Lasy Dobrocińskie
 Lasy Dobrocińskie wiosną | |
 Lasy Dobrocińskie na mapie | |
| Megaregion | |
|---|---|
| Prowincja | |
| Podprowincja | |
| Makroregion | |
| Mezoregion | |
| Zajmowane jednostki administracyjne |
|
Lasy Dobrocińskie (niem. Gross Bestendorfer Forst) — kompleks leśny położony między wsiami: Leśnica, Wilamowo, Kiełkuty oraz Dobrocinem[1].
Geologia i typy krajobrazu
Znajdujące się na terenie lasu moreny małdyckie rozprzestrzeniają się na wschód od Małdyt aż po Dobrocinek; na północy sięgają Chojnika. Strefę zewnętrzną (południową) tworzą małe pagórki (140–150 m n.p.m.) zbudowane z materiału gliniastego w sąsiedztwie Małdyt, z piasków zwałowych w części wschodniej. Wszędzie występuje bardzo dużo głazów. Wewnętrzna (północna) strefa moren małdyckich jest o 10–20 m wyższa od południowej. Składające się na nią gliniaste wzgórza dochodzą do wielkich rozmiarów. Chojowa Góra (na południe od Chojnika) osiągała niegdyś wysokość 165 m n.p.m.[2], choć dziś dochodzi do 154 m n.p.m.[3]
Hydrologia
Rzeki
Przez lasy przepływają rzeka Drela[1] (na południe od drogi wojewódzkiej nr 519) oraz jej prawy dopływ Tąga[4].
Jeziora i stawy
W Lasach na zachód od Kiełkut znajduje się jezioro Łęg (niem. Grossen Baarwiesen Teich), zwane również Barowym lub Niedźwiedziem Dużym, lub Jeziorem Miedzianym[5][6]. Na wschód od tego jeziora znajduje się Łążka (niem. Kleiner Baarwiesen Teich), zwane również Stawem Dolnym[7]. Na południe od nich znajduje się staw Barwiny w pobliżu nieistniejącej dziś miejscowości Baarwiese [8] [9].
Z kolei na wschód od wsi Leśnicy znajduje się Smolne Bagno (niem. Kienbruchs Teich) — staw około 12,00 ha, zwany również Jeziorem Dziczym lub Suchym[10][11].
Na granicy lasu, w pobliżu Małdyt, znajduje się jezioro o powierzchni około 1,00 ha o nazwie Kocioł (niem. Kessel See), niegdyś Kociołek[12].
Na południe od drogi wojewódzkiej nr 519 i na wschód od Wilamowa znajduje się Czarny Staw (Schwarzer Teich) o powierzchni około 15,00 ha.
Flora
Drzewa
W lesie rosną drzewa liściaste: buk, dąb, brzoza, olcha (które stanowiły niegdyś odpowiednio 28%, 12,5%, 7,65%, 8,79% drzew w lasach dziś już nieistniejącego powiatu morąskiego) — oraz iglaste, w tym głównie sosna. W 1973 wiek przeważającej części lasu oceniono na od 55 do 140 lat. Prowadzone wyręby budziły już wtedy poważne zastrzeżenia. Około 3500 ha gruntów ornych nie nadających się pod uprawę zostało przekazanych Administracji Lasów Państwowych po 1945 w celu zalesienia.[13].
Modrzewie koło Dobrocinka
Modrzewie koło Dobrocinka to punkt edukacji leśnej na drodze z Dobrocinka do Kiełkut. Na 500-metrowej ścieżce znajduje się osiem tablic informacyjnych, które zawierają treści przyrodnicze dotyczące zwierząt leśnych, drzew liściastych i iglastych, ptaków drapieżnych, warstwowej budowy lasu, biodegradacji odpadów, przekroju poprzecznego drzewa oraz ptasiego budzika.[14]
Ochrona przyrody
W Leśnictwie Małdyty (Nadleśnictwo Dobrocin) utworzono rezerwat leśny „Niedźwiedzie Wielkie" w celu zachowania naturalnego stanowiska buka we wszystkich fazach rozwojowych na granicy jego naturalnego występowania[15]. Na około 34 ha objęto ochroną naturalne drzewostany bukowe z domieszką grabu, dębu bezszypułkowego i lipy drobnolistnej. Występują tu: krzewy — leszczyna, kruszyna, wawrzynek wilczełyko, wiciokrzew-suchodrzew, jarząb pospolity, porzeczka czarna; spośród roślin zielnych m.in. prosownica rozpierzchła, kopytnik pospolity, czosnek niedźwiedzi, lilia złotogłów; liczne są mchy i porosty[16].
