Jerzy Bralczyk

Jerzy Bralczyk
Ilustracja
Jerzy Bralczyk (2019)
Państwo działania

 Polska

Data i miejsce urodzenia

23 maja 1947
Ciechanów

Profesor nauk humanistycznych
Specjalność: kultura języka, nauka o współczesnym języku polskim
Alma Mater

Uniwersytet Warszawski

Doktorat

1973

Habilitacja

1986

Profesura

2000

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
Strona internetowa
Jerzy Bralczyk
Głos Jerzego Bralczyka
Problem z odtwarzaniem tego pliku? Zobacz strony pomocy.
Jerzy Bralczyk
Jerzy Bralczyk, Karolina Oponowicz
J. Bralczyk, III Festiwal Góry Literatury, 2017
Jerzy Bralczyk, Grzegorz Miecugow i Dorota Simonides[1]

Jerzy Bralczyk (ur. 23 maja 1947 w Ciechanowie[a][3]) – polski językoznawca, profesor nauk humanistycznych, polonista specjalizujący się w języku mediów, reklamy i polityki, a także popularyzator wiedzy o języku, wpływowy gramatyk normatywny i autorytet preskrypcyjny[4]. Wiceprzewodniczący Rady Języka Polskiego, wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego i Uniwersytetu SWPS.

Życiorys

Jest absolwentem I Liceum Ogólnokształcącego w Ciechanowie[5]. Doktoryzował się w 1973, habilitował – w 1986, a tytuł profesorski uzyskał w 2000. Od 1999 jest wykładowcą Uniwersytetu SWPS w Warszawie i Instytucie Dziennikarstwa Uniwersytetu Warszawskiego. Wykładał retorykę na Uniwersytecie Jagiellońskim[6].

W 1982 pracował w Ośrodku Badań Prasoznawczych w Krakowie[7]. W latach 1991–1992 był redaktorem naczelnym dziennika ilustrowanego „Glob24”[8].

Od 1996 jest członkiem Rady Języka Polskiego, a od 2003 zasiada w jej prezydium, przy czym w 2007 został jej wiceprzewodniczącym[9]. Jest współodpowiedzialny m.in. za wszystkie uchwały ortograficzne Rady. Jest także członkiem Polskiego Towarzystwa Językoznawczego, Komitetu Językoznawstwa PAN, Rady Etyki i Ładu Informacyjnego przy Giełdzie Papierów Wartościowych w Warszawie i Collegium Invisibile[10]. W swojej działalności reprezentuje preskryptywne podejście do języka[4].

W latach 2001–2007 prowadził cotygodniowy program Mówi się w TVP Polonia, a w latach 2008–2009 – program Na słówko w TVN Lingua[11]). W Polskim Radiu prowadzi codzienną audycję Słowo o słowie. Od 1 września 2020 do 26 lutego 2021 prowadził autorską audycję Słowo się rzekło w Radiu Pogoda[12][13][14]. W lutym 2021 został felietonistą Radia Nowy Świat, występuje w programie Poranna Manna Wojciecha i Marcina Mannów[15][16]. W lipcu 2024 pod wpływem oferty ze strony Telewizji Polskiej zrezygnował z planowanego cyklu autorskiego w Kanale Zero[17]; od września 2024 prowadzi z Katarzyną Kasią program „Jak to się mówi – Kasia u Bralczyka” w TVP2[18].

Pisze felietony dla miesięcznika „Wiedza i Życie”. Układa lub prowadzi ogólnopolskie i regionalne dyktanda w radiu i telewizji.

Wystąpił gościnnie w filmie Wtorek (2001) Witolda Adamka[19]. Wziął udział w nagraniu utworu „Konkubinat” umieszczonym na albumie Maty pt. 100 dni do matury (2020)[20].

Życie prywatne

Jak sam deklaruje, ze względów proceduralnych został zapisany jako urodzony 5 czerwca w miejscowości Kobylino[2]. Jest synem Tadeusza (1918–1996) i Jadwigi z domu Gołaszewskiej (1918–1998). Kolekcjonuje różne wydania i przekłady Pana Tadeusza[21] oraz podręczniki dobrego zachowania i mówienia[22].

