Ladies’ Alpine Club

Ladies’ Alpine Club – pierwsza organizacja zrzeszająca kobiety uprawiające alpinizm, założona w Londynie w 1907. Istniała do 1975, kiedy to połączyła się z brytyjskim Alpine Club.

Historia

Budynek dawnego Great Central Hotel (Londyn) – mieszczącego w kilku pokojach pierwszą siedzibę LAC

Od lat 90. XIX wieku coraz więcej kobiet podejmowało w Alpach wyprawy wspinaczkowe, wiele z nich uprawiało alpinizm regularnie[1]. W grudniu 1907 grupa brytyjskich kobiet alpinistek zebrała się w Londynie, by założyć stowarzyszenie, które by je reprezentowało w środowisku alpinistycznym. W formie miało być podobne do istniejącego od 1857 Alpine Club (AC), ale w tym od niego odmienne, że zrzeszałoby tylko ladies[2], podczas gdy Alpine Club w ogóle nie przyjmował kobiet ze względu na ich rzekome niedostatki fizyczne i psychiczne w zakresie uprawiania działalności wspinaczkowej[3]. Pierwszą prezeską Ladies’ Alpine Club (LAC) została jedna z inicjatorek jego powstania[4], 47-letnia Elizabeth Le Blond, wybitna alpinistka, górska pisarka i fotografka[5][6], i za jej kadencji klub liczył 31 członkiń[7]. Wcześniej tenże związek alpinistek istniał jako sekcja założonego w 1904 Lyceum Club, stowarzyszenia, do którego należały kobiety o szerokich zainteresowaniach kulturalnych; w 1907 sekcja wspinaczkowa uniezależniła się jako odrębna organizacja – LAC[8]. Ladies’ Alpine Club wynajmował na swą siedzibę kilka pokoi w hotelu Great Central Hotel (obecnie pod nazwą The Landmark London) przy Marylebone Street w Londynie, tam też miały miejsce spotkania członkiń: comiesięczne wykłady, nieformalne spotykania na herbatę i doroczny uroczysty obiadu. Ten ostatni tak opisała jedna z uczestniczek:

To było wielkie wydarzenie z udziałem co najmniej 250 osób. Członkowie Alpine Club byli obecni en masse, a mowa – wygłoszona obowiązkowo przez jedną z pań z Ladies’ Club – kończyła się wzniesieniem toastu to the Alpine Club[9].

Ladies’ Alpine Club był co prawda całkowicie niezależny, ale przez niektórych i niektóre postrzegany jako podległy prestiżowemu i doświadczonemu Alpine Club (z siedzibą przy Sevile Row 23)[2]. Wiele z pierwszych członkiń LAC było siostrami, córkami, żonami członków Alpine Club, stąd nieskore były do antagonizowania stanowisk klubowych; sama Elisabeth Le Blond powiedziała w 1908: We feel our Club to be a child of the Alpine Club […] it is to its existence that our own little body owes its inception[10][11]. Podczas pierwszego uroczystego obiadu, 7 grudnia 1908, prezes Alpine Club, Herman Woolley, wyraził poparcie dla nowej organizacji zaznaczając, że kobiety potrafią dokonywać „wspinaczek najwyższej klasy”. Poprzedni prezes Alpine Club, George F. Browne, dodał, że w swoim czasie optował za członkostwem kobiet, z czym, jak się okazało, zgadzała się właściwie większość członków klubu, ale w końcu postanowił nie narzucać tej kwestii „niechętnej mniejszości”[9]. Członkowie Alpine Club po okresie sceptycznych zapatrywań na działalność Ladies’ Alpine Club zaczęli rewidować swoje podejście, zwłaszcza po tym, jak królowa Włoch Małgorzata Sabaudzka, sama zapalona alpinistka[12], przyjęła stanowisko honorowej prezeski[8]. Mimo dobrych na pozór relacji między klubami przez wiele lat utrzymywała się pewna niechęć kolegów z Alpine Club wobec kobiet wspinaczek i alpinistek. Ellen Pigeon, która z siostrą Anną wspinała się intensywnie w Alpach przez dwie dekady do lat 90. XIX wieku, przyznała, że wcześniej wielu członków Alpine Club nawet nie chciało z nimi rozmawiać. Także pochodząca ze Stanów Zjednoczonych Fanny Bullock Workman, jedna z czołowych alpinistek tamtych czasów, uważała, że w Wielkiej Brytanii mężczyźni uprawiający wspinaczkę raczej nie są do niej przyjaźnie nastawieni[13]. Niejakim potwierdzeniem tego nastawienia mogą być słowa wyrażone przez Johna P. Farrara, prezesa Alpine Club we wspomnieniu pośmiertnym o Fanny Bullock Workman:

