Kazimierz Kluzik
| Data i miejsce urodzenia |
26 lipca 1903 |
|---|---|
| Data śmierci |
1971 |
| Zawód, zajęcie |
górnik, urzędnik, działacz społeczny i narodowy |
| Miejsce zamieszkania | |
| Narodowość | |
| Pracodawca | |
| Rodzice |
Jan i Elżbieta z d. Niemiec |
| Krewni i powinowaci | |
| Odznaczenia | |
  | |
Kazimierz Kluzik (ur. 26 lipca 1903 w Brynowie, zm. 1971) – polski górnik, urzędnik, działacz społeczny i narodowy, powstaniec śląski, więzień KL Buchenwald.
Życiorys
Urodził się 26 lipca 1903 roku w Brynowie (późniejsza część Katowic)[1].
W trakcie wszystkich trzech powstań śląskich pełnił funkcję łącznika, a także był członkiem Polskiego Komisariatu Plebiscytowego w Brynowie[2]. W latach międzywojennych był członkiem Towarzystwa Czytelni Ludowych[2] oraz Związku Powstańców Śląskich[1].
Zawodowo związany był z kopalną „Wujek”. Początkowo pracował tam jako górnik, a następnie jako urzędnik w rachubie i dziale ruchu załogi[2]. Należał do Polskiego Związku Pracowników Przemysłowych Biurowych i Handlowych w Katowicach, gdzie w 1932 roku był II zastępcą przewodniczącego zarządu koła przy kopalni „Wujek”[3]. Działał też w Radzie Urzędniczej kopalni „Wujek”[4].
Na początku II wojny światowej, podczas obrony Katowic we wrześniu 1939 roku mianowano go zastępcą dowódcy odcinka Katowice – Brynów. Wycofał się wraz z grupą obrońców pod Książ Wielki, gdzie połączył się z Wojskiem Polskim[2]. 15 września dotarł wraz z kilkoma żołnierzami do Janowa Lubelskiego. Po informacji od miejscowych, że są tam już Niemcy, zakopał karabin. Po tygodniu wrócił do Katowic i jeszcze tego samego dnia został aresztowany przez Gestapo[5]. Zatrzymano go 22 września, po czym trafił do katowickiego więzienia przy ulicy Mikołowskiej. 2 października tego samego roku osadzono go w więzieniu w Rawiczu, a jeszcze w tym samym miesiącu wywieziono go do niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego KL Buchenwald, gdzie przebywał do lutego 1942 roku[1]. Został z niego zwolniony warunkowo, po czym uciekł do Generalnego Gubernatorstwa[5].
Pod koniec 1944 roku podjął decyzję o powrocie do Katowic. Ukrywał się tam przez kilka miesięcy, nawiązał kontakty z pracownikami kopalni „Wujek”[5]. Współpracował z komitetem, który miał uniemożliwić zniszczenie przez Niemców podstawowych urządzeń zakładu. W 1945 roku załoga kopalni wybrała go do komitetu sprawującego tymczasowy zarząd nad przedsiębiorstwem. W 1956 roku został członkiem Rady Zakładowej[2].
Należał do katowickiego oddziału Związku Weteranów Powstań Śląskich[2] – 1948 roku został zastępca sekretarza związku[6]. Był także prezesem koła Związku Bojowników o Wolność i Demokrację[7] oraz członkiem koła Katowicka Hałda Polskiego Związku Zachodniego[8]. Działał także w brynowskim Towarzystwie Śpiewaczym Lutnia im. Stanisława Moniuszki[9].
21 lipca 1962 roku otworzył uroczystość przekazania pomnika Tadeusza Kościuszki w Katowicach przez jego fundatorów – kopalnię „Wujek”[7].
Zmarł w 1971 roku[2].
Życie prywatne
Pochodził z rodziny Jana i Elżbiety z d. Niemiec[10][1]. Jego ojciec Jan Kluzik, z zawodu górnik, urodził się w 1873 roku w położonej na terenie gminy Brynów Katowickiej Hałdzie. Był naczelnikiem gminy i kierownikiem tamtejszego Polskiego Komitetu Plebiscytowego[11].
Kazimierz Kluzik miał dwóch braci[12]. Ponadto spokrewniony był z Joanną Kluzik-Rostkowską, polityk, posłanką na Sejm RP i minister[13].
