Jello, Banita, czy Psychotrop[14][15][16][17].

Albumy psychorapowe

Tytuł Dane dot. albumu Sprzedaż Źródło
Księga Tajemnicza. Prolog [19]
The Psycho Realm
  • Wykonawca: Psycho Realm
  • Data: 28 października 1997
  • Wydawca: Ruffhouse Records
[20]
Dom pełen drzwi
  • Wykonawca: 3xKlan
  • Data: grudzień 1997
  • Wydawca: S.P. Records
[21]
Droga Do Gwiazd
  • Wykonawca: Banita
  • Data: 1997
  • Wydawca: R.R.X.
[22]
REceptura
  • Wykonawca: Pokahontaz
  • Data: 2 kwietnia 2005
  • Wydawca: Kreska Records, Pamaton EMI
  • POL: 6 000+
[23]
Odzwierciedlenie EP
  • Wykonawca: Fejz
  • Data: 9 lipca 2018
  • Wydawca: wydanie własne
[24]
Czerń i biel [25]
Nie ma płyta
  • Wykonawca: Kleszcz
  • Data: 3 grudnia 2021
  • MaxFloRec
[26]

Przypisy

  1. Abradab - Prawdziwa Historia [Wywiad dla magazynu Ślizg cz.1/3]. Ramizesu 2009-10-05. [dostęp 2024-11-23].
  2. Andrzej Cała i inni red., Antologia polskiego rapu, Warszawa: Narodowe Centrum Kultury, 2014, ISBN 978-83-7982-040-5 [dostęp 2024-11-23].
  3. Abradab / K44 I RAP KONTENER odcinek#6. RAP KONTENER 2022-06-21. [dostęp 2024-11-23].
  4. - YouTube [online], youtube.com [dostęp 2024-11-23].
  5. Demo 1995 [online], Hip Hop Wiki [dostęp 2024-11-23].
  6. KALIBER 44 – Do boju Zakon Marii [OFFICIAL AUDIO]. S.P. RECORDS 2012-09-24. [dostęp 2024-11-23].
  7. Składanka S.P. - KALIBER 44 – Do Boju Zakon Marii [OFFICIAL AUDIO]. S.P. RECORDS 2014-08-14. [dostęp 2024-11-23].
  8. Kaliber 44 – Magia i Miecz [CD] [online], Sklep SP Records [dostęp 2024-11-23].
  9. KALIBER 44 – Magia i miecz [OFFICIAL VIDEO]. S.P. RECORDS 2010-07-28. [dostęp 2024-11-23].
  10. Kaliber 44 – Księga tajemnicza. Prolog [CD] [online], Sklep SP Records [dostęp 2024-11-23].
  11. Redakcja, KALIBER 44 – WYSTAWA I KONFERENCJA [online], GlamRap.pl, 10 czerwca 2013 [dostęp 2024-11-23] (pol.).
  12. Fryderyk 1996 – Fryderyk 2024 [online] [dostęp 2024-11-23] (pol.).
  13. Fryderyk 1997 – Fryderyk 2024 [online] [dostęp 2024-11-23] (pol.).
  14. Psycho rap [online], Hip Hop Wiki [dostęp 2025-04-27].
  15. Muzyka Psychorap [online], Last.fm [dostęp 2024-11-24].
  16. Najpopularniejsze albumy psychorap [online], Last.fm [dostęp 2024-11-24].
  17. Najpopularniejsi wykonawcy hardcore psycho rap [online], Last.fm [dostęp 2024-11-23].
  18. Redakcja, KALIBER 44 – WYSTAWA I KONFERENCJA [online], GlamRap.pl, 10 czerwca 2013 [dostęp 2024-11-23] (pol.).
  19. Kaliber 44 - Księga Tajemnicza. Prolog. 1996. [dostęp 2025-03-18].
  20. Psycho Realm - The Psycho Realm. 1997. [dostęp 2025-03-18].
  21. Wywiad Rahim 2000 [online], pfk.one.pl [dostęp 2024-11-23].
  22. Banita - Droga Do Gwiazd. 1997. [dostęp 2025-03-18].
  23. Hip hop 2005: Najpopularniejsze płyty - Pop - Muzyka w INTERIA.PL - t… [online], archive.is, 23 kwietnia 2013 [dostęp 2024-11-24].
  24. Odzwierciedlenie [online], www.empik.com [dostęp 2025-03-18].
  25. Kleszcz - Czerń i biel. 2018-09-14. [dostęp 2025-03-18].
  26. Kleszcz - Nie Ma Płyta. 2021-12-03. [dostęp 2025-03-18].