Kościół św. Andrzeja w Trzebieszowicach

Kościół św. Andrzeja
Zabytek: nr rej. 192/2045 z 25.05.1972
Ilustracja
Kościół od południa
Państwo

 Polska

Województwo

 dolnośląskie

Miejscowość

Trzebieszowice

Wyznanie

rzymskokatolickie

Wezwanie

św. Andrzej

Historia
Data budowy

przed 1269
1813

Data poświęcenia

przed 1269

Dane świątyni
Architekt

Knappe

Styl

klasycystyczny

Stan obecny

czynny

Położenie na mapie gminy Lądek-Zdrój
Mapa konturowa gminy Lądek-Zdrój, po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole po lewej znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja”
Położenie na mapie województwa dolnośląskiego
Mapa konturowa województwa dolnośląskiego, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja”
Położenie na mapie powiatu kłodzkiego
Mapa konturowa powiatu kłodzkiego, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Kościół św. Andrzeja”
Ziemia50°20′56,30″N 16°46′34,44″E/50,348972 16,776233
Kościół od zachodu

Kościół św. Andrzeja w Trzebieszowicach – zabytkowy kościół w Trzebieszowicach[1].

Obiekt klasycystyczny, neogotycyzujący jednonawowy. Znajduje się tu siedziba rzymskokatolickiej parafii św. Andrzeja Apostoła w Trzebieszowicach. Obecną budowlę wystawiono w 1813 r., gotycka wieża to pozostałość wcześniejszej budowli[2]. Świątynia, jeden z najwcześniejszych przykładów architektury neogotyckiej w regionie, posiada ostrołukowe okna[3].

Historia

Trzebieszowice po raz pierwszy wzmiankowano w źródłach z 1264 roku[4], już w 1269 wzmiankowany jest także kościół we wsi[3]. W 1530 we wsi osiedlił się pierwszy duchowny protestancki, z czasem wyznanie to zaczęło zdobywać coraz większą popularność, której sprzyjała przychylność ówczesnych właścicieli miejscowości, rodu Reichenbachów. W toku wojny trzydziestoletniej wojska cesarskie próbowały dokonać przymusowej konwersji miejscowej ludności na katolicyzm, jednak wywołało to serię buntów i starć zbrojnych pomiędzy chłopstwem a siłami lojalnymi wobec cesarza[3]. Ostatecznie, podobnie jak w innych parafiach ziemi kłodzkiej, także w Trzebieszowicach kościół w latach 60. XVII wieku przeszedł we władanie protestantów[5] (niektóre źródła podają datę 1654)[6]. W XVIII wieku kościół św. Bartłomieja w Skrzynce (niem. Heinzendorf) stał się filią protestanckiej parafii trzebieszowickiej[7]. Nową świątynię wystawił w 1813 właściciel miejscowości, Joseph von Fürstenberg. Wybudowano ją na miejscu poprzedniego kościoła. Autorem i wykonawcą robót był mistrz Knappe. W czasie prac między inwestorem a wykonawcą doszło do konfliktu o kształt okien, ostatecznie von Fürstenberg przewalczył wykonanie, niespotykanych ówcześnie, ostrołukowych okien. Dzięki temu kościół zyskał rys neogotycki[3]. Elementy renesansowej i barokowej kamieniarki zdobiącej wcześniejszy kościół wmurowano w elewację pobliskiego pałacu Schlabrendorfów[8].

W pobliżu kościoła znajduje się także zabytkowa kostnica, której wejście zdobi motyw chusty świętej Weroniki[3].

Wyposażenie kościoła jest w większości klasycystyczne i neobarokowe[3]. Po 1945 do kościoła, wraz z ludnością przesiedleńczą, trafiła część wyposażenia z kościołów św. Mikołaja w Wyżnianach, św. Antoniego w Kurowicach i kościoła filialnego w Sołowej, jednak w kolejnych dekadach uległo ono zniszczeniu[9]. 25 maja 1972 kościół, wraz z pobliskim budynkiem plebanii z początków XIX wieku, został wpisany do rejestru zabytków jako zespół kościoła parafialnego pw. św. Andrzeja z plebanią, pocz. XIX (nr. rejestru zabytków 192/2045)[10].

Przypisy

  1. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025 [dostęp 2025-04-26].
  2. ↑ Hanna Faryna-Paszkiewicz, Małgorzata Omilanowska, Robert Pasieczny, Atlas zabytków architektury w Polsce, Wydawnictwo Naukowe PWN, 2001, s. 404, ISBN 978-83-01-13478-5 [dostęp 2017-12-13] (pol.).
  3. 1 2 3 4 5 6 Waldemar Brygier, Ziemia Kłodzka. Przewodnik, Rewasz, 2010, s. 456, ISBN 978-83-89188-95-3 [dostęp 2017-12-13] (pol.).
  4. ↑ Kazimierz Bartkiewicz, Dzieje Ziemi Kłodzkiej w wiekach średnich, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1977, s. 79 [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  5. ↑ Uniwersytet Opolski, Polacy w dziejach Europy Środkowej i Rosji: XVI-XX w, Wyd. Uniwersytetu Opolskiego, 2004, s. 13, ISBN 978-83-7395-035-1 [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  6. ↑ Gustav Spieker, Die evangelischen Gastgemeinden Schlesiens. Ein historisch-statistischer Versuch, 1861, s. 110 [dostęp 2017-12-13] (ang.).
  7. ↑ Julian Janczak, Krystyna Binek, Polska Akademia Nauk Instytut Historii, Śląsk w końcu XVIII wieku: Komentarz, Zakład Narodowy im. Ossolińskich, 1984, s. 72, ISBN 978-83-04-01347-6 [dostęp 2017-12-11] (pol.).
  8. ↑ Sławomir Brzezicki, Christine Nielsen, Śląsk: zabytki sztuki w Polsce, Krajowy Ośrodek Badań i Dokumentacji Zabytków, 2006, s. 882, ISBN 978-83-922906-1-2 [dostęp 2017-12-13] (pol.).
  9. ↑ Jan K. Ostrowski, Kościoły i klasztory rzymskokatolickie dawnego województwa ruskiego, t. 11, Międzynarodowe Centrum Kultury, 2003, s. 326, ISBN 978-83-89273-04-8 [dostęp 2017-12-13] (pol.).
  10. ↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo dolnośląskie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 31 stycznia 2025, s. 79 [dostęp 2017-12-13].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.