Kalendarium historii Timoru Wschodniego

.svg.png)



Kalendarium historii Timoru Wschodniego – uporządkowany chronologicznie, począwszy od czasów najdawniejszych aż do współczesności, wykaz dat i wydarzeń z historii Timoru Wschodniego.
Czasy najdawniejsze
- XIII w. – powstała najstarsza zapiska o wyspie, przedstawiające Timor jako miejsce, z którego importowano drewno sandałowe[1].
- XIV w. – szczyt potęgi królestwa Madżapahit[2].
- XVI w. – Portugalczycy pojawili się na wyspie Timor[1].
- 1520 – orientacyjna data założenia Dili[3].
- 1702 – utworzenie kolonii Timor Portugalski[4].
- 1860 – traktat w Lizbonie. Podział Timoru na dwie części: zachodnią (dla Holandii) i wschodnią (dla Portugalii)[1].
- 1914 – w Hadze ustalono przebieg graniczny pomiędzy holenderską a portugalską częścią wyspy[1].
- 1942 – podbój Timoru przez Japonię[1].
- 1974 – powstała partia Socjalistyczny Związek Timoru (ASDT), która szybko przemieniła się we FRETILIN[1].
- 1974 – powstała Timorska Unia Demokratyczna (UDT)[1].
- sierpień 1975 – UDT przeprowadziła zamach stanu, zajmując najważniejsze miejsca w Dili[1].
Indonezyjska inwazja i okupacja
- 28 listopada 1975 – FRETILIN proklamował niepodległość Timoru Wschodniego[1].
- 7 grudnia 1975 – wojska indonezyjskie wkroczyły do Timoru Wschodniego[1].
- lipiec 1976 – Indonezja zaanektowała Timor Wschodni (aneksji nie zaakceptował ONZ)[5].
- 1979 – uznanie indonezyjskiej okupacji Timoru Wschodniego przez Australię[6].
- 1996 – pokojowa nagroda Nobla dla José Ramosa-Horta i Carlosa Filipe Ximenes Belo[7].
- 30 sierpnia 1999 – referendum niepodległościowe, zwycięża opcja pełnej niezależności[8].
- 2001 – wybory parlamentarne, w których zwycięża FRETILIN[9].
Niepodległość
- 2002 – Timor Wschodni ogłosił niepodległość[5]. Marí Alkatiri premierem.
- 2006 – kryzys polityczny, wycofanie misji UNOTIL, przejęcie jej obowiązków przez UNMIT[10].
- 2008 – próba puczu, poprzez nieudane zamachy na prezydenta José Ramos-Horta i premiera Xanana Gusmão[11].
- 2012 – wojska ONZ i oddziały Nowej Zelandii[12] wycofały się z Timoru Wschodniego[1].
- 21 marca 2020 – pierwszy przypadek COVID-19 w Timorze Wschodnim, jako część pandemii tej choroby[13][14].
- grudzień 2021 – trzęsienie ziemi[15].
Przypisy
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Stefan Grabowski: Timor Wschodni - od dalekiej kolonii do niepodległego państwa. stosunkimiędzynarodowe.pl, 2012-06-09. [dostęp 2015-10-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-16)]. (pol.).
- ↑ A Short History of Majapahit Kingdom : Trowulan - Mojokerto, East Java, Indonesia [online], www.eastjava.com [dostęp 2024-10-13].
- ↑ https://www.timorleste.tl/wp-content/uploads/formidable/4/Carter-etal-2001_development-of-tourism-policy-strategic-planning-in-TL.pdf
- ↑ Douglas Kammen, Maubara and the Dutch East India Company, Rutgers University Press, 2015, s. 42–60, ISBN 978-0-8135-7410-3 [dostęp 2024-10-13].
- 1 2 Timor Wschodni. Historia, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2015-10-03].
- ↑ https://www.mpil.de/files/pdf2/mpunyb_benzing_9_295_372.pdf
- ↑ The Nobel Peace Prize 1996 [online], NobelPrize.org [dostęp 2024-10-13] (ang.).
- ↑ BBC News | East Timor | Q & A: East Timor Referendum [online], news.bbc.co.uk [dostęp 2024-10-13].
- ↑ TIMOR-LESTE : parliamentary elections Constituent Assembly , 2001 [online], archive.ipu.org [dostęp 2024-10-13].
- ↑ Misje pokojowe ONZ [online], www.unic.un.org.pl [dostęp 2024-10-13].
- ↑ Shot East Timor leader 'critical' [online], 11 lutego 2008 [dostęp 2024-10-13] (ang.).
- ↑ http://www.3news.co.nz/NZ-pulls-out-of-Timor-Leste/tabid/423/articleID/275384/Default.aspx
- ↑ East Timor: Parliament approves urgent measures to respond [online], Macau Business, 6 kwietnia 2020 [dostęp 2024-10-13] (ang.).
- ↑ https://www.nytimes.com/reuters/2020/03/21/world/asia/21reuters-health-coronavirus-timor.html
- ↑ Julito Ximenes, Rai Nakdoko Estraga Fasilidade Publiku, Inklui Plantasaun Komunidade Baucau [online], Naunil Media, 30 grudnia 2021 [dostęp 2024-10-13] (ang.).