Katedra w Ratzeburgu

Katedra śś. Marii i Jana Ewangelisty

Dom St. Marien und Johannis Evangelistae

Widok z południa
Państwo	Niemcy
Kraj związkowy	Szlezwik-Holsztyn
Miejscowość	Ratzeburg
Adres	Domhof 18, 23909 Ratzeburg
Wyznanie	protestanckie
Kościół	Ewangelicko-Luterański Północnych Niemiec
Imię	śś. Marii i Jana Ewangelisty
Historia Data rozpoczęcia budowy 11 sierpnia 1154 Data zakończenia budowy ok. 1220 Data zniszczenia • przez 19 sierpnia 1893 pożar
Dane świątyni Styl romański Świątynia • materiał bud. • cegła Wieża kościelna • liczba wież 1 Liczba naw 3 Organy • liczba głosów 60
Położenie na mapie Szlezwika-Holsztynu Katedra śś. Marii i Jana Ewangelisty
Położenie na mapie Niemiec Katedra śś. Marii i Jana Ewangelisty
53°42′14″N 10°46′30″E/53,703889 10,775000
Strona internetowa

Katedra śś. Marii i Jana Ewangelisty (niem. Dom St. Marien und Johannis Evangelistae) – świątynia luterańska znajdująca się w niemieckim mieście Ratzeburg, romańska z elementami gotyku. Wzniesiono ją na północnym krańcu wyspy nad Ratzeburger See. Dawna siedziba katolickiej diecezji^[1].

Kamień węgielny pod budowę wmurowano 11 sierpnia 1154^[2], wkrótce po ponownym założeniu diecezji przez Henryka Lwa, co czyni ją pierwszą ceglaną budowlą monumentalną w północnych Niemczech. Prace budowlane zakończono ok. 1220 roku^[3]. Klasztor z krużgankiem i kapitularz wzniósł w 1251 roku zakon norbertanów^[2].

Po nadejściu reformacji w 1556 roku budynek przekształcono w kościół parafialny. Biskupstwa nie włączono jednak do superintendentury Lauenburga, lecz podporządkowano je Meklemburgii z powodu zakupu diecezji przez księcia Jana Albrechta I i przekazania jej swojemu bratu Krzysztofowi; dopiero w 2017 roku tereny włączono do okręgu kościelnego Lubeki-Lauenburga^[3].

19 sierpnia 1893 roku świątynia spłonęła wskutek uderzenia pioruna w sygnaturkę. Dach i wieża zostały zniszczone^[4], zginęła osoba przebywająca wówczas na dzwonnicy^[5], lecz solidne sklepienia zapobiegły przedostaniu się płomieni do wnętrza. Mniejsze dzwony uległy stopieniu, a największy spadł i przebił sklepienie ponad organami, lecz nie wyrządził większych szkód^[4]. Wieżę przykryto tymczasowym dachem, który został zerwany przez burzę w 1894 roku. W tym samym roku odlano pięć brązowych dzwonów z odlewni Carl Voss & Sohn w Szczecinie^[6], z których cztery zarekwirowano podczas I wojny światowej^[7].

W latach 1961–1966 odrestaurowano wnętrze świątyni, nadając mu pierwotny, romański wygląd^[3]. W 2022 rozpoczęto restaurację elewacji i dachu^[1][8].

Świątynia romańska, trójnawowa, o układzie bazylikowym, z transeptem. Nad skrzyżowaniem naw ustawiona jest sygnaturka. Kościół wzniesiono z cegieł, niekiedy glazurowanych. Przykryty sklepieniem krzyżowym o cechach gotyckich^[2].

Najstarszym elementem wyposażenia są stalle chórowe z roku 1200, które wkomponowano w nowe stalle, wykonane w 1880 roku. Krucyfiks tęczowy pochodzi z roku 1260, a brązową chrzcielnicę wykonano w roku 1440^[3]. Renesansową ambonę z 1576^[9] zdobi podobizna pierwszego luterańskiego kaznodziei katedry, Georga Uslera. Ołtarz główny został obrabowany w 1552 roku przez Vollrada von Mansfelda, w 1582 zainstalowano w nim scenę męki pańskiej z około 1430 roku, sprowadzoną z Güstrowa. Ołtarz przebudowano go w okresie baroku, dodając do niego m.in. rzeźbę Chrystusa Zbawiciela. Obecny wygląd osiągnął w latach 1960–1966. W południowym ramieniu transeptu ustawiono dawny, wczesnobarokowy ołtarz główny z 1629 roku. Z tamtego okresu pochodzi również 12-metrowe epitafium księżnej Katarzyny, żony księcia Augusta z Saksonii-Lauenburga. W 1979 roku na dziedzińcu zainstalowano figurę żebraka autorstwa Ernsta Barlacha, podarowaną przez jego syna, Nikolausa^[3]. Organy główne wykonano w austriackim zakładzie Rieger Orgelbau w 1978 roku, składają się z 60 głosów. Prócz nich w katedrze znajdują się jeszcze dwa instrumenty – dwunastogłosowe organy chórowe, wybudowane w 1972 i rozbudowane w 2016, oraz jedenastogłosowe organy w kruchcie, wykonane w 1985 i wyremontowane w 2018 roku^[10]. W 2001 roku na wieży zawieszono sześć dzwonów z ludwisarni Rincker^[11], które zastąpiły trzy stalowe dzwony z 1926 roku^[7]. Dane dzwonów^[11]:

• 
  Wypalona świątynia w 1893
• 
  Dzwon zniszczony w pożarze
• 
  Widok z południowego zachodu
• 
  Widok ze wschodu
• 
  Pomnik przy katedrze
• 
  Krużganek
• 
  Wnętrze
• 
  Ołtarz główny
• 
  Ambona
• 
  Organy