Komet (1972)
 „Komet” w 1995 | |
| Klasa | |
|---|---|
| Projekt | |
| Oznaczenie NATO |
Kondor I |
| Historia | |
| Stocznia |
Peene-Werft, Wolgast |
.svg.png){kind=small} Volksmarine
| |
| Nazwa |
Komet |
| Wejście do służby |
9 kwietnia 1972 |
| Wycofanie ze służby |
2 października 1990 |
 Deutsche Marine
| |
| Nazwa |
Komet |
| Wejście do służby |
1990 |
| Wycofanie ze służby |
1994 |
 Eesti Merevägi
| |
| Nazwa |
Vambola |
| Wejście do służby |
maj 1994 |
| Wycofanie ze służby |
1999 lub 2000 |
| Dane taktyczno-techniczne | |
| Wyporność |
359 t |
| Długość |
52,02 m |
| Szerokość |
6,91 m |
| Zanurzenie |
2,21 m |
| Napęd | |
| 2 silniki wysokoprężne o łącznej mocy 4000 KM, 2 śruby | |
| Prędkość |
20 węzłów |
| Uzbrojenie | |
| początkowo: brak w Estonii • 2 działka plot. 25 mm 2M-3M (1×II) | |
| Załoga |
27–30 |
Komet, następnie Vambola – wschodnioniemiecki okręt rozpoznawczy projektu 115 (65.2) (oznaczenie NATO: Kondor), następnie estoński okręt patrolowy. Wszedł do służby w Ludowej Marynarce NRD w 1972 roku jako okręt rozpoznawczy pod nazwą „Komet”. Po zjednoczeniu Niemiec w 1994 roku przekazany Estonii, używany w Estońskiej Marynarce Wojennej (Eesti Merevägi) pod nazwą „Vambola” (M411) jako okręt patrolowy. Wycofany w 1999 roku.
Budowa
Okręt jednym z dwóch małych okrętów rozpoznawczych projektu 115 (oznaczanego też numerem 65.2): „Komet” i „Meteor”, zaprojektowanych i zbudowanych w Niemieckiej Republice Demokratycznej na bazie trałowca projektu 89.1[1]. Oba okręty rozpoznawcze były w kodzie NATO oznaczane jako typ Kondor I, tak samo jak trałowce[2]. „Komet” został zbudowany jako pierwszy, w stoczni Peene-Werft w Wolgaście, pod numerem 65.201[3]. Brak jest znanych dat budowy, lecz został ukończony i oddany do służby 9 kwietnia 1972 roku[3].
Skrócony opis
Okręty rozpoznawcze projektu 115 miały takie same kadłuby i nadbudówki jak trałowce projektu 89.1[4]. Dodatkowe wyposażenie umieszczone było w kontenerach umieszczonych na pokładzie w części rufowej[4]. Na przełomie lat 70/80. między masztem a kominem ustawiono dodatkowe przeszklone stanowisko obserwacyjne (o niewiadomym przeznaczeniu), a za kominem dodano drugi mniejszy maszt z antenami[4]. Okręty miały początkowo wyporność 359 ton (brak bliższego określenia w jakim stanie)[5]. Różnice wymiarowe w porównaniu z trałowcami proj. 89.1 były minimalne; długość całkowita wynosiła 52,02 m, szerokość 6,91 m, zaś zanurzenie 2,21 m[5].
Napęd jednostek, tak samo jak trałowców, stanowiły dwa silniki wysokoprężne 40 DM o mocy po 2000 KM, poruszające dwie śruby[5]. Prędkość maksymalna wynosiła 20 węzłów[5]. Zasięg analogicznych trałowców wynosił 3000 mil morskich przy prędkości 12 węzłów[5]. Załoga początkowo obejmowała 27 osób[5]. W Estonii załoga liczyła 30 osób[6].
W służbie niemieckiej jednostki nie były uzbrojone, lecz przewidziano na pokładzie dziobowym miejsce do zainstalowania podstawy podwójnie sprzężonego działka przeciwlotniczego kalibru 25 mm 2M-3M na wypadek wojny[7]. W służbie estońskiej po 1994 roku okręt otrzymał takie działko[6]. Bliźniaczy „Sulev” w późniejszym okresie otrzymał także podwójnie sprzężony karabin maszynowy kalibru 14,5 mm za kominem; brak informacji czy uzbrojono w ten sposób wycofanego wcześniej „Vambolę”[8].
Okręty miały radar nawigacyjny TSR 333[6]. Dalsze wyposażenie radioelektroniczne i obserwacji technicznej w niemieckiej służbie nie jest dokładnie znane, było ono bogate z racji przeznaczenia okrętu, a także zmieniało się w czasie. Miały one stację hydrolokacyjną KLA-58 (jak trałowce) oraz MG-329 z opuszczaną anteną produkcji ZSRR[4]. Prawdopodobnie miały też radziecką stację rozpoznania radioelektronicznego Bizań-4A/B[4]. Były przystosowane do przenoszenia płetwonurków bojowych[4].