Poglądy polityczne

Deklaruje lewicowe poglądy polityczne[23]. Przed wyborami parlamentarnymi w 2023 udzielił poparcia kandydatce startującej z listy KW Nowej Lewicy, Dorocie Olko[24].

Publikacje

Bralczyk opublikował ponad 20 książek na przestrzeni ponad 30 lat:

  • 1984: O języku polskiej propagandy politycznej lat siedemdziesiątych, Warszawa.
  • 1984: Przestrogi i porady językowe dla dziennikarzy, Warszawa.
  • 1996: Język na sprzedaż, Warszawa.
  • 2001: Mówi się. Porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2004: O języku polskiej polityki lat osiemdziesiątych i dziewięćdziesiątych.
  • 2004: Leksykon zdań polskich, Warszawa.
  • 2004: Mój język prywatny, Warszawa, Wydawnictwo Iskry.
  • 2005: Leksykon nowych zdań polskich, Warszawa.
  • 2006: Polak potrafi: przysłowia, hasła i inne polskie zdania osobne, Warszawa.
  • 2007: 444 zdania polskie, Warszawa.
  • 2007: Nowe słowa, Warszawa.
  • 2007: O języku propagandy i polityki, Warszawa.
  • 2008: Porzekadła na każdy dzień, Warszawa.
  • 2009: Świat przez słowa, Warszawa.
  • 2009: Słowo o słowie: porady językowe profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2009: Mówi się: poradnik językowy profesora Bralczyka, Warszawa.
  • 2012: ...Kiełbasa i sznurek, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
  • 2014: Jeść, wyd. BoSz, Olszanica.
  • 2015: 500 zdań polskich, Warszawa.
  • 2015: Na drugie Stanisław: nowa księga imion, Warszawa (wraz z Michałem Ogórkiem).
  • 2016: W drogę, wyd. BoSz, Olszanica.
  • 2016: Trzy po 33, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
  • 2017: Wszystko zależy od przyimka, Warszawa (wspólnie z profesorami Miodkiem i Markowskim).
  • 2017: Rozmowy przy stole, Olszanica (wspólnie z Katarzyną Lengren i Jackiem Wasilewskim).
  • 2017: 1000 słów, Warszawa.
  • 2018: Pokochawszy. Miłość w języku, Warszawa (wspólnie z żoną, Lucyną Kirwil, w rozmowie z Karoliną Oponowicz).
  • 2019: Zwierzyniec, Warszawa.
  • 2020: Do domu!!!, wyd. BoSz, Olszanica.
  • 2021: Porzekadła, wyd. BoSz, Olszanica.
  • 2022: Strach się bać, wyd. BoSz, Olszanica.

Kursy on-line

W latach 2021–2022 nagrał 2 szkolenia on-line:

  • 2021: Jak dobrze mówić?, wyd. EUPHIRE[25].
  • 2022: Perswazja i manipulacja, wyd. EUPHIRE[26].

Ordery i odznaczenia

Uwagi

  1. ↑ Oficjalnie został zapisany jako urodzony 5 czerwca 1947 w Kobylinie: „z pewnych względów proceduralnych – różne są tutaj warianty, wersje czy narracje – zostałem zapisany jako urodzony 5 czerwca w miejscowości Kobylino. Ta miejscowość już nie istnieje, a jeśli istnieje, to nazywa się Kobylin”[2].

