Jerzy Szurig
 | |
| Data i miejsce urodzenia |
1 maja 1893 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
12 czerwca 1941 |
| Przynależność polityczna |
Związek Naprawy Rzeczypospolitej |
| Odznaczenia | |
  _BAR.svg.png){kind=small}  | |
Jerzy Szurig (Schurig), pseud Nader (ur. 1 maja 1893 w Warszawie, zm. 12 czerwca 1941 w Palmirach) – polski działacz niepodległościowy i syndykalistyczny, publicysta związany z lewicą sanacyjną, czołowy – obok Kazimierza Zakrzewskiego – teoretyk polskiego syndykalizmu, współzałożyciel Związku Syndykalistów Polskich, adwokat, plutonowy rezerwy Wojska Polskiego, kawaler Orderu Virtuti Militari.
Życiorys
Urodził się 1 maja 1893 w Warszawie, ówczesnej stolicy Królestwa Polskiego, w rodzinie Bolesława i Joanny z domu Kadecz[1][2]. Był starszym bratem Wacława (1896–1992), ekonomisty[3]. W 1905 wziął udział w strajku szkolnym[1]. W tym samym roku rozpoczął naukę w Gimnazjum gen. Pawła Chrzanowskiego[1]. Po zdaniu matury wyjechał do Francji, gdzie rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Paryskiego[1]. W czasie studiów był członkiem Związku Młodzieży Postępowo-Niepodległościowej i Związku Strzeleckiego[1].
W 1914, po wybuchu I wojny światowej, wstąpił jako ochotnik do I-go Oddziału Polskiego we Francji[1]. Wyróżnił się 18 stycznia 1915 w walkach w Szampanii[1]. Kapitan Jan Kozierowski w sporządzonym wniosku na odznaczenie Jerzego Szuriga orderem „Virtuti Militari” napisał:
bardzo dobry i dzielny żonierz. 18 stycznia 1915 w Szampanii, wysłany na czele patrolu, posuwając się pod gwałtownym ogniem karabinów maszynowych, mimo otrzymanej w trakcie tego ciężkiej rany, wywiązał się ze swego zadania, przynosząc ważne wiadomości o niemieckich zgrupowaniach w pierwszej linii oraz nawiązując utraconą łączność z sąsiednim pułkiem[1].
W 1916 został zwolniony z wojska jako inwalida wojenny[1]. W 1919 ukończył studia i wrócił do kraju[1]. W 1920 walczył jako ochotnik w wojnie polsko-bolszewickiej[1].
Po zdemobilizowaniu podjął pracę w redakcji czasopisma „L'Est Europeen”, wydawanego przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych[1]. W ramach osadnictwa wojskowego otrzymał działkę we wsi Piłsudy[1]. Po przewrocie majowym, w latach 1926–1930 działał w Związku Naprawy Rzeczypospolitej, którego organ naczelny „Przełom” wychodził pod jego redakcją do 1935. Odegrał pierwszoplanową rolę w organizowaniu i działalności Generalnej Federacji Pracy, również wydając adresowany do robotników organ prasowy GFP: dwutygodnik „Solidarność Pracy”. Do wybuchu wojny obronnej 1939 pełnił funkcję sekretarza generalnego Związku Związków Zawodowych, redagując wychodzący pod auspicjami ZZZ „Front Robotniczy”. Mieszkał w Warszawie przy ul. Elektoralnej 23 m. 1[1][2].
Był współzałożycielem powstałej w październiku 1939 w Warszawie organizacji konspiracyjnej Związek Syndykalistów Polskich, pracował w Biurze Informacji i Propagandy Związku Walki Zbrojnej. 17 lutego 1941 aresztowany, izolowany w III oddziale Pawiaka[4].
Został rozstrzelany przez Niemców 12 czerwca 1941 w Palmirach[5].
Ordery i odznaczenia
- Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari nr 5719 – 27 września 1922[6][7]
- Krzyż Niepodległości – 15 czerwca 1932 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[8][2][9][10]
- Krzyż Walecznych nr 2640[1]
- francuski Krzyż Wojenny[1]
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 Szurig Jerzy. [w:] Kolekcja Orderu Wojennego Virtuti Militari, sygn. I.482.63-5374 [on-line]. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-21].
- 1 2 3 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-21].
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-21].
- ↑ Leon Wanat, Za murami Pawiaka, Warszawa : "Książka i Wiedza", 1972, s. 568.
- ↑ Władysław Bartoszewski, Bogdan Brzeziński, Leszek Moczulski: Kronika wydarzeń w Warszawie 1939–1949. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1970, s. 45.
- ↑ Dz. Pers. MSWojsk. ↓, Nr 41 z 27 października 1922, s. 804.
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-21].
- ↑ M.P. z 1932 r. nr 140, poz. 172
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-21].
- ↑ Krasucki 2014 ↓, s. 399.
Bibliografia
- Dziennik Personalny Ministerstwa Spraw Wojskowych. [dostęp 2025-03-21].
- Seweryn Ajzner, Związek Związków Zawodowych, Warszawa: Książka i Wiedza, 1979, passim.
- Rafał Chwedoruk, Polscy syndykaliści lat II wojny światowej: działalność i myśl polityczna, [w:] "Zeszyty historyczne", 2006, nr 154.
- Eryk Krasucki: Szurig (Schurig) Jerzy. W: Polski Słownik Biograficzny. T. 49. Warszawa – Kraków: Instytut Historii PAN, 2014, s. 397–399. ISBN 978-83-63352-25-7.
Linki zewnętrzne
- Jerzy Szurig, O nową formę życia (tekst programowy z 1927 r.)
- Publikacje Jerzego Szuriga w bibliotece Polona