Krzysztof Klabon
| Data i miejsce urodzenia |
ok. 1550 |
|---|---|
| Pochodzenie | |
| Data śmierci |
1616 lub później |
| Gatunki | |
| Zawód |
Krzysztof Klabon (ur. ok. 1550 prawdopodobnie w Królewcu, zm. 1616 lub później)[1][2] – polski kompozytor, lutnista, śpiewak i kapelmistrz.
Życiorys
Przez całe życie działał w kapeli królewskiej w Krakowie na dworze Zygmunta Augusta, Stefana Batorego i Zygmunta III Wazy[1]. Początkowo był dworskim chórzystą, a od 6 stycznia 1565 lutnistą i śpiewakiem. W 1576 został kapelmistrzem kapeli dworskiej, w 1596 zastąpiony przez Lukę Marenzio w związku z zaangażowaniem do kapeli muzyków włoskich. Ponownie objął stanowisko kapelmistrza w 1598 i pozostał na nim do 1601, po czym był członkiem dworskiej kapeli[1][2]. Z ostatnich zachowanych zapisków wynika, że w 1602 pozostała mu tylko opieka nad chłopcami, zaś kapelmistrzostwo objął na krótko włoski kompozytor G. C. Gabussi.
Dwukrotnie wyjeżdżał z królem Zygmuntem III do Szwecji (1593–1594 oraz 1598)[2], śpiewał także z towarzyszeniem lutni na dwóch weselach Zygmunta III, na uroczystości z okazji zdobycia Smoleńska (1611), na weselu Jana Zamoyskiego z Gryzeldą Batorówną (1583). Najpóźniejszym dokumentem wspominającym o kompozytorze jest spisany 31 października 1616 akt notarialny zachowany w księgach wójtowskich Krakowa.
Twórczość
W całości w oryginalnej wersji zachował się tylko cykl 6 pieśni 4-głosowych do tekstu Stanisława Grochowskiego, zatytułowany Pieśni Kalliopy Slowienskiey. Ná teráznieysze, pod Byczyną, zwyćięstwo, wydany w Krakowie w 1588 roku przez Siebeneychera. Pieśni te są utworem okazjonalnym, opiewającym zwycięstwo Polaków nad wojskami arcyksięcia Maksymiliana Habsburga w bitwie pod Byczyną. Tytuły pieśni:
- I Słuchajcie mię, wszystkie kraje
- II Szerokie sarmackie włości
- III Sławne potomstwo Lechowe
- IV Tryumfuj, wierny poddany
- V Głośnym zwycięstwem głośna, Kalliope moja
- VI Jeśli greccy Hektorowie
W tabulaturze łowickiej w intawolacji zachowało się również 5-głosowe Kyrie paschale. W utworze, którego pomysłowa konstrukcja nie uległa - jak się wydaje - zniekształceniu w ramach zapisu na organy, widać bardzo dobre opanowanie techniki polifonicznej.
Z innych dzieł zachowały się tylko:
- jeden głos z prawdopodobnie 5-głosowego Officium Sancta Maria. Często można spotkać się z opinią, że zachowany głos mszy jest głosem najwyższym, jednak kadencje zawarte w utworze wskazują raczej na to, że jest to alt - ambitus niemalże pokrywa się też z altem w Kyrie Paschale.
- teksty wierszy Jana Kochanowskiego, do których Klabon skomponował muzykę i śpiewał je, jednocześnie akompaniując sobie na lutni (wyd. Kraków 1583, u Łazarza Andrysowicza). Specyficzna faktura Pieśni Kalliopy, które nadają się do wykonania przez głos solowy z towarzyszeniem instrumentu, pozwala przypuszczać, że podobny charakter miała zaginiona muzyka towarzysząca wierszom Kochanowskiego.
Przypisy
- 1 2 3 Chodkowski 1995 ↓, s. 441.
- 1 2 3 Szweykowski 2004 ↓.
Bibliografia
- Encyklopedia muzyki. Andrzej Chodkowski (red.). Warszawa: PWN, 1995. ISBN 83-01-11390-1. (pol.).
- Zygmunt M. Szweykowski: Klabon [Klaboni, Clabon, Claboni, Clabonius], Krzysztof [Christophorus]. W: The New Grove Dictionary of Music and Musicians, vol. C. Oxford University Press, 2004. ISBN 978-0-19-517067-2. (ang.).
Linki zewnętrzne
- Biografia na stronie Completorium. completorium.republika.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2007-05-12)]. (ang.)
- Biogram na stronie Polska Biblioteka Muzyczna.