Karl Brugger
| Data i miejsce urodzenia |
16 stycznia 1862 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
13 lutego 1933 |
| Narodowość | |
| Praca | |
| Styl | |
| Projekty | |
| Odznaczenia | |
  | |
Karl Anton Brugger (ur. 16 stycznia 1862 w Ravensburgu[1][2], zm. 13 lutego 1933 w Monachium[3]) – niemiecki architekt związany z Bytomiem.
Życiorys
Karl Brugger urodził się w rodzinie Severina Bruggera (1821-1916) i Walburgii Nesensohn (1823-1900). Jego ojciec był sołtysem Eschach, obecnie dzielnicy Ravensburga[4]. Brugger uczęszczał do szkoły realnej w rodzinnym mieście, następnie przeniósł się do szkoły średniej w Ulm, którą ukończył w 1880 roku ze świadectwem dojrzałości. W latach 1880-1886 roku studiował budownictwo na Uniwersytecie Technicznym w Stuttgarcie. Po zdaniu pierwszego egzaminu państwowego w kwietniu 1886 roku, rozpoczął pracę w inspekcja budowlanej w Stuttgarcie, następnie w administracji prowincji śląskiej, garnizonowym inspektoracie budowlanym w Wesel i biurze projektowym berlińskich wodociągów miejskich[2][5].
Po zdaniu drugiego egzaminu państwowego w listopadzie 1889, został mianowany rządowym mistrzem budowlanym i zatrudniony w okręgowym inspektoracie budowlanym w Ravensburgu. W 1890 roku przeniósł się do Kolonii, gdzie nadzorował swoje pierwsze większe projekty. W 1897 roku został zatrudniony w bawarskim ministerstwie spraw wojskowych jako specjalista ds. budownictwa wojskowego. Po trzech latach przeniósł się na Górny Śląsk, gdzie od 1901 roku był miejskim radcą budowlanym w Bytomiu, dwukrotnie wybieranym na to stanowisko. Z przyczyn zdrowotnych zrezygnował z funkcji w październiku 1919 roku, przechodząc na emeryturę[3][2]. Zaprojektował liczne budynki użyteczności publicznej, często używanym surowcem w jego projektach była cegła glazurowana. Został odznaczony Rycerskim Orderem Świętego Grzegorza Wielkiego (1913)[6] i Orderem Czerwonego Orła IV klasy (1911)[6].
Jego żona Marie Brugger z domu Weyand (ur. 1860) była niemiecką pisarką[6]. Para nie miała dzieci. Marie wniosła do związku córkę Bertę z pierwszego małżeństwa[2][7]. Brugger wraz z żoną mieszkali w zaprojektowanej przez siebie willi w Bytomiu przy Gartenstrasse 7 (obecnie ul. Powstańców Warszawskich 31)[6].
Zmarł w po długiej chorobie w Monachium. Został pochowany na tamtejszym cmentarzu leśnym[3].
Wybrane realizacje
- archiwum miejskie w Kolonii (1897, we współpracy z Heimannem i Mohrem)[6]
- Budynek Królewskiego Instytutu Higieny w Bytomiu (1902[8]–1905)
- budynek szaletu miejskiego w Bytomiu (projekt – sierpień 1905)[9]
- Szpital Górniczy w Bytomiu (dawniej Krüppelheim zum hl. Geist)[6]
- Willa nadburmistrza Brüninga przy Al. Legionów 4[6]
- Budynek IV Liceum Ogólnokształcącego w Bytomiu (1902, dawniej Städtische Katholische Realschule)[6]
- Miejska oczyszczalnia ścieków przy ul. Łagiewnickiej[6] (1905)
- Szkoła Podstawowa nr 5 przy al. Legionów[6] (dawniej V Katholische Volksschule)
- Gimnazjum nr 2 przy pl. Klasztornym[6] (dawniej Neuer Evangelische Schule)
- willa własna w Bytomiu (wzniesiona w 1911)[10]
Galeria
Budynek IV Liceum Ogólnokształcącego – plac Sikorskiego 1, Bytom (2021)
Budynek byłego Gimnazjum nr 2 – plac Klasztorny 2, Bytom (2020)
Budynek Szkoły Podstawowej nr 5 – aleja Legionów 6, Bytom (2020)
Budynek dawnego Królewskiego Instytutu Higienicznego, starsza część projektu Karla Bruggera – ulica Moniuszki 25, Bytom (2018)
Willa nadburmistrza Brüninga – aleja Legionów 4, Bytom (2018)
Willa Karla Bruggera – ulica Powstańców Warszawskich 31, Bytom (2018)
Budynek wejściowy Wojewódzkiego Szpitala Specjalistycznego nr 4 – aleja Legionów 10, Bytom (2018)
Budynek spalarni śmieci – ulica Łagiewnicka 9, Bytom (2019)
Przypisy
- ↑ Germany, Select Births and Baptisms, 1558-1898 [online], Ancestry.com [dostęp 2025-04-25] (niem.).
- 1 2 3 4 Villa Brüning in Bytom/Beuthen [online], aktenlage.net [dostęp 2025-04-25] (niem.).
- 1 2 3 Fritz (1888-1943) Red Seifter, Ostdeutsche Morgenpost, 1933, Jg. 15, Nr. 52, „4420 IV”, 1933 [dostęp 2025-02-01].
- ↑ Beate Falk (red.), Eschach in alten Ansichten, Zaltbommel/Niederlande: Europäische Bibliothek, 1986, ISBN 978-90-288-3465-1 [dostęp 2025-05-05].
- ↑ Archiwum Państwowe w Opolu, Jednostka aktowa: 45/1191/0/40/117128, Acta personalia architekta miejskiego Karla Bruggera w Bytomiu
- 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 Brugger Karl. [w:] Przykłady - Secesja w architekturze Polski [on-line]. Międzynarodowe Centrum Zarządzania Informacją. [dostęp 2020-07-30].
- ↑ Saarland Biografien [online], www.saarland-biografien.de [dostęp 2025-04-25].
- ↑ Moniuszki 25/Rostka 18 „Sanepid”. Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury. [dostęp 2020-07-30].
- ↑ Bytomskie zabytki. Jan Drabina (red.). Bytom: Towarzystwo Miłośników Bytomia, 2001, s. 77. ISBN 83-908018-4-1.
- ↑ Powstańców Warszawskich 31. Cyfrowa Biblioteka Bytomskiej Architektury. [dostęp 2020-07-30].