Krzyżodziób wyżynny

Krzyżodziób wyżynny
	Loxia sinesciuris
	Benkman, 2009
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ptaki
Podgromada	Neornithes
Infragromada	ptaki neognatyczne
Rząd	wróblowe
Podrząd	śpiewające
Rodzina	łuszczakowate
Podrodzina	łuskacze
Plemię	Carduelini
Rodzaj	Loxia
Gatunek	krzyżodziób wyżynny
Synonimy
	Loxia curvirostra sinesciuris Benkman, 2009;
	Loxia curvirostra sinesciuris Benkman, 2009;
	Zasięg występowania

Krzyżodziób wyżynny (Loxia sinesciuris) – gatunek małego ptaka z rodziny łuszczakowatych (Fringillidae). Występuje endemicznie w dwóch pasmach górskich w stanie Idaho (północno-zachodnie USA). Po raz pierwszy opisany został w 2009. Przynajmniej do początku 2025 nie został sklasyfikowany przez IUCN.

Taksonomia

Po raz pierwszy gatunek opisano w 2009 na łamach „The Condor”. Podczas badań nad krzyżodziobami świerkowymi w Idaho zauważono, że niektóre z krzyżodziobów mają odmienną wokalizację. Okazały się one należeć do odmiennego gatunku, który opisano jako Loxia sinesciuris^[2]. Nazwa jest zaakceptowana (2020) przez Międzynarodowy Komitet Ornitologiczny (IOC)^[3]. Gatunek otrzymał polską nazwę krzyżodziób wyżynny^[4]. Holotyp pochodził z Sawtooth National Forest z Hrabstwa Cassia w Idaho^[2].

Morfologia

Masa ciała wynosi 29,2–39,4 g (n=483), długość skrzydła 87,5–100,0 mm (n=509), długość dzioba od nozdrzy: 13,4–17,3 mm (n=446). Pod względem upierzenia krzyżodzioby wyżynne bardzo przypominają krzyżodzioby świerkowe, odróżniają się większą masą ciała i głębokością dzioba^[2].

Zasięg, ekologia, zachowanie i status

Krzyżodzioby wyżynne są endemitem Idaho. Występują w południowej części stanu w dwóch pasmach górskich: South Hills i Albion Mountains. Polegają niemal wyłącznie na nasionach sosen wydmowych (Pinus contorta) i występują w lasach tworzonych przez te drzewa. Lasy te wyróżnia brak sosnowiórek czerwonych (Tamiasciurus hudsonicus), które zwykle są głównymi konsumentami nasion tych sosen^[5] (nawiązuje do tego epitet gatunkowy: sinesciurus → Sine sciuris → „bez wiewiórek”^[2]). Krzyżodzioby wyżynne zaczynają budować gniazda pod koniec marca i na początku kwietnia. Lęgi kończą w środku lub pod koniec lipca. Zaczynają się pierzyć w lipcu, kończą przed końcem sierpnia^[2]. W 2016 oszacowano liczebność populacji na 5,8 tys. osobników. Biorąc pod uwagę ograniczony zasięg, niewielką liczebność i prawdopodobne zniszczenie środowiska ich życia w niedalekiej przyszłości można uznać je za krytycznie zagrożone wyginięciem^[5], choć przynajmniej do początku 2025 Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) nie sklasyfikowała tych krzyżodziobów.

Przypisy

1 2 Loxia sinesciuris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
1 2 3 4 5 Craig W. Benkman, Julie W. Smith, Patrick C. Keenan, Thomas L. Parchman, Leonard Santisteban. A New Species of the Red Crossbill (Fringillidae: Loxia) from Idaho. „The Condor”. 111 (1), s. 169–176, 2009. DOI: 10.1525/cond.2009.080042.
↑ F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-16]. (ang.).
↑ Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: 2020-05-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-16].
1 2 Nathaniel J. Behl, Craig W. Benkman. Habitat associations and abundance of a range-restricted specialist, the Cassia Crossbill (Loxia sinesciuris). „The Condor”. 120 (3). s. 666–679. DOI: 10.1650/CONDOR-17-257.1.

Linki zewnętrzne

Zdjęcia, nagrania głosów i krótkie filmy. [w:] eBird [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. (ang.).

[itis-1] 1 2 Loxia sinesciuris, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).

[oryg-2] 1 2 3 4 5 Craig W. Benkman, Julie W. Smith, Patrick C. Keenan, Thomas L. Parchman, Leonard Santisteban. A New Species of the Red Crossbill (Fringillidae: Loxia) from Idaho. „The Condor”. 111 (1), s. 169–176, 2009. DOI: 10.1525/cond.2009.080042.

[ioc-3] F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Finches, euphonias, longspurs, Thrush-tanager. IOC World Bird List (v10.1). [dostęp 2020-06-16]. (ang.).

[mk-4] Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Plemię: Carduelini Vigors, 1825 (wersja: 2020-05-27). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2020-06-16].

[status-5] 1 2 Nathaniel J. Behl, Craig W. Benkman. Habitat associations and abundance of a range-restricted specialist, the Cassia Crossbill (Loxia sinesciuris). „The Condor”. 120 (3). s. 666–679. DOI: 10.1650/CONDOR-17-257.1.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]