W Lasach obecne są pomniki przyrody, np. dęby[17].
W wydanej przed wojną książce o roślinności Prus Wschodnich i Zachodnich podano dzwonek szczeciniasty (Campanula cervicaria L.) jako roślinę chronioną w Dobrocinie[18].
Galeria
Lasy Dobrocińskie z drogi 1213N Dobrocin–Kiełkuty
Droga na Kozią Wólkę, Lasy Dobrocińskie
Lasy Dobrocińskie z lotu ptaka, widok na zachód
Około 500-letni dąb w Lasach Dobrocińskich
Bajorko w Lasach Dobrocińskich
Lasy Dobrocińskie latem
Jesień w Lasach Dobrocińskich
Czernidłak kołpakowaty w Lasach Dobrocińskich
Droga na Dobrocinek, Lasy Dobrocińskie
Lasy Dobrocińskie na mapie z 1763
Lasy Dobrocińskie na mapie z 1802–1812
Lasy Dobrocińskie (niem. Gr. Bestendorfer Forst) na mapie z 1945
Dąb Cesarza Wilhelma w okolicach Baarwiese w Lasach Dobrocińskich
Przypisy
- 1 2 Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Nazwy fizjograficzne ↓, s. 28.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Środowisko geograficzne ↓, s. 14.
- ↑ Geoportal ↓, s. 1.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Nazwy fizjograficzne ↓, s. 36.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Nazwy fizjograficzne ↓, s. 31.
- ↑ PZGiK Łęg ↓, s. 1.
- ↑ Słownik hydronimów ↓, s. 65.
- ↑ Baarwiese ↓, s. 1.
- ↑ Open Street Map Baarwiese ↓, s. 1.
- ↑ PZGiK Smolne Bagno ↓, s. 1.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Nazwy fizjograficzne ↓, s. 35.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Nazwy fizjograficzne ↓, s. 30.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Życie gospodarcze ↓, s. 237.
- ↑ Nadleśnictwo Dobrocin. Modrzewie ↓, s. 1.
- ↑ Nadleśnictwo Dobrocin. Rezerwaty ↓, s. 1.
- ↑ Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Środowisko geograficzne ↓, s. 24.
- ↑ CRFOP ↓, s. 1.
- ↑ Flora von Ost- und Westpreussen ↓, s. 513.
Bibliografia
- Gustaw Leyding-Mielecki: Nazwy fizjograficzne. W: Jerzy Kaczmarek: Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Olsztyn: Pojezierze, 1973, s. 28, 30, 35–36. (pol.).
- Norbert Ostoja-Lniski: Środowisko geograficzne. W: Jerzy Kaczmarek: Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Olsztyn: Pojezierze, 1973, s. 14, 24. (pol.).
- Franciszek Tomczyk: Życie gospodarcze. W: Jerzy Kaczmarek: Morąg. Z dziejów miasta i powiatu. Olsztyn: Pojezierze, 1973, s. 237. (pol.).
- Rezerwaty przyrody. Nadleśnictwo Dobrocin. [dostęp 2024-10-02]. (pol.).
- Modrzewie koło Dobrocinka. Nadleśnictwo Dobrocin. [dostęp 2024-10-03]. (pol.).
- Smolne Bagno. PZGiK. [dostęp 2024-10-02]. (pol.).
- Łęg. PZGiK. [dostęp 2024-10-02]. (pol.).
- OpenStreetMap. OpenStreetMap. [dostęp 2024-10-02]. (ang.).
- Baarwiese (Landkreis_Mohrungen). Wiki Genealogy. [dostęp 2024-10-02]. (niem.).
- Łążka. Elektroniczny słownik hydronimów Polski. [dostęp 2024-10-02]. (pol.).
- Pomnik przyrody. Centralny Rejest Ochrony Przyrody. [dostęp 2024-10-04]. (pol.).
- Geoportal. geoportal.gov.pl. [dostęp 2024-10-18]. (pol.).
- Johannes Abromeit: Flora von Ost- und Westpreussen herausgegeben vom Preussischen Botanischen Verein zu Königsberg (Pr).. Królewiec: Kommissionsverlag Gräfe und Unzer, 1898–1940, s. 513. (niem.).