Lelkowiec krzykliwy

Lelkowiec krzykliwy
Antrostomus vociferus[1]
(A. Wilson, 1812)
Ilustracja
Systematyka
Domena

eukarionty

Królestwo

zwierzęta

Typ

strunowce

Podtyp

kręgowce

Gromada

ptaki

Podgromada

Neornithes

Infragromada

ptaki neognatyczne

Rząd

lelkowe

Rodzina

lelkowate

Podrodzina

lelki

Rodzaj

Antrostomus

Gatunek

lelkowiec krzykliwy

Synonimy
  • Caprimulgus vociferus A. Wilson, 1812[2]
  • Caprimulgus vociferus vociferus A. Wilson, 1812[2]
  • Antrostomus vociferus vociferus (A. Wilson, 1812)[2]
Kategoria zagrożenia (CKGZ)[3]

Zasięg występowania
Mapa występowania

     w sezonie lęgowym

     przeloty

     zimowiska

Lelkowiec krzykliwy[4], lelek krzykliwy[5] (Antrostomus vociferus) – gatunek średniej wielkości ptaka z rodziny lelkowatych (Caprimulgidae), zamieszkującego Amerykę Północną. Znany głównie dzięki dźwięcznemu głosowi. Poluje w nocy na latające owady. Podczas dnia odpoczywa na ziemi lub na konarach drzew.

Systematyka

Takson ten wcześniej zaliczano do rodzaju Caprimulgus[6]. Obecnie uznaje się go za gatunek monotypowy[7][8], dawniej wliczano do niego 5 podgatunków, które w 2010 roku zostały wydzielone do osobnego gatunku o nazwie lelkowiec arizoński (Antrostomus arizonae)[7][6].

Zasięg występowania

Zamieszkuje południowo-środkową i południowo-wschodnią Kanadę oraz wschodnio-środkowe i wschodnie USA[7]. Zimuje od południowo-środkowych i południowo-wschodnich USA po Amerykę Centralną[6].

Morfologia

Wygląd
Pióra szarobrązowe, podbródek czarny, na gardle widoczna wąska, biała przepaska, skrzydła zaokrąglone. W rogach ogona widoczne duże, białe plamy.
Wymiary
  • długość ciała: 22–26 cm[9]
  • rozpiętość skrzydeł: 45–48 cm[9]
  • masa ciała: 43–64 g[9]

Ekologia i zachowanie

Środowisko
Preferuje lasy liściaste lub mieszane ze słabo rozwiniętym podszytem lub zupełnym jego brakiem[10].
Lęgi
Zazwyczaj 2. Nie buduje gniazda[10][11]; swoje 1–2 jaja składa na ziemi na polanie, w opadłych liściach, często w osłonie podszytu. Inkubacja jaj trwa 19–21 dni. Młode potrafią latać po 15 dniach.
Głos
Samiec powtarza gwiżdżące łip, pur-łill. Poza tym krótkie, ostre kłit i rozmaite gruchania, chichoty i syki.

Status zagrożenia

Międzynarodowa Unia Ochrony Przyrody (IUCN) od 2018 roku uznaje lelkowca krzykliwego za gatunek bliski zagrożenia (NT – Near Threatened), wcześniej miał on status gatunku najmniejszej troski (LC – Least Concern). W 2020 roku organizacja Partners in Flight szacowała liczebność populacji na 1,8 miliona dorosłych osobników. BirdLife International ocenia trend liczebności populacji jako stabilny[3][10].

Zagrożony przez utratę biotopów, zatrucia pestycydami, zderzenia z samochodami i drapieżnictwo kotów.

Przypisy

  1. Antrostomus vociferus, [w:] Integrated Taxonomic Information System (ang.).
  2. 1 2 3 D. Lepage, Eastern Whip-poor-will Antrostomus vociferus, [w:] Avibase [online] [dostęp 2025-02-11] (ang.).
  3. 1 2 Antrostomus vociferus, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
  4. Systematyka i nazwa polska za: P. Mielczarek & M. Kuziemko: Podrodzina: Caprimulginae Vigors, 1825 – lelki (wersja: 2024-10-02). [w:] Kompletna lista ptaków świata [on-line]. Instytut Nauk o Środowisku Uniwersytetu Jagiellońskiego. [dostęp 2025-02-11].
  5. P. Mielczarek & W. Cichocki. Polskie nazewnictwo ptaków świata. „Notatki Ornitologiczne”. Tom 40, zeszyt specjalny, s. 136, 1999.
  6. 1 2 3 Whip-poor-will (Caprimulgus vociferus). IBC: The Internet Bird Collection. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-04-04)]. (ang.).
  7. 1 2 3 F. Gill, D. Donsker & P. Rasmussen (red.): Frogmouths, Oilbird, potoos, nightjars. IOC World Bird List (v10.2). [dostęp 2020-08-02]. (ang.).
  8. HBW and BirdLife International, Handbook of the Birds of the World and BirdLife International digital checklist of the birds of the world. Version 9 [online], październik 2024 [dostęp 2025-02-11].
  9. 1 2 3 Eastern Whip-poor-will Identification. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-08-02]. (ang.).
  10. 1 2 3 Species factsheet: Eastern Whip-poor-will Antrostomus vociferus [online], BirdLife International, 2021 [dostęp 2025-02-11] (ang.).
  11. Eastern Whip-poor-will Life History. [w:] All About Birds [on-line]. Cornell Lab of Ornithology. [dostęp 2020-08-02]. (ang.).

Bibliografia

  • Andrew Gosler: Atlas ptaków świata. Multico Oficyna Wydawnicza, 2000. ISBN 83-7073-059-0.
  • David Chandler, Dominic Couzens, Euan Dunn, Jonathan Elphick, Rob Hume, Derek Niemann: Ptaki. Warszawa: Multico, 2008, seria: Fakty o zwierzętach świata. ISBN 978-83-7073-583-8.

Linki zewnętrzne