Lilly Sueß-Eisenlohr

Petycja Ellinor Suess-Eisenlohr o naturalizację. Nowy Jork, 1940 rok

Lilly Sueß-Eisenlohr, także Lili Valenty[1] (ur. 17 sierpnia 1900 w Łodzi jako Ellinor Maritana Suess[2], zm. 11 marca 1987 w Hollywood[3]) – niemiecko-amerykańska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna.

Działalność

Aktorskie umiejętności Lilly Sueß zdobywała w berlińskiej szkole dramatycznej Maxa Reinhardta[4]. W latach 1923–1933 występowała m.in. w teatrach Królewca (1923/1924)[5], Hamburga (1924/1925 oraz 1928/1929)[5], Mannheim (1925/1926)[5], Wiesbaden(1926–1928)[5][6] i Berlina[5] (1932/1933). Po emigracji do Stanów Zjednoczonych początkowo zamieszkała i grała na scenach w Nowym Jorku, w późniejszym okresie przeniosła się do Los Angeles[3].

Jeszcze w Niemczech rozpoczęła karierę filmową, występując w filmach niemych[7] oraz w pierwszych filmach dźwiękowych[8]. W latach sześćdziesiątych zaczęła występować w filmach i serialach telewizyjnych[9]. Grała m.in. u boku Anny Magnani oraz Elvisa Presleya[10].

Życie prywatne

Rodzicami Ellinor Maritany Suess byli skrzypaczka Rosa Schindler-Süss i łódzki kupiec Georg Süss (data i miejsce urodzenia nieznane, zm. 16 marca 1919 roku w Łodzi, pochowany tamże na cmentarzu ewangelicko-augsburskim). 14 sierpnia 1904 roku Suess została ochrzczona w kościele ewangelickim w Oleśnie[2]. Po ojcu, niemieckim ewangeliku żydowskiego pochodzenia, nabyła obywatelstwo niemieckie, którego zrzekła się w 18 października 1920 roku na rzecz obywatelstwa polskiego[2].

3 lutego 1921 roku w Monachium wyszła za mąż za niemieckiego dramaturga, pisarza i wydawcę, Friedricha Eisenlohra[2]. Podczas ich wspólnego pobytu w Wiesbaden (1926–1928) ukazała się zadedykowana „Lili Ferrat Eisenlohr, Meine Frau” autobiograficzna powieść Friedricha Das gläserne Netz: ein Roman aus dem Anfang des XX. Jahrhunderts (1927). Pojawiający się w dedykacji pseudonim „Ferrat” był odniesieniem do nazwiska Eisenlohr. Małżeństwo z Friedrichem zakończyło się w 1935 roku po wejściu w życie ustaw norymberskich[2]. Na skutek antysemickich prześladowań, w tym samym roku, Lilly Eisenlohr opuściła Europę i wyjechała do Stanów Zjednoczonych, gdzie kontynuowała karierę aktorską jako Lili/Lily Valenty.

Sueß-Eisenlohr była siostrą tłumaczki i pisarki Ilony Ralf Sues oraz Harrego Egona Arno Suessa (ur. 7 września 1905 w Łodzi, zm. 24 kwietnia 1970, tamże, pochowany na cmentarzu ewangelicko-augsburskim).

Przypisy

  1. ↑ Frithjof Trapp, Handbuch des deutschsprachigen Exiltheaters 1933–1945, Saur, 1999, s. 213, ISBN 978-3-598-11375-8 [dostęp 2022-11-10] (niem.).
  2. 1 2 3 4 5 Eintrag im Heiratsregister (Eintrag: 163/1921/E/Standesamt München I; Signatur: DE-1992-STANM-1521).
  3. 1 2 Lily Valenty; Immigrant Character Actress in Television Series, Movies, Los Angeles Times, 18 kwietnia 1987 [dostęp 2022-11-08] (ang.).
  4. ↑ Werner Onken, Silvio Gesell in der Münchener Räterepublik: Eine Woche Volksbeauftragter für das Finanzwesen im April 1919, Oldenburg: Rettberg-Gauke Verlags, 2018, s. 58.
  5. 1 2 3 4 5 Biographisches Lexikon der Theaterkünstler, Teil 1, s. 213–214.
  6. ↑ Elke Hack, Staatstheater Wiesbaden: Akten und Druckschriften 1810-1996, t. Bestand 428, Repertorien des Hessischen Hauptstaatsarchivs, Wiesbaden 2006, s. 207.
  7. ↑ Lilly Sueß-Eisenlohr [online], IMDb [dostęp 2022-11-08].
  8. ↑ Sort by Popularity – Most Popular Movies and TV Shows With Lilly Eisenlohr [online], IMDb [dostęp 2022-11-08].
  9. ↑ Sort by Popularity – Most Popular Movies and TV Shows With Lili Valenty [online], IMDb [dostęp 2022-11-08].
  10. ↑ Lili Valenty [online], IMDb [dostęp 2022-11-08].
This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.