Przypisy

  1. ↑ Podczas panelu dyskusyjnego Język polskiej polityki po 1989 roku w Senacie RP (2009).
  2. 1 2 Jerzy Bralczyk: „Żona bardzo dba o mnie, o moje zdrowie, co czasem nawet mnie trochę denerwuje”. viva.pl, 2020-06-18. [dostęp 2022-06-24]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-12-04)]. (pol.).
  3. ↑ Jerzy Bralczyk. znak.com.pl. [dostęp 2021-11-26]. (pol.).
  4. 1 2 Maciej Rataj, Małgorzata Rocławska-Daniluk, Polish in supplementary schools in Great Britain: A case study of the Polish School of Manchester, „Beyond Philology”, 15 (1), Gdańsk: Wydawnictwo Uniwersytetu Gdańskiego, 2018, s. 172, ISSN 1732-1220 (ang.).
  5. ↑ Znani absolwenci. I Liceum Ogólnokształcące im. Zygmunta Krasińskiego w Ciechanowie. [dostęp 2018-12-01].
  6. ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 45. ISBN 83-917891-8-7.
  7. ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 44. ISBN 83-917891-8-7.
  8. ↑ [wyszukiwanie w katalogu] [online], katalogi.bn.org.pl [dostęp 2024-07-20] (ang.).
  9. ↑ Rada Języka Polskiego: Historia Rady. [dostęp 2015-04-12].
  10. ↑ Lista tutorów Collegium Invisibile. ci.edu.pl. [dostęp 2011-04-02].
  11. ↑ Prof. Bralczyk w TVN Lingua. Mediarun.com, 2008-03-07. [dostęp 2021-01-31].
  12. ↑ Wrześniowe nowości w Radiu Pogoda. gazetapl. [dostęp 2020-08-29].
  13. ↑ Łukasz Knapik: Jesienne nowości w Radiu Pogoda. satkurier.pl, 2020-09-02. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-11-07)].
  14. ↑ Profesor Bralczyk w Radiu Pogoda [POSŁUCHAJ]. radiopogoda.pl, 2020-11-10. [dostęp 2021-03-07].
  15. ↑ Nowości Radia Nowy Świat. Lista przebojów, serial interaktywny, profesor Bralczyk i Nogaś z nową audycją. Media2.pl. [dostęp 2021-02-06]. (pol.).
  16. ↑ Marcin Mann na antenie Radia Nowy Świat „uniemożliwia skupienie się na pracy”. Słuchacze chwalą. gazetapl. [dostęp 2021-02-06].
  17. ↑ Agata Kalińska, Prof. Bralczyk dostanie autorski program. „Lepsze warunki finansowe” [online], gazeta.pl, 25 lipca 2024.
  18. ↑ „Jak to się mówi – Kasia u Bralczyka” pozostanie w TVP 2. Od 2025 roku w nowym paśmie [online], press.pl, 13 grudnia 2024.
  19. ↑ Wtorek w bazie filmpolski.pl
  20. ↑ Mata zaprosił na płytę słynnego profesora. cgm.pl, 6 stycznia 2020. [dostęp 2020-01-22].
  21. ↑ Tomasz Raczek: Karuzela z herosami. Michałów – Grabina: Instytut Wydawniczy Latarnik, 2004, s. 38. ISBN 83-917891-8-7.
  22. ↑ O autorze. bralczyk.blog.polityka.pl. [dostęp 2012-09-27]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-08-18)].
  23. ↑ Prof. Bralczyk: Może jestem komunistą. Komunista to człowiek, który wierzy w sprawiedliwość społeczną, równość i takie różne rzeczy [online], gazetaprawna.pl, 15 września 2017 [dostęp 2023-10-10] (pol.).
  24. ↑ Panie Profesorze, Pana poparcie to dla mnie zaszczyt i ogromna radość! | By Dorota Olko | Facebook [online], facebook.com [dostęp 2023-10-10] (pol.).
  25. ↑ Prof. Jerzy Bralczyk – Jak dobrze mówić? [online], euphire.pl, 24 listopada 2021 [dostęp 2022-12-16].
  26. ↑ Prof. Jerzy Bralczyk – Perswazja i manipulacja [online], euphire.pl, 25 listopada 2022 [dostęp 2022-12-16].
  27. ↑ Postanowienie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 11 listopada 1997 r. o nadaniu orderów (M.P. z 1998 r. nr 6, poz. 110).
  28. ↑ Medal Zasłużony Kulturze – Gloria Artis. gov.pl. [dostęp 2020-05-27].
  29. ↑ XII edycja Interdyscyplinarnego Festiwalu Sztuk Miasto Gwiazd 2020. tygodnikprzeglad.pl, 2020-11-09. [dostęp 2022-10-02].

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.