Jan Wiatr
 Jan Wiatr (ok.1933) | |
 kapral | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Przebieg służby | |
| Lata służby |
1914-1920 |
| Siły zbrojne | |
| Formacja | |
| Jednostki | |
| Główne wojny i bitwy | |
| Późniejsza praca |
stolarz, warsztaty kolejowe w Nowym Sączu |
| Odznaczenia | |
  | |
.png){kind=small}
Jan Wiatr (ur. 15 grudnia 1895 w Stróżach Niżnych, zm. 20 sierpnia 1960 w Stróżach) – kapral rezerwy Wojska Polskiego, działacz niepodległościowy, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 15 grudnia 1895 w Stróżach Niżnych, w ówczesnym powiecie grybowskim Królestwa Galicji i Lodomerii, w rodzinie Stanisława i Antoniny z Biedroniów[1]. Uczęszczał do szkoły powszechnej 4 klasowej w Stróżach Wyżnych. Po zakończeniu nauki został wysłany przez ojca do przyuczenia zawodu stolarza w warsztacie stolarskim w Nowym Sączu gdzie pracował do wybuchu I wojny światowej.
2 września 1914, w wieku 19 lat, wstąpił ochotniczo do Legionów Polskich[2] (podczas zgłoszenia się w komisji wojskowej podał że ma 21 lat). Po dwóch tygodniach szkolenia został wysłany na front i brał udział działaniach wojennych. 10 maja 1915 podczas walk w Legionach Polskich został lekko ranny. W kwestionariuszu osobowym wymieniono nazwy miejscowości, walki i bitwy w których uczestniczył: pod Mołotkowem, pod Rafajłową, pod Pasieczną, pod Mołotkowem, pod Baranowiczami, pod Karlibabą. W czasie kryzysu przysięgowego w listopadzie 1917 odmówił złożenia przysięgi na wierność wojskom Cesarstwa Niemiec, pomimo odmowy złożenia przysięgi został przymusowo wysłany na front Włoski, gdzie uczestniczył w walkach. Podczas walk na froncie włoskim został wzięty do niewoli[3]. Podczas wojny polsko-bolszewickiej w stopniu bombardiera walczył w 3 baterii I Pułku Artylerii Legionów Polskich[4]. W 1920 na wniosek dowódcy pułku otrzymał najwyższe polskie odznaczenie wojskowe, Krzyż Srebrny Virtuti Militarii V klasy[5], w uzasadnieniu wniosku o odznaczenie napisano: „Jako komendant patrolu telefonicznego baterii dał cały szereg dowodów, że obowiązek utrzymania łączności między batalionem a stanowiskiem obserwatorów cenił więcej niż życie ...."[4]. Wniosek dotyczył walk podczas bitwy pod Karlibabą gdzie w lipcu 1916 walczyła 3 bateria pod dowództwem por. Kacpra Wojnara[6]. Jan Wiatr wykazał się odwagą gdzie zapewnił stałą łączność naprawiając zerwane przewody telefoniczne pod ostrzałem z rosyjskich pozycji. Połączenie telefoniczne baterii z punktem obserwacyjnym umożliwiało przeprowadzanie skutecznego ostrzału wrogich pozycji i skuteczne odparcie ataków wojsk rosyjskich. Po zakończeniu wojny powrócił do rodzinnych Stróż, ożenił się Emilią z d. Michalik, zatrudnił się na kolei, pracował jako pracownik fizyczny w służbie drogowej Polskich Kolei Państwowych. W Stróżach należał do Związku Strzeleckiego gdzie pełnił funkcję instruktora[2].
Po wybuchu II wojny światowej pomimo trudnej sytuacji finansowej w czasie okupacji niemieckiej nie podjął pracy w kolejach niemieckich III Rzeszy, dopiero po zakończeniu działań wojennych po 1945 podjął ponownie pracę na kolei, gdzie pracował do osiągnięcia wieku emerytalnego. Zmarł 20 sierpnia 1960 r. w Stróżach i tam został pochowany na cmentarzu parafialnym.
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 7542 – 17 maja 1922[7][8][1]
- Krzyż Niepodległości – 16 marca 1933 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[9][10][11]
Przypisy
- 1 2 Kolekcja ↓, s. 1.
- 1 2 Kolekcja ↓, s. 3.
- ↑ Kolekcja ↓, s. 4.
- 1 2 Kolekcja ↓, s. 6.
- ↑ Lewicki 1923 ↓, s. 57.
- ↑ Lewicki 1923 ↓, s. 8.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 59 z 30 grudnia 1922, s. 946, jako plutonowy Jan Wiatr.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 12 z 28 czerwca 1930, s. 267, sprostowano stopień wojskowy.
- ↑ M.P. z 1933 r. nr 63, poz. 81.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-08].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-08].
Bibliografia
- Jan Wiatr. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.13-843 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2024-03-02].
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2023-10-30].
- Roman Lewicki: Zarys historji wojennej 1-go pułku artylerii polowej Legionów. Warszawa: Wojskowe Biuro Historyczne, 1929, seria: Zarys historii wojennej pułków polskich 1918–1920.