Fryderyka (Katowice)

Fryderyka
Część Katowic
Ilustracja
Zabudowa kolonii Fryderyka od strony zachodniej (2021)
Państwo

 Polska

Województwo

 śląskie

Miasto

Katowice

Dzielnica

Wełnowiec-Józefowiec

W granicach Katowic

1 kwietnia 1951

Strefa numeracyjna

32

Kod pocztowy

40-153

Tablice rejestracyjne

SK

Położenie na mapie Katowic
Mapa konturowa Katowic, blisko górnej krawiędzi znajduje się punkt z opisem „Fryderyka”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole znajduje się punkt z opisem „Fryderyka”
Położenie na mapie województwa śląskiego
Mapa konturowa województwa śląskiego, w centrum znajduje się punkt z opisem „Fryderyka”
Ziemia50°17′09″N 19°01′05″E/50,285944 19,018083

Fryderyka (niem. Friederike Kolonie[1]) – kolonia robotnicza w północnej części Katowic, znajdująca się na terenie dzielnicy Wełnowiec-Józefowiec, wzdłuż alei W. Korfantego. Została założona w latach 50. XIX wieku dla pracowników huty żelaza „Hohenlohe”.

Historia

Powstanie kolonii Fryderyka miało związek z rozwojem na terenie Wełnowca zakładów przemysłowych księcia Friedricha Augusta zu Hohenlohe-Öhringen, które znajdowały się przy drodze z Katowic do Huty Laura (późniejsza część Siemianowic Śląskich)[2], zwłaszcza powstałej w 1803 roku huty żelaza „Hohenlohe”[1]. Wraz ze wzrostem zapotrzebowania na siłę roboczą podjęto decyzję o budowie domów robotniczych na obszarze Józefowca lub w bezpośrednim sąsiedztwie hut. Ostatecznie kolonię wybudowano w latach 50. XIX wieku[3] pomiędzy hałdą huty „Hohenlohe” a drogą do Huty Laura (obecnie aleja W. Korfantego). Powstało wówczas dziesięć dwukondygnacyjnych domów wielorodzinnych. Obiekty te nie miały wówczas dostępu do wodociągu i kanalizacji[2]. W 1885 roku kolonię Fryderyka zamieszkiwało 1 361 osób. Wówczas znajdowała się ona na terenie obszaru dworskiego Bytków i przynależała do niej poczta w Wełnowcu[4].

W 1924 roku kolonię włączono do gminy Wełnowiec, a w 1951 roku wraz z całą gminą do Katowic[2]. W latach 90. XX wieku kilka domów dawnej kolonii (numery 169-179) zostało wyburzonych[5]. Do 2025 roku przetrwały cztery budynki wielorodzinne dwukondygnacyjne oraz jeden trójkondygnacyjny, a w lutym tego samego roku rozpoczęto ich rozbiórkę z zamiarem wybudowania w tym miejscu nowych obiektów mieszkalnych[6].

Opis

Kolonia znajduje się przy alei W. Korfantego 147, 149, 151-153, 157-159, 161-163, 165-167, 181-183, 186-187 i 189 (stan na 2012 rok). Są to obiekty o wartości historycznej[7], wpisane do gminnej ewidencji zabytków miasta Katowice, a także są chronione przepisami miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, na mocy którego ustanowiono wokół nich strefę ochrony konserwatorskiej[8].

W rejonie spisowym nr 260010, obejmujący obszar na wschód od alei W. Korfantego i na północ od ulicy Konduktorskiej, według spisu powszechnego z 2011 roku zamieszkiwały 254 osoby, w tym 119 mężczyzn i 135 kobiet[9]. Wierni rzymskokatoliccy zamieszkujących kolonię przynależą do parafii Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Katowicach-Wełnowcu[10].

Kolonię obsługują autobusy i tramwaje na zlecenie Zarządu Transportu Metropolitalnego. Z przystanku Wełnowiec Gnieźnieńska według stanu z marca 2021 roku kursują dwie linie tramwajowe i dziewięć linii autobusowych[11]. Kod pocztowy budynków kolonii to 40-153[12].

Przypisy

  1. 1 2 Joanna Tofilska, Antoni Steuer, Osady i osiedla, [w:] Antoni Barciak, Ewa Chojecka, Sylwester Fertacz, Katowice. Środowisko, dzieje, kultura, język i społeczeństwo, t. 2, Katowice: Muzeum Historii Katowic, 2012, s. 665.
  2. 1 2 3 Lech Szaraniec, Osady i osiedla Katowic, Katowice: Oficyna „Artur”, 1996, s. 101, ISBN 83-905115-0-9.
  3. ↑ Według innego źródła – Bulsa, 2018, s. 118 – zabudowa kolonii powstała na przełomie XIX i XX wieku
  4. ↑ Stadt und Landkreis Kattowitz (poln. Katowice). treemagic.org. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
  5. ↑ Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, wyd. trzecie, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2018, s. 118, ISBN 978-83-63780-28-9 (pol.).
  6. ↑ Katarzyna Pachelska: Katowice. Trwa wyburzanie kolonii Fryderyka z połowy XIX w. Deweloper postawi tu nowe bloki. www.24kato.pl, 2025-02-08. [dostęp 2025-02-15]. (pol.).
  7. ↑ Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice – II edycja. Część 1. Uwarunkowania zagospodarowania przestrzennego. Załącznik nr 1 do uchwały nr XXI/483/12 Rady Miasta Katowice z dnia 25 kwietnia 2012 r. w sprawie uchwalenia „Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Katowice” – II edycja, Załącznik Z I.9 3/36, Miasto Katowice, 2012 (pol.).
  8. ↑ Miejski System Zarządzania-Katowicka Infrastruktura Informacji Przestrzennej: Zabytki. emapa.katowice.eu. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
  9. ↑ Wojewódzki Ośrodek Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej w Katowicach: Geoportal Województwa Śląskiego – ORSIP. mapy.orsip.pl. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
  10. ↑ Archidiecezja katowicka: Katowice-Wełnowiec, Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych. www.archidiecezja.katowice.pl. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
  11. ↑ Zarząd Transportu Metropolitalnego: Rozkład jazdy ZTM. rj.metropoliaztm.pl. [dostęp 2021-03-23]. [zarchiwizowane z tego adresu (2020-08-29)]. (pol.).
  12. ↑ Poczta Polska: Wyszukiwarka kodów pocztowych (Pocztowych Numerów Adresowych). kody.poczta-polska.pl. [dostęp 2021-03-23]. (pol.).
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.