Józef Grzonka

Józef Grzonka (ur. 1 lipca 1897 w Raciborzu - zm. w 1942) – powstaniec śląski.

Urodził się w rodzinie robotniczej, był synem znanego raciborskiego działacza polskiego Jana. Rodzina mieszkała na przedmieściu Płonia pod Raciborzem. Ukończył szkołę powszechną w Raciborzu. Podczas I wojny światowej służył w armii niemieckiej, gdzie dosłużył się stopnia plutonowego ( unteroffizera) Po powrocie na Śląsk w 1919 należał do Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska na terenie powiatu raciborskiego (16 marca 1919 r. do 31 sierpnia 1921), był organizatorem POW w Płoni i Ostrogu oraz komendantem miejskim w Raciborzu[1], wyróżnił się w zdobywaniu broni od „Grenzschutzu”[2][3]. Podczas III powstania śląskiego dowodził jako plutonowy a potem sierżant 5 kompanią 2 baonu 4 pułku strzelców raciborskich[1]. Po podziale Śląska nie wrócił do Raciborza lecz przeniósł się do Wilczy w pow. katowickim, gdzie w 1922 z nadania władz polskich przejął w dzierżawę obszar dworski Wilczy Dolnej wraz z zamkiem i zabudowaniami gospodarczymi na warunkach spłaty tej majętności w okresie 50 lat. W 1926 r. nabył on część majątku. Pozostałą część gruntów rozparcelowano[4]. Należał do koła Związku Powstańców Śląskich w Wilczej Dolnej[5].

Po wybuchu II wojny światowej jako były powstaniec i patriota polski musiał uciekać z Wilczy więc wyjechał do Małopolski, gdzie ciężko zachorował i zmarł w 1942[2]. Wdowa po nim Bronisława w kilka lat po wojnie została zmuszona do opuszczenia majątku, a jej pracowników usunęła milicja[4]. Po przemianach społeczno-politycznych w 1989 roku rodzinie Grzonków udało się odzyskać swój odebrany majątek[6].

Dzięki staraniom żony Bronisławy Jego szczątki zostały sprowadzone do Wilczy i pochowane na cmentarzu przykościelnym[2].

Odznaczony

Przypisy

  1. 1 2 Jerzy Pająk, Alojzy Nowara, Trzecie powstanie śląskie na Ziemi Raciborskiej, Racibórz 1962, s. 7, 11
  2. 1 2 3 Ryszard Pławecki, Czemu płaczesz Ty Powstańcze…, Informacje historyczne i kulturalne z gminy Pilchowice [dostęp 25.12.2024]
  3. ↑ Józef Grzegorzek, Pierwsze powstanie śląskie 1919 w zarysie, Katowice 1935, s. 92-93
  4. 1 2 Pałac w Wilczy, Odtur [dostęp 25.12.2024]
  5. ↑ Powstańcy zweryfikowani przez Związek Powstańców Śląskich, Muzeum Śląskie [dostęp 23.12.2024]
  6. ↑ Józef Kolarczyk, Tam, gdzie odpoczywa rybnicka pielgrzymka, E-Nowiny.pl
  7. ↑ Odznaczenia za zasługi, położone przez powstańców śląskich, którzy jako uczestnicy walki z Niemcami na terenie całego Śląska przyczynili się w szczególnej mierze do przyłączenia ziem Śląskich do Polski - Uchwała Prezydium Krajowej Rady Narodowej z 4 kwietnia 1946
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.