Leon Chameides

Leon Chameides (ur. 24 czerwca 1935 roku w Katowicach) – amerykański pediatra pochodzenia żydowskiego.

Jest synem ostatniego katowickiego rabina Kalmana Chameidesa^[1]. Po inwazji Niemiec na Polskę w 1939 roku, rodzina Chameidesów uciekła na wschód. Po agresji ZSRR na Polskę, osiedlili się w Szczercu w pobliżu Lwowa, gdzie mieszkali rodzice Kalmana^[2].

W czerwcu 1941 roku, po ataku Niemiec na ZSRR, rodzina pozostała w Szczercu. Kalman Chameides został mianowany członkiem wydziału spraw religijnych Rady Żydowskiej w getcie lwowskim. W sierpniu 1942 roku Kalman Chameides spotkał się z metropolitą Andrzejem Szeptyckim, zwierzchnikiem Ukraińskiego Kościoła Unickiego, w celu zabezpieczenia kilkuset zwojów Tory uratowanych przez społeczność żydowską we Lwowie. Szeptycki zgodził się udzielić schronienia Leonowi i jego bratu Herbertowi^[3].

Pod koniec 1942 roku siedmioletni Leon wraz z dwa lata starszym Herbertem zostali przeniesieni ze Szczerca do dwóch oddzielnych klasztorów prowadzonych przez studytów^[4]. Tam otrzymali nowe tożsamości, uczono ich języka ukraińskiego oraz modlitw i rytuałów, aby mogli uchodzić za chrześcijańskie dzieci. Leon spędził dwa lata w ukryciu, mieszkając w sierocińcu w Brzuchowicach, zanim przeniósł się do Uniowa, gdzie przebywał z dwoma innymi żydowskimi chłopcami pod opieką brata Danila Temczyny. Jednym z chłopców był przyszły minister spraw zagranicznych Polski Adam Daniel Rotfeld^[5]. Na strychu u nauczyciela w tej samej wiosce ukrywał się Roald Hoffman, późniejszy noblista z chemii^[6].

Ojciec Leona zmarł na tyfus 25 grudnia 1942 roku, a matka zginęła w 1943 roku po likwidacji getta lwowskiego. Po zajęciu miasteczka przez Armię Czerwoną w lipcu 1944, wrócił do Lwowa, gdzie ponownie spotkał się z bratem. Dowiedzieli się, że ich rodzice i dziadkowie zginęli podczas okupacji niemieckiej^[7].

Po wojnie, dzięki pomocy rabina Dawida Kahane, opuścił klasztor i zamieszkał z Tolą Wasserman, która otoczyła go opieką. W 1945 roku przeniósł się z nią do zachodniej Polski, a następnie w grudniu tego samego roku wyjechali wraz z Tolą i Herbertem do Anglii, aby zamieszkać z dziadkami ze strony matki. Tolę z czasem traktował jak matkę^[7].

W Anglii Chameides musiał nauczyć się nowego języka i pokonać trudności związane z edukacją. W 1949 roku wyemigrował do Stanów Zjednoczonych, gdzie dzięki wsparciu HIAS i Yeshiva University podjął studia medyczne w Albert Einstein College of Medicine. W 1967 roku przeniósł się do Hartford, gdzie był założycielem i przez 30 lat pełnił funkcję kierownika oddziału kardiologii dziecięcej w Hartford Hospital oraz Connecticut Children’s Medical Center, a przez 10 lat był kierownikiem oddziału pediatrii w Hartford Hospital oraz profesorem klinicznym pediatrii w University of Connecticut School of Medicine^[8].

W 1961 roku ożenił się z Jean, którą poznał w Rochester, gdzie pracowała jako sekretarka na oddziale pediatrii. Mieli dwóch synów i córkę^[2]. Jego brat Herbert zmienił nazwisko na Zwi Barnea i po ukończeniu w latach 1958–1966 fizyki w Polytechnic Institute of New York University i studiach z krystalografii na Uniwersytecie w Melbourne w latach 1966–1973 został profesorem fizyki na tym uniwersytecie^[9].

Chameides jest uznawany za prekursora techniki „resuscytacji pediatrycznej”, którą opracował^[8]. Opublikował szereg artykułów, był też redaktorem monografii^[10]. Jest również autorem książek Strangers in Many Lands: The Story of a Jewish Family in Turbulent Times^[11], oraz redaktorem On the Edge of the Abyss: A Polish Rabbi Speaks to His Community on the Eve of the Shoah^[12], będącej tłumaczeniem kazań i esejów jego ojca jako rabina Katowic.

Leon Chameides wziął 27 czerwca 1989^[13] udział w ceremonii odsłonięcia pomnika w Katowicach, który stanął na placu, gdzie wcześniej znajdowała się synagoga. Wraz z nim do Katowic pojechała jego córka i zięć. Podczas ceremonii Leon odśpiewał modlitwę za zmarłych, a potem spotkał się z ocalałymi członkami gminy. Udało mu się odwiedzić cmentarz i groby swoich pradziadków^[11].