Możliwe, że w pewnych kręgach powstało niejasne wrażenie, powiedzmy, nowości, gdy kobieta wkraczała w dziedzinę eksploracji zarezerwowaną jak dotąd dla mężczyzn. [...] Wcześnie zatem pojawiła się w wysoko sytuowanych i niewzruszonych kręgach atmosfera, nazwijmy to, dystansu?[14]

Z wybuchem I wojny światowej pomieszczenia klubowe przejął na własny użytek War Department, ale w 1919 przywrócono je na działalność Ladies’ Alpine Club. W 1921 powstała kolejna[15] organizacja skupiająca wspinaczki i alpinistki o nazwie Pinnacle Club, w tym jednak odmienna od Ladies’ Alpine Club, że był to pierwszy naprawdę ogólnonarodowy klub kobiet, a nie tylko ladies (the first truly national women’s club)[2]. Od lat istniały też inne kluby zrzeszające mężczyzn, jak Climbers' Club (od 1898) i Fell and Rock Climbing Club (od 1906). W 1944 utworzono British Mountaineering Council jako organizację patronacką reprezentującą sportowe interesy brytyjskich klubów wspinaczkowych i ich członków. Ladies’ Alpine Club był wśród 25 klubów, które przystąpiły do BMC i jednym z 11, które miały prawo wyznaczania spośród swego grona członków zarządu[16][17].

Połączenie z Alpine Club

Członkowie Alpine Club poddali pod głosowanie w 1973 wniosek o udostępnienie członkostwa kobietom, ale nie uzyskał on wymaganej większości dwóch trzecich głosów; jednym ze stałych przeciwników tej idei był Bill Tilman, wybitny himalaista starszego pokolenia[18]. Na dorocznym zebraniu plenarnym w maju 1974 członkowie AC mieli poprzez głosowanie zadecydować o ewentualnym włączeniu Ladies’ Alpine Club do Alpine Club; przeszedł on jednogłośnie[19]. Było to naturalną konsekwencją decyzji podjętej na tym zebraniu plenarnym o dopuszczeniu kobiet do członkostwa w Alpine Club[20]. Ustalono, że formalna fuzja klubów nastąpi 31 marca 1975, tj. wszystkie 138 członkiń Ladies’ Alpine Club znajdzie się na liście członkowskiej Alpine Club, a tym samym Ladies’ Alpine Club przestanie istnieć[19]. Nie spotkało to się jednak z powszechną akceptacją członkiń Ladies’ Club i wkrótce potem w ramach protestu 37 z nich wycofało swoje członkostwo[18].

„Ladies’ Alpine Club Journal”

Od 1913 klub wydawał sprawozdania klubowe „Annual Reports”, a dopiero od 1925 własne pismo klubowe[21]. Do 1960 jego tytuł brzmiał „The Yearbook of the Ladies’ Alpine Club”, następnie od 1961 do 1975 nosił nazwę „Ladies’ Alpine Club Journal”[22]. Po wcieleniu klubu alpinistek do Alpine Club ich własne pismo przestało się ukazywać, gdyż oficjalnym rocznikiem całego Alpine Club jest wydawany przez niego „Alpine Journal”. Jego wydania w latach 1976 do 1994 włącznie miały podtytuł „Incorporating the Journal of the Ladies’ Alpine Club”[23].