Służba
„Komet” wszedł do służby w Ludowej Marynarce NRD (Volksmarine) jako pierwszy 4 kwietnia 1972 roku, a miesiąc później dołączył bliźniaczy „Meteor”[3]. Miał przydzielony numer burtowy D 42[3]. Oba okręty były w celu maskowania operacyjnego oficjalnie określone jako okręty badawcze[4]. Ich nazwy były jawne i malowane na burtach na dziobie (co było rzadkością w marynarkach Układu Warszawskiego)[9]. Mimo to, na zachodzie ich zadania były znane i były one prawidłowo identyfikowane jako okręty rozpoznawcze[2].
Po zjednoczeniu Niemiec, „Komet” został 2 października 1990 roku wycofany ze służby Volksmarine, jednakże w odróżnieniu od większości okrętów został przejściowo wraz z okrętem bliźniaczym przejęty przez marynarkę zjednoczonych Niemiec Bundesmarine, pod tą samą nazwą[10]. Został jednak szybko odstawiony do rezerwy z uwagi na brak potrzeb i wymagany remont, po czym wycofany w 1994 roku[10].
W połowie 1994 roku oba dawne okręty rozpoznawcze zostały przekazane Estonii dla nowo tworzonej Estońskiej Marynarki Wojennej (Eesti Merevägi), lecz istnieją rozbieżności w publikacjach co do konkretnej daty[a]. Dawny „Komet” otrzymał imię „Vambola”, noszone wcześniej przez okręty estońskie (część publikacji odwrotnie przyporządkowuje nazwy)[b]. Otrzymał numer burtowy M 411[6]. Używany był jako pełnomorski okręt patrolowy[c]. W 1996 roku „Vambola” był w remoncie[6]. Został wycofany ze służby w 1999 lub 2000 roku, przy czym używany był pod koniec jako magazyn części zamiennych dla bliźniaczego „Suleva”[d].
Uwagi
- ↑ Według Rochowicz 2019 ↓, s. 61 okręty przekazano w 1995, a według Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 190 w połowie 1994 roku, natomiast nowszy rocznik Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 198 podaje tylko dla „Meteora” maj 1994 roku. Odmiennie według Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 25, „Komet” został podarowany 10 stycznia 1994 roku (i otrzymał imię „Sulev”).
- ↑ „Vambola” to dawny „Komet” według artykułu monograficznego Rochowicz 2019 ↓, s. 61 i Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 198, który podaje, że „Sulev” to „Meteor”. Starszy rocznik Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 190 oraz Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 25 podają, że „Vambola” to dawny „Meteor”.
- ↑ Według Rochowicz 2019 ↓, s. 61 dokupiono później odpowiednie wyposażenie i przekształcono okręt w trałowiec, lecz nie potwierdza tego Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 190, określając okręt jako patrolowy. Chała i Czajkowski 2011 ↓, s. 25 podają mylnie, że „Komet” / „Sulev” był trałowcem proj. 89.1.
- ↑ Według Rochowicz 2019 ↓, s. 61, wycofany ze służby w 1999 roku, według Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 197-198 wycofany w 2000 roku i kanibalizowany na części.
Przypisy
- ↑ Rochowicz 2019 ↓, s. 57.
- 1 2 Jane’s Fighting Ships 1975-76 ↓, s. 152.
- 1 2 3 4 Rochowicz 2019 ↓, s. 56.
- 1 2 3 4 5 6 7 Rochowicz 2019 ↓, s. 57-58.
- 1 2 3 4 5 6 Rochowicz 2019 ↓, s. 52, 59.
- 1 2 3 4 5 Jane’s Fighting Ships 1996–97 ↓, s. 190
- ↑ Rochowicz 2019 ↓, s. 52, 58.
- ↑ Jane’s Fighting Ships 2000–2001 ↓, s. 198
- ↑ Na podstawie fotografii w Rochowicz 2019 ↓, s. 58
- 1 2 Rochowicz 2019 ↓, s. 56, 59.
Bibliografia
- Marcin Chała, Dariusz Czajkowski. Siły morskie krajów bałtyckich. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 12/2011 (118), s. 25, 2011. Warszawa: Magnum X. ISSN 1426-529X.
- Robert Rochowicz. Nie tylko trałowce. Historia projektu 89. „Morze, Statki i Okręty”. Nr 11-12/2019. XXIV (195), listopad-grudzień 2019. Warszawa.
- Jane’s Fighting Ships 1975-76. John Moore (red.). Nowy Jork: Franklin Watts, 1975. ISBN 0-531-03251-5. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 1996-97. Richard Sharpe (red.). Londyn: Jane’s Information Group, 1986. ISBN 0-7106-1355-5. (ang.).
- Jane’s Fighting Ships 2000–2001. Richard Sharpe (red.). Jane’s Information Group Ltd, 2000. ISBN 0-7106-2018-7. (ang.).