Klaus Theweleit

Klaus Theweleit
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

7 lutego 1942
Stołupiany

Zawód, zajęcie

socjolog, badacz kultury, nauczyciel akademicki

Alma Mater

Uniwersytet Chrystiana Albrechta w Kilonii

Klaus Theweleit (ur. 7 lutego 1942 w Stołupianach) – niemiecki pisarz, literaturoznawca i socjolog.

Życiorys

Urodził się w Stołupianach, w Prusach Wschodnich, 7 lutego 1942 r., jako piąte z szóstki dzieci kolejarza Bruno Theweleita i Käte z domu Minuth[1]. Studiował germanistykę, anglistykę i muzykologię na uniwersytecie w Kilonii i Fryburgu[2]. W 1977 r. ukończył studia doktorskie dysertacją pt. „Freikorpsliteratur; Vom deutschen Nachkrieg 1918–1923” (Literatura Freikorpsów. Z niemieckiego powojnia 1918-1923). Na podstawie tejże napisał, opublikowaną w dwóch tomach w roku 1977 i 1978 pracę pt. Męskie fantazje, w której, korzystając z aparatu pojęciowego stworzonego przez Deleuze’a i Guattariego, analizuje mentalność żołnierzy freikorpsów i ich poglądy na temat kobiet, przemocy i seksualności[3]. W pracy tej skrytykował, ograniczające jego zdaniem, spojrzenie według którego dojście do władzy nazistów w Niemczech było efektem działania czynników gospodarczych w postaci wielkiego kryzysu i reparacji nałożonych na Niemcy w traktacie wersalskim[4]. Theweleit podkreśla, że „typ mężczyzny, który zatriumfował w III Rzeszy, nie został ukształtowany ani w czasie dwudziestolecia międzywojennego, ani podczas I wojny światowej, tylko wcześniej. Uformował go pokój epoki wilhelmińskiej – nie otwarty konflikt zbrojny, ale rodzina, szkoła, otoczenie.”[4].

Wykładał w Instytucie Socjologii Uniwersytetu we Fryburgu i Niemieckiej Akademii Filmu i Telewizji w Berlinie. Od 1998 do 2008 roku był profesorem Państwowej Akademii Sztuk Pięknych w Karlsruhe[5].

Jest członkiem niemieckiego PEN Clubu. W 2021 r. otrzymał Nagrodę im. Theodora W. Adorno, nadawaną przez Frankfurt nad Menem[6].

Twórczość i publikacje

Książki w języku polskim

  • Męskie fantazje, tłum. M. Falkowski, M. Herer, wyd. naukowe PWN, Warszawa 2015. ISBN 978-83-01-18198-7.
  • Śmiech morderców. Breivik i inni, tłum. P. Stronciwilk, wyd. naukowe PWN, Warszawa 2022. ISBN 978-83-01-18543-5.

Artykuły w języku polskim

  • Baby z karabinem. tłum. M. Herer, w: „Bez Dogmatu: miesięcznik kulturalno-polityczny. nr 3/4 (2014), s. 23–26.
  • Futbol to przemoc: czwarta religia świata, w: „Forum, nr 23 (2008), s. 39.
  • Na oklep na pterodaktylu: w blasku statuetki, w: „Forum”, nr 11 (2010), s. 41.
  • Oczy, tłum: M. Falkowski, M. Herer, w: „Widok. Teorie i praktyki kultury wizualnej”, nr 9 (2015).

Książki w języku niemieckim

  • Buch der Könige, Stroemfeld 1988–2003. ISBN 978-3-87888-265-7.
  • Das Land das Ausland heißt. Essays, Reden, Interviews zu Politik und Kunst, DTV, Munich 1995. ISBN 978-3-423-30449-8.
  • Der Knall. 11. September, das Verschwinden der Realität und ein Kriegsmodell, Stroemfeld 2002. ISBN 3-87877-870-8.
  • Der Pocahontas Komplex, Stroemfeld 1999. ISBN 978-3-87877-751-9.
  • Deutschlandfilme. Godard, Hitchcock, Pasolini. Filmdenken & Gewalt, Stroemfeld 2003. ISBN 3-87877-827-9.
  • Friendly Fire. Deadline Texte, Stroemfeld 2005. ISBN 978-3-87877-940-7.
  • Ghosts. Drei leicht inkorrekte Vorträge, Stroemfeld 1998. ISBN 978-3-87877-744-1.
  • Heiner Müller. Traumtext, Stroemfeld 1996. ISBN 3-87877-579-2.
  • Jimi Hendrix: Eine Biographie, Rowohlt, Berlin, Germany, 2010. ISBN 978-3-87134-614-9.
  • Objektwahl. All You Need Is Love. Über Paarbildungsstrategien & Bruchstücke einer Freudbiographie, Stroemfeld 1990. ISBN 3-87877-321-8.
  • Tor zur Welt. Fußball als Realitätsmodell, Kiepenheuer & Witsch, Cologne 2004. ISBN 3-462-03393-X.

Przypisy

  1. Klaus Theweleit, Męskie fantazje, Wyd. 1 – 1 dodr, Warszawa: PWN, 2016, s. 11–12, ISBN 978-83-01-18198-7, OCLC 953165202 [dostęp 2023-02-18].
  2. * Klaus Theweleit * » Über K. Theweleit [online] [dostęp 2023-02-18] (niem.).
  3. Jan Borowicz, Męskie halucynacje [online], Widok. Teorie i Praktyki Kultury Wizualnej [dostęp 2023-02-18].
  4. 1 2 Tomasz Targański, Faszyzm nie ma w sobie nic z kobiety [online], Newsweek, 16 listopada 2016 [dostęp 2023-02-18].
  5. Dr. Klaus Theweleit | Gunda-Werner-Institut [online], Heinrich-Böll-Stiftung [dostęp 2023-02-18] (niem.).
  6. KulturPortal Frankfurt: Theodor-W.-Adorno-Preis [online], kultur-frankfurt.de [dostęp 2023-02-18] (niem.).