Język saramakański
| Obszar | |||
|---|---|---|---|
| Liczba mówiących |
ok. 26 tys. | ||
| Pismo/alfabet | |||
| Klasyfikacja genetyczna | |||
|
kreolski na bazie portugalskiego i angielskiego | |||
| Status oficjalny | |||
| Ethnologue | 5 rozwojowy↗ | ||
| Kody języka | |||
| ISO 639-2 | crp | ||
| ISO 639-3 | srm | ||
| IETF | srm | ||
| Glottolog | sara1340 | ||
| Ethnologue | srm | ||
| WALS | srm | ||
| W Wikipedii | |||
| |||
| Ta strona zawiera symbole fonetyczne MAF. Bez właściwego wsparcia renderowania wyświetlane mogą być puste prostokąty lub inne symbole zamiast znaków Unikodu. | |||
Język saramakański (nazwa własna: Saamáka; ang. Saramaccan) – język kreolski używany przez około 24 tys. ludzi w Surinamie nad rzeką Saramacca i nad górnym biegiem rzeki Surinam i przez ok. 2 tys. ludzi w Gujanie Francuskiej. Użytkownicy są w większości potomkami zbiegłych niewolników, nazywanych Saramaka.
Jest to jeden z niewielu języków kreolskich, którego leksyka pochodzi w dużej części od więcej niż jednego języka.
Pochodzenie
Leksyka pochodzi głównie z języków: angielskiego (około 50%), portugalskiego (około 35%), niderlandzkiego oraz w około 5% z sub-saharyjskich języków afrykańskich, przede wszystkim języka kongo i języka gbe.
Zapożyczenia z portugalskiego to np. mujee (mulher) „kobieta”; womi (homem) „mężczyzna”; da (dar) „dać”; bunu (bom) „dobry”; kaba (acabar) „kończyć”; ku (com) „z”; kuma (como) „jak”; faka (faca) „nóż”; aki (aqui) „tu”; ma (mas) „ale”; kendi (quente) „gorący”; liba (arriba) „ponad”; lio (rio) „rzeka”.
Fonetyka ma wiele cech wspólnych z językami Afryki Zachodniej, głównie cechy języka tonalnego (saramakański ma zamiast akcentu dwa tony: wysoki i niski).
Powstał przypuszczalnie w Brazylii jako język kreolski na bazie portugalskiego z zapożyczeniami afrykańskimi, a następnie został przeniesiony wraz z niewolnikami do Surinamu.
Dialekty
Istnieją trzy główne dialekty: dialekt dolnej rzeki Surinam i górnej rzeki Surinam (używane przez grupę Saramaccan) oraz dialekt grupy Matawari.
Przykładowe zdania
De waka te de aan sinkii möön.
„Oni szli, aż się zmęczyli.”
U ta mindi kanda fu dee soni dee ta pasa ku u.
„Stworzyliśmy pieśni o rzeczach, które nam się zdarzyły.”
A suku di soni te wojo fëën ko bëë.
„Szukał tego na próżno.”
Mi puu tu dusu kölu bai ën.
„Zapłaciłem dwa tysiące guilderów, żeby to kupić.”
Bibliografia
- Alfred F. Majewicz, Języki świata i ich klasyfikowanie, Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1989, ISBN 83-01-08163-5, OCLC 749247655 [zarchiwizowane] (pol.).
Linki zewnętrzne
- SIL Saramaccan-English dictionary (ang.)
- Saramaccan, [w:] Ethnologue: Languages of the World, Dallas: SIL International [dostęp 2007-11-17] (ang.).