Transport kolejowy we Włoszech

Transport kolejowy we Włoszech – system transportu kolejowego działający na terenie Włoch.

Włochy są członkiem Międzynarodowego Związku Kolei (UIC), a kod kraju UIC to 83.

Sieć kolejowa to jedna z najważniejszych części infrastruktury Włoch o całkowitej długości 24 227 km^[a], z czego 16 723 km jest obecnie używane^[1]. Sieć rozrosła się ostatnio wraz z budową nowych sieci kolei dużych prędkości.

RFI (Rete Ferroviaria Italiana) to państwowy zarządca infrastruktury kolejowej. Długość działających linii pod zarządem RFI wynosi 16 723 km, z czego 7505 km to tory podwójne^[1].

Linie kolejowe podzielone są na 3 kategorie^[1]:

• linie fundamentalne (fondamentali), charakteryzujące się dużym natężeniem ruchu i dobrą jakością infrastruktury, obejmują wszystkie główne linie łączące duże miasta w całym kraju. Podstawowe linie to 6131 km (3809,63 mi) długi;
• linie uzupełniające (complementari), które mają mniejszy ruch i są odpowiedzialne za łączenie średnich lub małych ośrodków regionalnych. Większość z tych linii to linie jednotorowe, a niektóre nie są zelektryfikowane;
• linie węzłowe (di nodo), które łączą linie uzupełniające i fundamentalne w pobliżu obszarów metropolitalnych, łącznie 936 km (581,6 mi).

Większość włoskiej sieci jest zelektryfikowana (11 921 km (7407,37 mi)). System elektryczny to 3 kV DC na liniach konwencjonalnych i 25 kV AC na liniach dużych prędkości^[2].

Włoskie koleje są częściowo finansowane przez rząd. W 2009 dotacje rządowe na kolej wyniosły 8,1 miliarda euro^[3].

Oto główne kategorie usług i modele włoskich pociągów.

• 
  Italo działa na głównych liniach dużych prędkości firmy NTV. Zatrzymuje się jedynie w najważniejszych miastach.
• 
  Frecciarossa działa na liniach dużych prędkości Trenitalia. Zatrzymuje się głównie w dużych miastach.
• 
  Frecciargento działa na liniach dużych prędkości firmy Trenitalia. Zatrzymuje się głównie w dużych miastach.
• 
  Frecciabianca działa na głównych liniach Trenitalii. Zatrzymuje się głównie w dużych miastach.
• 
  Intercity operuje na głównych liniach Trenitalii. Zatrzymuje się głównie w dużych miastach.
• 
  Eurocity, dawniej Cisalpino, działa na głównych liniach międzynarodowych w Unii Europejskiej operowanych przez Trenitalia. Zatrzymuje się głównie w dużych miastach.
• 
  RegionaleVeloce działa na liniach regionalnych na liniach Trenitalia. Przystanki na głównych stacjach mniejszych miastowości.
• 
  Regionale działa na liniach regionalnych Trenitalia. Zatrzymuje się na każdej stacji na swoich liniach.
• 
  Regio-Express obsługuje regionalne linie Trenord. Zatrzymuje się na niektórych stacjach mniejszych miejscowości.
• 
  Regionale w regionie Trydentu-Górnej Adygi operowany przez SAD
• 
  Regionale działające na niektórych liniach Wenecji Euganejskiej operowanych przez Sistemi Territoriali (ST)
• 
  Regionale w rejonie Friuli-Wenecji Julijskiej operowany przez Società Ferrovie Udine-Cividale (FUC)
• 
  Pociągi Regionale (produkcji Pesa) w rejonie Apulii operowany przez Ferrovie del Sud Est (FSE)

• 
  Bologna Centrale, Bolonia
• 
  Firenze Santa Maria Novella, Florencja
• 
  Genova Brignole, Genua
• 
  Milano Centrale, Mediolan
• 
  Napoli Centrale, Neapol
• 
  Palermo Centrale, Palermo
• 
  Roma Termini, Rzym
• 
  Roma Tiburtina, Rzym
• 
  Trieste Centrale, Triest
• 
  Torino Porta Nuova, Turyn
• 
  Venezia Santa Lucia, Wenecja
• 
  Verona Porta Nuova, Werona

• Ferrovie dello Stato Italiane
• Stacje kolejowe we Włoszech
• Treno Alta Velocità

• Tim Parks: Italian Ways: On and Off the Rails from Milan to Palermo. Londyn: Harvill Secker, 2013. ISBN 978-1-84655-774-3. Brak numerów stron w książce
• Fascicolo Linea 82 bis – AV/AC Torino – Milano – Napoli Tratto di linea Milano Rogoredo – Firenze Castello e relative interconnessioni con linea Milano – Bologna – Firenze (Tradizionale). Rete Ferroviaria Italiana, s. 90–119 i 150–179. (wł.).