Hubert Szaniawski
| Państwo działania | |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia |
1938 |
| profesor | |
| Specjalność: paleontologia | |
| Alma Mater | |
| Doktorat |
1968 |
| Habilitacja |
1975 |
| Profesura |
1987 |
| Aktywność zawodowa | |
| Jednostka |
Instytut Paleobiologii im. Romana Kozłowskiego Polskiej Akademii Nauk |
Hubert Szaniawski, także Hubert Junosza-Szaniawski (ur. w 1938[1] w Równem[2]) – polski paleontolog.
Elementy biografii
W 1962 ukończył studia na Wydziale Geologii UW[2]. Po uzyskaniu doktoratu w Instytucie Nauk Geologicznych PAN dalsza kariera zawodowa Huberta Szaniawskiego była związana z Instytutem Paleobiologii PAN, w którym był zatrudniony w latach 1968–2012[3]; w latach 1992–2006 pełnił funkcję dyrektora Instytutu[4]. W 1987 otrzymał tytuł profesora[3]. Członek Towarzystwa Naukowego Warszawskiego (Wydział IV Nauk Biologicznych)[5].
Uczestnik polsko-mongolskiej wyprawy paleontologicznej na Pustynię Gobi w 1970[2]. Brał także udział w wyprawach polarnych (na Antarktydę i na Spitsbergen), podczas których realizował filmy dokumentalne[6].
Osiągnięcia naukowe
Znaczenie w historii nauki
Hubert Szaniawski znany jest przede wszystkim ze szczegółowych badań nad protokonodontami, dzięki którym wykazał, że te niegdyś enigmatyczne mikroskamieniałości kambryjskie są szczątkami szczecioszczękich[7][8].
Na podstawie skamieniałości znalezionych w wierceniu na Helu opisał także (wspólnie z Dieterem Walosskiem) kambryjskiego stawonoga (skorupiaka?), któremu nadano nazwę rodzajową Cambrocaris[9].
Zajmował się także skolekodontami (mikroskamieniałościami wieloszczetów)[10]. Wspólnie z Cyprianem Kulickim wykazał również, że pewne mikroskamieniałości, uważane dotąd za skolekodonty, są w rzeczywistości haczykami głowonogów[11][12].
Wybrane publikacje
- Some Mesozoic scolecodonts congeneric with Recent forms (1974)[10]
- Chaetognath grasping spines recognized among Cambrian protoconodonts (1982)[13]
- Cambrocaris baltica, a possible stem-lineage crustacean from the Upper Cambrian of Poland (Walossek & Szaniawski, 1991)[9]
- New evidence for the protoconodont origin of chaetognaths (2002)[7]
Upamiętnienie
Na jego cześć nazwano gatunek jurajskiego skolekodonta ?Goniada szaniawskii Kozur in Szaniawski, 1974[10] oraz gatunek permskiego graptolita Diplohydra szaniawskii Mierzejewski & Kulicki, 2002[14].
Przypisy
- ↑ VIAF [online], viaf.org [dostęp 2025-02-20].
- 1 2 3 Zakład Paleobiologii Ewolucyjnej, prof. dr hab. Hubert SZANIAWSKI [online], Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences [dostęp 2025-02-20].
- 1 2 Ludzie Nauki [online], ludzie.nauka.gov.pl [dostęp 2025-02-20].
- ↑ Historia Instytutu Paleobiologii PAN [online], Institute of Paleobiology, Polish Academy of Sciences [dostęp 2025-02-20].
- ↑ Towarzystwo Naukowe Warszawskie - Aktualna lista członków z podziałem na Wydziały [online], www.tnw.waw.pl [dostęp 2025-02-20].
- ↑ Hubert Junosza-Szaniawski [online], FilmPolski, internetowa baza filmu polskiego [dostęp 2025-02-20].
- 1 2 Hubert Szaniawski, New evidence for the protoconodont origin of chaetognaths, „Acta Palaeontologica Polonica”, 47 (3), 2002, s. 405–419.
- ↑ Ben J. Slater, Cambrian carbonaceous protoconodonts and the early fossil record of the Chaetognatha, „Proceedings of the Royal Society B: Biological Sciences”, 292 (2041), 2025, s. 20242386, DOI: 10.1098/rspb.2024.2386, PMID: 39968616, PMCID: PMC11836706 [dostęp 2025-02-20].
- 1 2 Dieter Walossek, Hubert Szaniawski, Cambrocaris baltica n. gen. n. sp., a possible stem-lineage crustacean from the Upper Cambrian of Poland, „Lethaia”, 24 (4), 1991, s. 363–378, DOI: 10.1111/j.1502-3931.1991.tb01488.x, ISSN 1502-3931 [dostęp 2025-02-20] (ang.).
- 1 2 3 Hubert Szaniawski, Some Mesozoic scolecodonts congeneric with Recent forms, „Acta Palaeontologica Polonica”, 19 (2), 1974, s. 179–199.
- ↑ Zofia Kielan-Jaworowska, 50 lat Instytutu Paleobiologii PAN, „Ewolucja”, 1, marzec 2003, s. 22–31.
- ↑ Cyprian Kulicki, Hubert Szaniawski, Cephalopod arm hooks from the Jurassic of Poland, „Acta Palaeontologica Polonica”, 17 (3), 1972, s. 379–419.
- ↑ Hubert Szaniawski, Chaetognath Grasping Spines Recognized among Cambrian Protoconodonts, „Journal of Paleontology”, 56 (3), 1982, s. 806–810, ISSN 0022-3360 [dostęp 2025-02-20].
- ↑ Piotr Mierzejewski, Cyprian Kulicki, Discovery of Pterobranchia (Graptolithoidea) in the Permian, „Acta Palaeontologica Polonica”, 47 (1), 2002, s. 169–175.