Ksany

Ksany
wieś
Państwo

 Polska

Województwo

 świętokrzyskie

Powiat

kazimierski

Gmina

Opatowiec

Liczba ludności (2011)

209[1][2]

Strefa numeracyjna

41

Kod pocztowy

28-520[3]

Tablice rejestracyjne

TKA

SIMC

0257874[4]

Położenie na mapie gminy Opatowiec
Mapa konturowa gminy Opatowiec, blisko centrum na prawo znajduje się punkt z opisem „Ksany”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, na dole nieco na prawo znajduje się punkt z opisem „Ksany”
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego
Mapa konturowa województwa świętokrzyskiego, na dole znajduje się punkt z opisem „Ksany”
Położenie na mapie powiatu kazimierskiego
Mapa konturowa powiatu kazimierskiego, po prawej znajduje się punkt z opisem „Ksany”
Ziemia50°16′26″N 20°42′20″E/50,273889 20,705556[5]

Ksany – wieś w Polsce, położona w województwie świętokrzyskim, w powiecie kazimierskim, w gminie Opatowiec[4][6].

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa kieleckiego.

Były wsią biskupstwa krakowskiego w województwie sandomierskim w ostatniej ćwierci XVI wieku[7].

Wieś liczy 89 domów.

Integralne części wsi Ksany[4][6]
SIMCNazwaRodzaj
0257880Bzikówczęść wsi
0257897Koloniaczęść wsi
0257905Kresyczęść wsi
0257911Stara Wieśczęść wsi

Historia

Ksany koło Opatowca, tablica informacyjna
Pomnik Legionisty 1914, Żołnierza Września 1939 i Partyzanta 1939–1945 w Ksanach, odsłonięty 10 września 1989, dzieło artysty rzeźbiarza Winicjusza Stoksika

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1275 roku. Wieś została zapisana w formie Xane. Miejscowość była wówczas własnością klasztoru Cystersów w Wąchocku. do roku 1368. W XV wieku własność biskupów krakowskich. W dokumencie z 1418 r. zapisana pod nazwą Xanij, u Jana Długosza jako Xany. Jeden łan posiadał tu scholastyk sandomierski. Płacił zaś dwie grzywny czynszu[8].

W 1579 r. było tu 17 osadników, 8 i pół łana, 4 zagrodników, 9 komorników, 8 ubogich i 3 rzemieślników. Lustracja z 1789 r. wykazała wieś duchowną. Według spisu z 1827 r. Ksany miały 63 domy i 382 mieszkańców. Wieś była wówczas własnością rządową.

W 1861 r. doszło tu do rozruchów chłopskich polegających na odmowie pańszczyzny. Dalsze wykonywanie darmowej pracy wymuszono przy użyciu siły dwóch rot wojska rosyjskiego. W 1884 r. w Ksanach było 86 domów. Wieś liczyła 439 morgów ziemi. Folwark w Ksanach miał 553 morgi. W miejscowości działała szkoła elementarna.

8 września 1939 na terenie wsi doszło do walk obronnych 11 pułku piechoty z nacierającymi jednostkami niemieckimi. W walkach zginęło 44 polskich żołnierzy, a większość budynków wsi uległa zniszczeniu[9]. W czasie II wojny światowej był tutaj niemiecki obóz pracy[10].

W 1989 r. w Ksanach odsłonięto Pomnik Legionisty 1914, Żołnierza Września 1939 i Partyzanta 1939-1945[11]. Stanął on na miejscu, gdzie na przełomie XIX i XX w. zbudowana była szkoła wiejska[12]. Pomnik wykonany z kamienia pińczowskiego jest dziełem rzeźbiarza Winicjusza Stoksika, pochodzącego z pobliskich Rzemienowic[13].

W Ksanach urodził się Jan Rumas – działacz ruchu ludowego, żołnierz Batalionów Chłopskich.

Przypisy

  1. ↑ Wieś Ksany w liczbach [online], Polska w liczbach [dostęp 2022-03-08], liczba ludności na podstawie danych GUS.
  2. ↑ GUS: Ludność - struktura według ekonomicznych grup wieku. Stan w dniu 31.03.2011 r..
  3. ↑ Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2013, s. 630 [zarchiwizowane z adresu 2014-02-22].
  4. 1 2 3 GUS. Wyszukiwarka TERYT
  5. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 64105
  6. 1 2 Rozporządzenie w sprawie wykazu urzędowych nazw miejscowości i ich części (Dz.U. z 2013 r. poz. 200)
  7. ↑ Województwo sandomierskie w drugiej połowie XVI wieku. ; Cz. 2, Komentarz, indeksy, Warszawa 1993, s. 112.
  8. ↑
  9. ↑ Tomasz Trepka, 80 lat temu rozegrała się dramatyczna bitwa pod Ksanami. Jaki miała przebieg?. = 2019 [online], echodnia.eu, 31 sierpnia 2020 (pol.).
  10. ↑ Tadeusz Epsztein, Archiwum Ringelbluma. Konspiracyjne Archiwum Getta Warszawy, 2011.
  11. ↑ Szlak frontu wschodniego I Wojny Światowej – przewodnik turystyczny [online], s. 20 [dostęp 2019-03-31].
  12. ↑ Ksany, rys historyczny [online], Miasto i Gmina Opatowiec, więcej informacji [dostęp 2019-03-31].
  13. ↑ Janusz Kędracki, Odkrywamy Świętokrzyskie. Ksany [online], wyborcza.pl – Kielce, 2005 [dostęp 2019-03-31].

Bibliografia

  • Kalendarz świętokrzyski 2005. Z dnia na dzień przez stulecia. Kielce 2004.
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.