W 1935 roku mieszkał przy ulicy Mikołowskiej 89 w Katowicach[14], a w 1945 roku pod nr. 127[9].
Odznaczenia
- Medal Niepodległości – 16 marca 1937 „za pracę w dziele odzyskania niepodległości”[15][10][16][17]
- Srebrny Krzyż Zasługi – 1955[18]
Upamiętnienie
- Ulica Kazimierza Kluzika w Katowicach[19], na terenie dzielnicy Załęska Hałda-Brynów[20].
Przypisy
- 1 2 3 4 Instytut Pamięci Narodowej: Wyszukiwanie osób represjonowanych. Kluzik Kazimierz. straty.pl. [dostęp 2025-01-30]. (pol.).
- 1 2 3 4 5 6 7 Rzewiczok 2013 ↓, s. 148.
- ↑ Księga… 1936 ↓, s. 106.
- ↑ Dział informacyjno-sprawozdawczy, „Echo Pracownika Śląskiego” (11-12), Katowice: Polski Związek Pracowników Przemysłowych, Biurowych i Handlowych, 31 grudnia 1934, s. 11 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- 1 2 3 Andrzej Niedoba, Niedokończone wyznania, „Trybuna Robotnicza” (22), Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 27 stycznia 1966, s. 3 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- ↑ Z Życia Związku Weteranów Powstań Śląskich, „Dziennik Zachodni” (129), Katowice: "Czytelnik", 9 maja 1948, s. 4 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- 1 2 Pomnik Kościuszki stanął w parku Jego imienia, „Trybuna Robotnicza”, Katowice: Śląskie Wydawnictwo Prasowe RSW "Prasa", 24 lipca 1962, s. 3 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- ↑ Kronika Śląska i Zagłębia, „Gazeta Robotnicza” (8), Katowice; Sosnowiec: Wojewódzki Komitet Robotniczy P.P.S Śląsko-Dąbrowiecki, 7 kwietnia 1945, s. 4 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- 1 2 Zgłoszenia działalności kół, chórów i towarzystw do Związku Śląskich Kół Śpiewaczych, Katowice: Śląski Związek Chórów i Orkiestr, 1945, s. 146 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- 1 2 Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-20].
- ↑ Andrzej Rączkowski, 90 rocznica III powstania śląskiego. Chlubna data w historii kopalni Wujek, „Nasz Wujek” (5 (247)), Katowice: Kopalnia „Wujek", 10 maja 2011, s. 3 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- ↑ Jerzy Wykrota, 60 lat KS Rozwój KWK „Wujek” w Katowicach, „Trybuna Robotnicza” (11), Katowice: RSW „Prasa – Książka – Ruch” Śląskie Wydawnictwo Prasowe, 14 stycznia 1985, s. 7 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- ↑ Piotr Zaremba: Łaska pańska. www.tygodnikpowszechny.pl, 2010-09-28. [dostęp 2025-01-30]. (pol.).
- ↑ Księga… 1935 ↓, s. 99.
- ↑ M.P. z 1937 r. nr 64, poz. 94
- ↑ Kartoteka personalno-odznaczeniowa. Wojskowe Biuro Historyczne. [dostęp 2025-03-20].
- ↑ Oznaczeni działacze niepodległościowi, „Echo Pracownika Śląskiego” (6-7), Katowice: Polski Związek Pracowników Przemysłowych, Biurowych i Handlowych, 10 lipca 1937, s. 15 [dostęp 2025-01-30] (pol.).
- ↑ M.P. z 1956 r. nr 13, poz. 209.
- ↑ Rzewiczok 2013 ↓, s. 149.
- ↑ Urząd Miasta Katowice: Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej. emapa.katowice.eu. [dostęp 2025-01-30]. (pol.).
Bibliografia
- Księga adresowa miasta Wielkich Katowic 1935/36 r., Katowice: Dr. E. Kwaśnik, 1935 (pol.).
- Księga pamiątkowa piętnastolecia P. Z. P. Polskiego Związku Pracowników Przemysłowych, Biurowych i Handlowych w Katowicach (1919–1934), Katowice: P. Z. P., 1936 (pol.).
- Urszula Rzewiczok (red.), Patronowie katowickich ulic i placów, wyd. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2013, ISBN 978-83-87727-38-3 (pol.).