Prezeski

Funkcję prezeski Ladies’ Alpine Club pełniły[24]:

  • 1907–1912: Mrs Aubrey Le Blond (1860–1934)
  • 1913–1915: Lucy Walker (1836–1916)
  • 1916–1919: Margaret Meyer (1862–1924)
  • 1920–1922: Louise Nettleton (1874–1954)
  • 1941–1943: Katie Gardiner (1885–1974)
  • 1944−1946: Nea Morin (1905–1986)
  • 1953–1955: Lady Chorley (1897–1986)
  • 1956–1958: Una Cameron (1904–1987)
  • 1970–1971: Dora de Beer (1891–1982)
  • 1973–1975: Margaret Darvall (1911–1996)

Bibliografia

Martina Gugglberger: Grenzen im Aufstieg: Frauenexpeditionen in den Himalaya (1955-2014). Frankfurt am Main: Campus Verlag, 2021. ISBN 978-3-593-51335-5.

Clare A. Roche: The ascent of women : how female mountaineers explored the Alps 1850–1900. [Doctoral Thesis] (Unpublished). London: Birkbeck, University of London, 2016.

Derek Walker: The Evolution of Climbing Clubs in Britain. W: Stephen Goodwin (redakcja): The Alpine Journal. London: Ernest Press, 2004.

Tanja Wirz: Gipfelstürmerinnen. Eine Geschlechtergeschichte des Alpinismus in der Schweiz 1840–1940. Baden: Hier + Jetzt, 2007. ISBN 978-3-03919-033-1.

Przypisy

  1. Roche 2016 ↓, s. 274.
  2. 1 2 3 Walker 2004 ↓, s. 189.
  3. Andrew Beattie: The Alps: A Cultural History. Oxford: Oxford University Press, 2006, s. 210. ISBN 978-0-19-530955-3.
  4. Wirz 2007 ↓, s. 239.
  5. Roche 2016 ↓, s. 218.
  6. Lizzie Le Blond And The Establishment Of The Ladies Alpine Club [online], County Wicklow Heritage, 19 października 2015 [dostęp 2025-03-02] (ang.).
  7. Gugglberger 2021 ↓, s. 90.
  8. 1 2 David Doughan, Peter Gordon, Women, Clubs and Associations in Britain, Routledge, 2007, s. 111, ISBN 978-0-415-55135-9.
  9. 1 2 Ann C. Colley, Victorians in the Mountains: Sinking the Sublime, Ashgate Publishing, 2013, s. 116-117, ISBN 978-1-4094-7626-9.
  10. W naszym poczuciu nasz klub jest dzieckiem Alpine Club [...] to jego istnieniu zawdzięczamy powstanie naszego
  11. Gugglberger 2021 ↓, s. 91.
  12. Frederick Burlingham, How to Become an Alpinist, London: T. Werner Laurie, 1914, s. 92-93 [zarchiwizowane].
  13. Ann Colley: Victorians in the Mountains: Sinking the Sublime. Aldershot: Ashgate, 2013, s. 116–17. ISBN 978-1-4094-7626-9.
  14. J.P. Farrar, The Alpine Journal, George Yeld (red.), t. Vol. XXXVII, London: Longmans, Green and Co., 1925, s. 180–182 [zarchiwizowane].
  15. W 1908 powstał Scottish Ladies Climbing Club.
  16. A brief history of the BMC – The British Mountaineering Council [online], thebmc.co.uk [dostęp 2025-03-02] (ang.).
  17. Walker 2004 ↓, s. 191.
  18. 1 2 George Band: Summit: 150 Years of the Alpine Club. London: Collins, 2006, s. 236–7. ISBN 978-0-00-720364-2.
  19. 1 2 Alpine Club Notes, [w:] Alpine Journal, t. Vol. 81, No. 325, London 1976, s. 257 [zarchiwizowane].
  20. Alpine Club Notes, [w:] Alpine Journal, t. Vol. 80, No. 324, London 1975, s. 283 [zarchiwizowane].
  21. Gugglberger 2021 ↓, s. 90-91.
  22. Jill Neate: Mountaineering Literature. A Bibliography of Material Published in English. Milnthorpe: Cicerone Press, 1986, s. 244. ISBN 0-902363-82-4.
  23. Alpine Journal, t. Vol. 81, No. 325, London 1976, s. 1 [zarchiwizowane].
  24. Lists of Presidents, Hon. Secretaries, Hon. Treasurers, Hon. Librarians, Hon. Editors, 1907–1975. „The Journal of the Ladies’ Alpine Club”, s. 4, 1975.