Ideologia zerowej redundancji

Ideologia zerowej redundancji lub ideologia antyredundancji[1] – pogląd językowy zakładający, że stosowanie pleonazmów i innych form nadmiarowości językowej jest niewłaściwe. Zwolennicy tego poglądu wychodzą z założenia, że konstrukcji o cechach redundantnych powinno się unikać[1][2].

Z wiedzy lingwistycznej wynika, że obecność elementów redundantnych jest typową i naturalną cechą struktury języka[1][2][3]. Redundancja jest właściwa dla ogółu języków świata, przy czym bywa spotykana na różnych płaszczyznach (w tym np. w morfologii)[1], a rozmaite języki wykazują tę cechę w różnym stopniu, w zależności od profilu gramatycznego[4][5]. Często jest nieuświadamiana przez użytkowników języka[6]. W niektórych przypadkach efekt redundancji językowej jest nieunikniony, np. w konstrukcjach gramatycznych[2][5] takich jak „ta piękna wioska” (chorw. to lijepo selo), gdzie poszczególne składniki wyrażenia niosą powtórzoną informację o rodzaju, liczbie i przypadku gramatycznym[1][7]. Podobnie w angielskim zdaniu „there are two books” (liczba mnoga jest wyrażana trzy razy – poprzez formę are, liczebnik two i sufiks -s)[8]. Charakter pleonazmów mają niektóre częste kolokacje lub utarte wyrażenia (ang. free gift – „bezpłatny upominek”, plans for the future – „plany na przyszłość”)[9]. Zjawisko redundancji ułatwia dekodowanie przekazu i porozumiewanie się (np. kiedy dana osoba szybko mówi, ma wadę wymowy, posługuje się innym dialektem czy też rozmówca ma problemy ze słuchem)[1].

Redundancja może występować w roli środka retorycznego, służącego celom emfazy lub ekspresji artystycznej[4]. Czasem wyraża pewne znaczenia pragmatyczne[10]. Nadmiarowość opcjonalna, łatwa do wyeliminowania, jest jednak typowym przedmiotem krytyki normatywnej, która sprzeciwia się rozwlekłości stylu, stosowaniu pleonazmów i powtórzeń[6], a posługiwanie się nią bywa uważane za oznakę braku wykształcenia[2]. W odróżnieniu od redundancji obligatoryjnej, przejawiającej się wyłącznie na płaszczyźnie gramatyki, redundancja opcjonalna może przybierać również charakter leksykalny (przede wszystkim powtórzenia), dyskursywny bądź sytuacyjny (przekazywanie informacji wynikających z kontekstu)[6]. Redundancja w gramatyce nie daje się wyeliminować, gdyż prowadziłoby to do niegramatyczności wyrażeń; nie spotyka się zatem z krytyką[1].

Zobacz też

Przypisy

  1. 1 2 3 4 5 6 7 Starčević, Kapović i Sarić 2019 ↓, s. 312.
  2. 1 2 3 4 Filip Berlengi, Prescriptivism and Language Ideologies: A Comparison between Croatian and English Usage Guides, Uniwersytet w Zagrzebiu, 2018, s. 10, 20–22 [zarchiwizowane z adresu 2024-02-24] (ang.).
  3. Kapović, Starčević i Sarić 2016 ↓, s. 63–64.
  4. 1 2 McArthur 1992 ↓, s. 853.
  5. 1 2 Pál 2005 ↓, s. 57–58.
  6. 1 2 3 Pál 2005 ↓, s. 58.
  7. Kapović, Starčević i Sarić 2016 ↓, s. 63.
  8. Ana Lado, Teaching Beginner ELLs Using Picture Books: Tellability, Thousand Oaks: Corwin Press, 2012, s. 35, ISBN 978-1-4522-3523-3, OCLC 1007860261 (ang.).
  9. McArthur 1992 ↓, s. 787.
  10. Starčević, Kapović i Sarić 2019 ↓, s. 313.

Bibliografia