Jasnotek

Jasnotek
	Antrozous
	H. Allen, 1862
	; Jasnotek amerykański (A. pallidus)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Infragromada	łożyskowce
Rząd	nietoperze
Podrząd	mroczkokształtne
Nadrodzina	Vespertilionoidea
Rodzina	mroczkowate
Podrodzina	mroczki
Plemię	jasnotki
Rodzaj	jasnotek
	Typ nomenklatoryczny
	Vespertilio pallidus Le Conte, 1856
Gatunki
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście
	2 gatunki (w tym 1 wymarły) – zobacz opis w tekście

Jasnotek^[2] (Antrozous) – rodzaj ssaków z podrodziny mroczków (Vespertilioninae) w obrębie rodziny mroczkowatych (Vespertilionidae).

Zasięg występowania

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Ameryce Północnej^[3]^[4]^[5].

Morfologia

Długość ciała (bez ogona) 57–82 mm, długość ogona 35–53 mm; masa ciała 14–29 g^[4]^[6].

Systematyka

Rodzaj zdefiniował w 1862 roku amerykański zoolog Harrison Allen w artykule zatytułowanym Opisy dwóch nowych gatunków Vespertilionidae i kilka uwag na temat rodzaju Antrozous, opublikowanym w czasopiśmie „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) jasnotek amerykański (A. pallidus).

Etymologia

Antrozous: gr. αντρον antron ‘jaskinia, grota’; ζωον zōon ‘zwierzę’^[7].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[8]^[6]^[3]^[2]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[2]	Podgatunki^[4]^[3]^[6]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[6]	Podstawowe wymiary^[4]^[6]^[a]	Status IUCN^[9]
	Antrozous pallidus	(Le Conte, 1856)	jasnotek amerykański	5 podgatunków	południowo-zachodnia Kanada (Kolumbia Brytyjska), zachodnie i środkowe Stany Zjednoczone oraz północny i środkowy Meksyk (wraz z Półwyspem Kalifornijskim); zakres wysokości: do 2440 m n.p.m.	DC: 5,7–8,2 cm DO: 3,5–5,3 cm DP: 4,5–6 cm MC: 14–29 g	LC
	Antrozous koopmani	Orr & Silva Taboada, 1960		gatunek monotypowy	endemit Kuby^[b]	DC: brak danych DO: brak danychcm DP: brak danychcm MC: brak danych	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Opisano również wymarły gatunek z pliocenu dzisiejszych Stanów Zjednoczonych^[11]:

Antrozous wheeleri (Dalquest & Patrick, 1989)

Uwagi

↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała
↑ Gatunek ten prawdopodobnie wymarł, znany jest jedynie z kilku współczesnych i kopalnych przedstawicieli^[10].

Przypisy

1 2 H. Allen. Descriptions of two new species of Vespertilionidae, and some remarks on the genus Antrozous. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 248, 1866. (ang.).
1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 125. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 240. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 856. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
↑ D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Antrozous. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).
1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 544. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 110, 1904. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: The Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-14]. (ang.).
↑ Taxonomy: Antrozous – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-12]. (ang.).
↑ N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Antrozous koopmani. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-14]. (ang.).
↑ W.W. Dalquest & D.B. Patrick. Small mammals from the early and medial Hemphillian of Texas, with descriptions of a new bat and gopher. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 9 (1), s. 79, 1989. DOI: 10.2307/4523239. (ang.).

[9] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[12] Gatunek ten prawdopodobnie wymarł, znany jest jedynie z kilku współczesnych i kopalnych przedstawicieli^[10].

[all-1] 1 2 H. Allen. Descriptions of two new species of Vespertilionidae, and some remarks on the genus Antrozous. „Proceedings of the Academy of Natural Sciences of Philadelphia”. 14, s. 248, 1866. (ang.).

[miiz-2] 1 2 3 Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 125. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[icmw-3] 1 2 3 4 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 240. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-4] 1 2 3 4 5 R. Moratelli, C. Burgin, V. Cláudio, R. Novaes, A. López-Baucells & R. Haslauer: Family Vespertilionidae (Vesper Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 856. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[msw-5] D.E. Wilson & D.M. Reeder (redaktorzy): Genus Antrozous. [w:] Mammal Species of the World. A Taxonomic and Geographic Reference (Wyd. 3) [on-line]. Johns Hopkins University Press, 2005. [dostęp 2023-11-19]. (ang.).

[amw-6] 1 2 3 4 5 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 544. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[pal-7] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 110, 1904. (ang.).

[mdd-8] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: The Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-14]. (ang.).

[10] Taxonomy: Antrozous – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-03-12]. (ang.).

[mdd2-11] N. Upham, C. Burgin, J. Widness, M. Becker, C. Parker, S. Liphardt, I. Rochon & D. Huckaby: Antrozous koopmani. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.0) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-03-14]. (ang.).

[dal&pat-13] W.W. Dalquest & D.B. Patrick. Small mammals from the early and medial Hemphillian of Texas, with descriptions of a new bat and gopher. „Journal of Vertebrate Paleontology”. 9 (1), s. 79, 1989. DOI: 10.2307/4523239. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[a]

[9]

[b]

[11]

[10]