Kościół św. Jana Chrzciciela w Giemlicach
 nr rej. A-1299 z 28.12.1989 | |||||||||
| Kościół parafialny | |||||||||
 Widok ogólny (elewacja boczna) | |||||||||
| Państwo | |||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Miejscowość | |||||||||
| Wyznanie | |||||||||
| Kościół | |||||||||
| Wezwanie | |||||||||
| |||||||||
| |||||||||
Położenie na mapie gminy Cedry Wielkie _location_map.png) | |||||||||
Położenie na mapie Polski  | |||||||||
Położenie na mapie województwa pomorskiego  | |||||||||
Położenie na mapie powiatu gdańskiego  | |||||||||
 54°12′37,4220″N 18°50′49,5359″E/54,210395 18,847093 | |||||||||
Kościół św. Jana Chrzciciela w Giemlicach – katolicki kościół parafialny zlokalizowany w Giemlicach w województwie pomorskim, w powiecie gdańskim, w gminie Cedry Wielkie. Jest siedzibą parafii św. Jana Chrzciciela.
Historia
Za panowania księcia Mściwoja II wieś trafiła w ręce cystersów z Pelplina. Od 1592 do 1772 była własnością jezuitów ze Starych Szkotów[1].
Pierwszy kościół we wsi, wzniesiony najpewniej przez cystersów[1], pochodził z XIV[1] lub XV wieku, ale został zburzony w trakcie wojen napoleońskich. Był filią świątyni w Steblewie. W trakcie reformacji obiekt nie przeszedł w ręce protestantów, co było ewenementem na tych terenach. W tym okresie pozostawał jedynym katolickim kościołem na Żuławach Gdańskich[2]. Krótko rezydował tu protestancki proboszcz Johannes Buncke, ale szybko został usunięty z urzędu[3]. Obecny kościół wzniesiono w latach 1840–1841[1]. Wieża i fragment dachu zostały zniszczone podczas działań wojennych w 1945. Obiekt remontowano w latach 1968, 1973 i 2007, kiedy to odbudowano wieżę[4][5], którą poświęcił arcybiskup Tadeusz Gocłowski 24 czerwca 2008, co upamiętnia stosowna tablica[6].
Architektura
Murowana, tynkowana, orientowana, jednonawowa, wzniesiona na planie prostokąta budowla stoi w centrum wsi. Reprezentuje styl neoromański. Od wewnątrz przykryta jest płaskim stropem. Ma wydzielone prezbiterium z zakrystią i 27-metrową[2] wieżę od strony zachodniej. Kruchtę umieszczono u podstawy wieży, którą zwieńcza wieloboczna izbica nakryta hełmem z kulą oraz krzyżem[4].
Wyposażenie
Wyposażenie pochodzi głównie z wieków XVIII–XIX. Ołtarz główny reprezentuje styl barokowy. Umieszczono w nim dwa obrazy, w tym w polu głównym Chrzest Chrystusa, a w górnym Świętego Michała. Ołtarz ten zdobią rzeźby świętych Piotra i Pawła, a na szczycie – Chrystusa z aniołami. Ołtarze boczne stylowo są zbliżone do głównego. Ambona jest późnobarokowa i bogato rzeźbiona. Chór muzyczny, chrzcielnicę, konfesjonał, feretron i krucyfiks w kruchcie wykonano w XIX wieku, a prospekt organowy w wieku XVIII. Cenne są świeczniki z 1699. Ufundowali je mieszkańcy wsi, Anna i Jakub Diesterwalter[4].
Otoczenie
Przy kościele stoi ceglana plebania oraz dzwonnica z dwoma dzwonami datowanymi na 1699 i 1837[1]. W przeszłości istniał tu cmentarz (pozostały poń części nagrobków). Około 150 metrów od świątyni wznosi się kapliczka z 1904, zwieńczona figurą Maryi z dzieciątkiem Jezus[4]. Obok kościoła znajduje się grób żołnierza wyklętego, Franciszki Pomarańskiej (pseudonim Błyskawica, ur. 1926, zm. 1945), łączniczki porucznika Augustyna Westphala. Pochowano tu też księdza prałata Franciszka Fecko (1938–2017), proboszcza giemlickiego w latach 1974–2012[7].
Tablice pamiątkowe
W kościele wisi tablica upamiętniająca proboszczów giemlewskich[8].
Galeria
.jpg)
Wnętrze z ołtarzem.jpg)
Prospekt organowy.jpg)
Grób Franciszki Pomarańskiej
Przypisy
- 1 2 3 4 5 Kościół pw. Jana Chrzciciela w Giemlicach [online], pomorskie.travel [dostęp 2020-12-24] (pol.).
- 1 2 tablica informacyjna in situ
- ↑ Kronika miejscowości i parafii Giemlice, tablica informacyjna in situ
- 1 2 3 4 Giemlice (Gemlitz) [online], zulawy.infopl.info [dostęp 2020-12-24].
- ↑ Szlak Mennonitów, tablica informacyjna in situ
- ↑ tablica upamiętniająca poświęcenie dzwonów in situ
- ↑ napisy na nagrobkach in situ
- ↑ tablica proboszczów in situ
