Kazimierz Mirecki
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
| Odznaczenia | |
 _BAR.svg.png){kind=small} _BAR.svg.png){kind=small} | |
Kazimierz Mirecki, ps. Kazimierz, Tadeusz, Żmuda, vel Tadeusz Stojewski (ur. 10 kwietnia 1910 w Ulanowie, zm. 1 kwietnia 1999 w Chicago) – członek Związku Akademickiego Młodzież Wszechpolska i Stronnictwa Narodowego oraz Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej, Narodowej Organizacji Wojskowej, Armii Krajowej i Narodowego Zjednoczenia Wojskowego.
Życiorys
Był synem Dominika i Pauliny z domu Ścisłowskiej, bratem Walerii, Bronisława, Leona, Janiny, Adama, Marii i Heleny. Uczył się w Państwowym Gimnazjum w Nisku, a następnie w Prywatnym Gimnazjum w Borszczowie, w którym zdał maturę. Na początku lat 30. podjął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego. Przez kilka lat do 1938 pracował w ubezpieczalni społecznej w Czortkowie. Przystąpił do Młodzieży Wszechpolskiej i SN. W latach 1938–1939 pełnił funkcję kierownika organizacyjnego w zarządzie powiatowym SN w Nisku[1].
Po klęsce wrześniowej natychmiast zaangażował się w działalność konspiracyjną. Na przełomie 1939/1940 został mianowany komendantem Okręgu Rzeszowskiego Narodowo-Ludowej Organizacji Wojskowej. Wiosną 1940 podporządkował się jednak Zarządowi Głównemu SN i objął funkcję komendanta Okręgu Rzeszowskiego (tzw. Okręgu COP) Organizacji Wojskowej SN (późniejszego NOW). Jednocześnie przez cały okres okupacji hitlerowskiej był prezesem Zarządu Okręgu Rzeszowskiego SN[1]. Redagował oficjalny organ prasowy obu organizacji w okręgu rzeszowskim – „Szczerbiec”.
Chociaż nie należał do zwolenników scalenia z AK, podporządkował się umowie scaleniowej i został zaprzysiężony do AK w Warszawie przez Komendanta Głównego AK gen. Stefana Roweckiego 19 listopada 1942, a 3 maja 1943 awansowany na stopień podporucznika. Akcję scaleniową w Okręgu Rzeszowskim NOW zakończył dopiero w marcu 1944 i został wówczas II zastępcą komendanta Podokręgu AK Rzeszów płk. Kazimierza Putka. Po wkroczeniu wojsk sowieckich na ziemie polskie, był zdecydowanie przeciwny ujawnianiu struktur konspiracyjnych. 2 sierpnia 1944 rozkazał, aby struktury organizacji i oddziały partyzanckie NOW-AK przeszły do głębokiej konspiracji, zerwały kontakty z innymi organizacjami i dozbrajały się. Krytykował plan koncentracji 24 Dywizji Piechoty AK i zbrojnego ujawnienia przygotowywany w komendzie Podokręgu AK Rzeszów na początek września 1944[1].
Po rozwiązaniu AK wydał 26 lutego 1945 rozkaz wznawiający formalnie działalność Okręgu Rzeszowskiego NZW (używając nazwy NOW). W marcu tego roku utworzył komendę oddziałów leśnych NZW, której podlegały wszystkie oddziały partyzanckie Okręgu[1]. Podlegał mu m.in. zorganizowany wówczas w Zarzeczu koło Przeworska oddział dywersyjny ppor. Ewalda Sroczyńskiego ps. Rzeka (później przejęty przez Bronisława Gliniaka ps. Radwan), odpowiedzialny za masakrę 6–8 osób (w tym dzieci) z żydowskiej rodziny Schlafów w Kisielowie w marcu 1945, a zajmujący się likwidowaniem działaczy Polskiej Partii Robotniczej i żołnierzy Armii Czerwonej[2]. W maju 1945 przekazał prezesurę Okręgu Rzeszowskiego SN i komendę Okręgu Rzeszowskiego NZW Józefowi Sałabunowi, a sam objął funkcję szefa Wydziału I Organizacyjnego KG NZW. Budował łączność konspiracji narodowej w kraju z kierownictwem w Londynie. 15 sierpnia 1945 został przypadkowo aresztowany pod fałszywym nazwiskiem przez UB w Krakowie i zwolniony po kilku dniach wobec nieustalenia prawdziwej tożsamości. Był poszukiwany przez UB, który wyznaczył nagrodę za jego ujęcie[3].
W grudniu 1945 wraz z grupą kilkunastu działaczy narodowych wyjechał przez Czechosłowację do Niemiec, skąd przedostał się do Francji. Po pięciu latach pobytu w tym kraju przeniósł się z rodziną do Kanady. Mieszkał początkowo w Hamilton, gdzie był prezesem koła SN, a od 1954 w Guelph. Pracował fizycznie, następnie zarządzał biurem wysyłki paczek do Polski i do Związku Radzieckiego, głównie dla Polaków z licznych parafii pod opieką jego brata Bronisława na Ukrainie. W 1961 przeniósł się do Chicago w Stanach Zjednoczonych, gdzie stał na czele Wydziału Politycznego emigracyjnego Stronnictwa Narodowego, był trzykrotnie wiceprezesem i przez wiele lat członkiem zarządu Instytutu Romana Dmowskiego w Chicago oraz działał w amerykańskim Stowarzyszeniu Polskich Kombatantów[3].
Zmarł 1 kwietnia 1999 w Chicago, został pochowany w rodzinnym grobowcu na cmentarzu w Racławicach k. Niska[3].
Był odznaczony Krzyżem Walecznych (XI 1943), Srebrnym Krzyżem Zasługi z Mieczami (V 1944) i Orderem Virtuti Militari V klasy (VIII 1944)[3].
Rodzina
Z zawartego w 1943 małżeństwa ze Stanisławą Gliniak, szyfrantką i kurierką Komendy Okręgu Rzeszowskiego NOW, miał troje dzieci[3].
Jego szwagrem był Bronisław Gliniak (1924–1969), żołnierz NOW, od połowy 1943 dowódca drużyny w oddziale partyzanckim „Ojca Jana”, później drugi dowódca oddziału dywersyjnego NZW w Zarzeczu, współuczestnik zabójstwa rodziny Schlafów w Kisielowie w marcu 1945[4].
Publikacje
- Narodowa Organizacja Wojskowa w Centralnym Okręgu Przemysłowym, Bóg i Ojczyzna, Warszawa 1988 (wspomnienia)
Przypisy
- 1 2 3 4 Kaczmarski 2007 ↓, s. 149.
- ↑ Tokarska-Bakir 2022 ↓, s. 211, 221, 226–227, 235, 243, 246.
- 1 2 3 4 5 Kaczmarski 2007 ↓, s. 150.
- ↑ Tokarska-Bakir 2022 ↓, s. 217, 235.
Bibliografia
- Krzysztof Kaczmarski, Podziemie narodowe na Rzeszowszczyźnie 1939–1944, Rzeszów 2003.
- Krzysztof Kaczmarski, Saga rodu Mireckich, „Biuletyn Instytutu Pamięci Narodowej” (8–9), 2007, s. 137–153.
- Joanna Tokarska-Bakir, "They Told 'Em to Prostrate into a Star." Kisielów, March 1945, Eight O'clock in the Evening, „Moreshet”, 19, 2022, s. 210–250 [zarchiwizowane z adresu 2025-02-22]. (niepublikowana wersja polska)