Hoplia praticola
| Hoplia praticola | |||
| Duftschmidt, 1805 | |||
.jpg) Rycina aut. E. Reittera | |||
| Systematyka | |||
| Domena | |||
|---|---|---|---|
| Królestwo | |||
| Typ | |||
| Gromada | |||
| Rząd | |||
| Podrząd | |||
| Nadrodzina | |||
| Rodzina | |||
| Podrodzina | |||
| Plemię |
Hopliini | ||
| Rodzaj |
kopyciak | ||
| Podrodzaj |
Hoplia (Decamera) | ||
| Gatunek |
Hoplia (Decamera) praticola | ||
| Synonimy | |||
| |||
Hoplia praticola – gatunek chrząszcza z rodziny poświętnikowatych i podrodziny chrabąszczowatych. Zamieszkuje Europę.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1805 roku przez Caspara Erasmusa Duftschmida[1].
Morfologia
Chrząszcz o ciele długości od 9 do 11 mm[2][3], ubarwiony brunatnie lub czarno z pokrywami żółtobrązowymi u samicy i ciemnobrązowymi do czarnych u samca[2][4].
Powierzchnia głowy jest gęsto pomarszczona[2] oraz bezładnie i niewyraźnie, przy nadustku miejscami ziarniście punktowana[3]. Przednia część nadustka jest nieco ku górze uniesiona[3]. Czułki są u samca zbudowane z dziesięciu członów i czarne z czarnobrunatną buławką, u samicy zaś zbudowane z dziewięciu członów i czerwonobrązowe[2][3]. Przedplecze jest poprzeczne, najszersze pośrodku, prosto ku przodowi i ku tyłowi zwężone[2]. Jego powierzchnia jest mocno i gęsto pomarszczona[2] oraz bezładnie i niewyraźnie punktowana[3]. Na głowie i przedpleczu występują rozproszone, szeroko-owalne, zwykle srebrzyste łuski (u samicy jaśniejsze i gęściej niż u samca rozmieszczone) oraz długie, trzykrotnie od nich dłuższe, odstające, ciemne włoski. Pokrywy mają głębokie i bezładne punktowanie, krótkie i rzadkie owłosienie oraz dość duże, rozproszone łuski[2][3][4].
Odnóża u samca są czarnobrunatne do czarnych oraz mają stopy i pazurki masywniejsze[3][2], u samicy zaś są czerwonobrunatne ze smuklejszymi stopami i pazurkami[3]. Przednia para goleni ma na zewnętrznej krawędzi dwa zęby w przypadku samicy i trzy zęby w przypadku samca, aczkolwiek trzeci może być słabo zaznaczony[2]. Odnóża tylnej pary charakteryzują się pazurkami nierozszczepionymi[4][3].
Propygidium, pygidium i sternity odwłoka mają łuski wydłużone, metalicznie zabarwione[2][3][4]. Pygidium jest stosunkowo silnie wypukłe, o łuskach przed szczytem gwieździście rozmieszczonych, a włoskach na wierzchołku długich i odstających. Spód ciała jest krótko owłosiony[3].
Ekologia i występowanie
Owad ciepłolubny[5], zasiedlający pobrzeża wilgotnych lasów, polany, łąki i ogrody[6], preferujący stanowiska w pobliżu wód[5]. Owady dorosłe aktywne są w maju i czerwcu. Bytują na trawach i kwitnących krzewach, w tym czeremchach, głogach, kalinach i różach[2][5][3]. Pędraki rozwijają się w glebie, żerując na korzeniach roślin; stanowią stadium zimujące[6].
Gatunek palearktyczny, europejski, znany z Francji, Belgii, Niemiec, Szwajcarii, Liechtensteinu, Austrii, Włoch, Łotwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Ukrainy, Rumunii, Bułgarii, Słowenii, Chorwacji, Bośni i Hercegowiny, Serbii, Czarnogóry, Albanii oraz Grecji[1]. W Polsce spotykany jest rzadko i ograniczony do południowej części kraju[4][5]. Również w innych częściach Europy Środkowej należy do rzadkości[2]. Na „Czerwonej liście zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce” umieszczony został jako gatunek bliski zagrożenia wyginięciem (NT)[7]. Z kolei na „Czerwonej liście gatunków zagrożonych Republiki Czeskiej” umieszczony jest jako gatunek zagrożony wymarciem (EN)[8].
Przypisy
- 1 2 Ivan Löbl, Aleš Smetana (red.), Catalogue of Palaearctic Coleoptera. Volume 3. Scarabaeoidea – Scirtoidea – Dascilloidea – Buprestoidea – Byrrhoidea, Stenstrup: Apollo Books, 2006, s. 184-189, ISBN 87-88757-59-5.
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Gattung Hoplia. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-04-20].
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 Zdzisława Stebnicka: Klucze do oznaczania owadów Polski Część XIX Chrząszcze – Coleoptera z. 28b Żukowate – Scarabaeidae grupa podrodzin: Scarabaeidae pleurosticti. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Polskie Towarzystwo Entomologiczne, 1978, s. 37-41.
- 1 2 3 4 5 Marek Bunalski. Rodzaj Hoplia ILLIGER, 1803 [Coleoptera, Melolonthidae] w Polsce. „Wiadomości Entomologiczne”. 14 (1), s. 31-37, 1995.
- 1 2 3 4 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska: Chrząszcze – Coleoptera. Scarabaeoidea, Dascilloidea, Byrrhoidea i Parnoidea. 1983, seria: Katalog Fauny Polski t. XXIII z. 9.
- 1 2 Hoplia praticola. [w:] Insektarium.net [on-line]. [dostęp 2024-04-20].
- ↑ Jerzy Pawłowski, Daniel Kubisz, Mieczysław Mazur: Coleoptera. Chrząszcze. W: Czerwona lista zwierząt ginących i zagrożonych w Polsce. Zbigniew Głowaciński, Małgorzata Makomaska-Juchiewicz, Grażyna Połczyńska-Konior (red.). Kraków: Instytut Ochrony Przyrody Polskiej Akademii Nauk (PAN), 2002, s. 88-110. ISBN 83-901236-8-1.
- ↑ Jan Farkač, David Král, Martin Škorupík: Červený seznam ohrožených druhů České republiky. Bezobratlí. List of threatened species in the Czech Republic. Invertebrates.. Praha: Agentura ochrany přírody a krajiny ČR, 2005. ISBN 80-86064-96-4.