Herderkirche

Herderkirche
Stadtkirche St. Peter und Paul
	kościół farny, kościół parafialny
	; Widok z południowego wschodu
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Turyngia
Miejscowość	Weimar
Wyznanie	protestanckie
Kościół	Ewangelicki Niemiec Środkowych
Imię	śś. Piotra i Pawła
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1498
Data zakończenia budowy	1500
Ważniejsze przebudowy	1735
Data zniszczenia	9 lutego 1945
Data odbudowy	1948–1953
Dane świątyni
Styl	późny gotyk
Wieża kościelna; • liczba wież	; 1
Liczba naw	3
Organy; • liczba głosów; • liczba manuałów	; 53; 3
Dzwonnica; • typ dzwonnicy; • nazwa dzwonu	; zwarta; Luther, Herder, Bach
	Położenie na mapie Turyngii Herderkirche
	Położenie na mapie Niemiec Herderkirche
	50°58′52,4″N 11°19′45,0″E/50,981222 11,329167
	Strona internetowa

Kościół farny śś. Piotra i Pawła (niem. Stadtkirche St. Peter und Paul), znany powszechnie jako Herderkirche – luterańska świątynia parafialna znajdująca się w niemieckim mieście Weimar. Jej zwyczajowa nazwa pochodzi od nazwiska filozofa Johanna Gottfrieda Herdera, który posługiwał tu m.in. jako proboszcz.

Historia

Kościół wzniesiono w latach 1498–1500 na miejscu poprzedniej świątyni z lat 1245–1249. Od 1525 należy on do ewangelików, w świątyni wielokrotnie głosił Marcin Luter^[1]. Po I wojnie szmalkaldzkiej świątynia została miejscem pochówku przedstawicieli ernestyńskiej linii dynastii Wettynów^[2]. Grywał tu Johann Sebastian Bach^[1], a przy tutejszej chrzcielnicy ochrzczono czwórkę jego dzieci. Pod koniec XVI wieku dobudowano zakrystię^[3], a w 1735 kościół przebudowano wg projektu Johanna Adolpha Richtera^[4]. W 1776 proboszczem parafii został filozof Johann Gottfried Herder, który pełnił również funkcje nadwornego kaznodziei, superintendenta i starszego radcy konsystorza^[1]. W 1850 roku przed południową elewacją ustawiono pomnik Herdera z okazji jego 106. urodzin^[5]. W 1937 roku, wskutek nazistowskiej polityki, rada parafialna usunęła symbol Gwiazdy Dawida z dawnej loży książęcej^[2].

9 lutego 1945 kościół został poważnie zniszczony wskutek nalotów bombowych. Odbudowa trwała w latach 1948–1953, w podzięce za nadanie tytułu honorowego obywatela miasta i odznaczenie Nagrodą Goethego wspomógł ją finansowo m.in. pisarz i noblista Thomas Mann. W 1977 zakończono renowację wnętrza, a w latach 2010–2016 świątynię gruntownie odrestaurowano wraz z wyposażeniem^[1].

W 1998 kościół został wpisany na listę światowego dziedzictwa UNESCO pod wpisem Klasycystyczny Weimar^[4].

Architektura i wyposażenie

Świątynia późnogotycka, trójnawowa. Wnętrze zdobi ołtarz skrzydłowy autorstwa Lucasa Cranacha młodszego z lat 1552–1555, tryptyk z 1572 upamiętniający Marcina Lutra, grobowce i epitafia przedstawicieli dynastii Wettynów oraz nagrobki Johanna Gottfrieda Herdera i Lucasa Cranacha młodszego. Organy w wykonało w latach 1998–1999 frankfurckie przedsiębiorstwo W. Sauer Orgelbau, do ich budowy wykorzystano elementy poprzedniego instrumentu z 1908 roku i zainstalowano je w zabytkowym prospekcie z 1812 roku. Składają się z 53 głosów i 3 manuałów. Na wieży kościoła zawieszone są trzy dzwony z ludwisarni Rudolfa Pernera w Pasawie, inaugurowane w święto Reformacji w 2009 roku^[1], o wadze 3000 kg, 2000 kg i 1500 kg^[6], Noszą imiona Luther, Herder i Bach^[1], zastąpiły trzy żeliwne instrumenty^[6].