Hoplitozaur

Hoplitozaur

Hoplitosaurus
Lucas, 1901
Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	zauropsydy
Podgromada	diapsydy
Infragromada	archozauromorfy
Nadrząd	dinozaury
Rząd	dinozaury ptasiomiedniczne
Podrząd	tyreofory
Infrarząd	ankylozaury
Rodzina	Ankylosauridae/Nodosauridae?
Podrodzina	Polacanthinae
Rodzaj	hoplitozaur
Gatunki
Hoplitosaurus marshi

Hoplitozaur (Hoplitosaurus) – rodzaj dinozaura ptasiomiednicznego (Ornithischia) należącego do grupy ankylozaurów (Ankylosauria) i podrodziny Polacanthinae. Dawniej uznawany za synonim Polacanthus, lecz obecnie przywrócony do rangi osobnego rodzaju. Jego nazwa oznacza „hoplicki jaszczur” – od starogreckiej ciężkozbrojnej piechoty, hoplitów.

Dinozaur ten osiągał długość 5–6 m i wagę 1–1,5 t.

Hoplitozaur żył około 130 milionów lat temu na terenie obecnej Ameryki Północnej. Jego szczątki znaleziono w stanie Dakota Południowa w Stanach Zjednoczonych.

Większy od polakanta dinozaur pancerny. Grzbiet chroniony był wieloma kostnymi tarczami i kolcami – najdłuższymi prawdopodobnie na wysokości barków. Głowa krótka i szeroka, również pokryta pancerzem. Kostne płytki znajdowały się nawet na powiekach. Hoplitozaur miał drobne, liściokształtne zęby, którymi zrywał nisko rosnącą roślinność.

Pozycja filogenetyczna hoplitozaura w obrębie Ankylosauria jest niepewna. Kirkland (1998) zaliczył go do rodziny Ankylosauridae i wchodzącej w jej skład podrodziny Polacanthinae, uznając go za bliskiego krewnego rodzajów Polacanthus, Gastonia, Mymoorapelta i być może również Hylaeosaurus^[1]. Także Carpenter (2001) uznał hoplitozaura za przedstawiciela Polacanthinae (z tym, że autor ten podnosił tę podrodzinę do rangi odrębnej rodziny Polacanthidae, siostrzanej do Ankylosauridae); z przeprowadzonej przez niego analizy kladystycznej wynika, że hoplitozaur był taksonem siostrzanym do polakanta^[2]. Z kolei z analizy kladystycznej przeprowadzonej przez Richarda Thompsona i współpracowników (2012) wynika, że taksony zaliczane do Polacanthinae/Polacanthidae, w tym hoplitozaur, należały do rodziny Nodosauridae. Na drzewie ścisłej zgodności wygenerowanym na podstawie 4248 najbardziej oszczędnych drzew hoplitozaur jest w nierozwikłanej politomii z wszystkimi innymi przedstawicielami Nodosauridae, natomiast na drzewie zgodności wygenerowanym metodą 50% majority rule consensus jest w politomii z rodzajem Gargoyleosaurus i z kladem obejmującym rodzaje Polacanthus, Peloroplites i Gastonia^[3].

Prawdopodobnie jak większość gatunków ankylozaurów prowadził samotniczy tryb życia. Zasiedlał przypuszczalnie przede wszystkim obrzeża lasów, gdzie mógł znaleźć odpowiednie warunki bytowe – często na terenach nadrzecznych.

• Kenneth Carpenter: Phylogenetic analysis of the Ankylosauria. W: Kenneth Carpenter (red.): The Armored Dinosaurs. Bloomington: Indiana University Press, 2001, s. 455-483. ISBN 0-253-33964-2.