Lipowski Wierch
 Widok z Hali Boraczej | |
| Państwo | |
|---|---|
| Położenie |
powiat żywiecki |
| Pasmo | |
| Wysokość |
1323 m n.p.m. |
Położenie na mapie gminy Węgierska Górka _location_map.png) | |
Położenie na mapie Polski  | |
Położenie na mapie województwa śląskiego  | |
Położenie na mapie powiatu żywieckiego  | |
 49°31′54″N 19°13′04″E/49,531667 19,217778 | |
Lipowski Wierch (1323 m n.p.m.)[1] – szczyt w Grupie Lipowskiego Wierchu i Romanki w Beskidzie Żywieckim. Większość map i przewodników podaje wysokość 1324[2]. Nazwa szczytu pochodzi od lip, które dawniej zapewne na jego stokach rosły[3]. Znajduje się w grzbiecie, który od Rysianki ciągnie się w północno-zachodnim kierunku do Redykalnego Wierchu i jest najwyższym szczytem tego grzbietu. Jest to boczny grzbiet Beskidu Żywieckiego, oddzielający dolinę potoku Żabniczanka od doliny potoku Bystra[1].
Przez szczyt i główny grzbiet Lipowskiego Wierchu biegnie granica między miejscowościami Żabnica (stoki północne) i Złatna (stoki południowe) – obydwie w województwie śląskim, w powiecie żywieckim[4]. Lipowski Wierch jest niemal całkowicie porośnięty lasem, ale nieco pod jego wierzchołkiem, na południowo-wschodnich stokach znajduje się duża widokowa hala Lipowska, a na niej schronisko PTTK na Hali Lipowskiej i wyciąg narciarski[2]. Istnieją tutaj też różnorodne formacje skalne. W grzbietowych partiach znajduje się pochodzenia osuwiskowego rów grzbietowy i wały zapadliskowe. Jego ściany mają wysokość do 4 m, a dno rowu zawalone jest głazami piaskowcowymi. Poniżej w stokach znajdują się nisze osuwiskowe, z których wypływają liczne źródła. Na południowych, opadających do doliny Bystrej stokach są duże i małe głazy i szczeliny skalne[3].
Lipowski Wierch jako pierwsi penetrowali Wołosi, którzy metodą cyrhlenia wykonali tutaj halę Lipowską, na której wypasali swoje owce. Turyści zaczęli odwiedzać go pod koniec XIX wieku. W latach 1894–1899 niemiecka organizacja turystyczna Beskidenverein (Związek Beskidzki) wyznakowała szlak turystyczny. W 1936 opiekę nad tym szlakiem przejęło Polskie Towarzystwo Tatrzańskie. W 1931 Beskidenverein bezprawnie, łamiąc polsko-niemieckie porozumienie w sprawie zagospodarowania Beskidów wybudowała tutaj schronisko turystyczne[3].
Lipowski Wierch jest jednym z najwyższych szczytów Beskidu Żywieckiego. Jego masyw wyróżnia się w panoramach z wielu stron, sam jednak wierzchołek jest niepozorny i mało wybitny. Rośnie na nim skarlały górnoreglowy las świerkowy, w którym jest sporo uschniętych świerków. Wzdłuż grzbietu ciągną się torfowiska i młaki z oczkami wodnymi[3], chronione w rezerwacie przyrody Lipowska. Szlaki turystyczne omijają wierzchołek, prowadząc po jego południowej stronie[2][4].
Szlaki turystyczne
Milówka – schronisko PTTK na Hali Boraczej – Lipowski Wierch – Schronisko PTTK na Hali Rysianka – Żabnica-Skałka
Rajcza – Zapolanka – Redykalny Wierch – hala Lipowska – hala Rysianka – Romanka
Złatna – Polana Motykowa (Cerchla) – hala Rysianka – Sopotnia Wielka
Przypisy
- 1 2 Geoportal. Mapa topograficzna [online] [dostęp 2025-02-07].
- 1 2 3 Beskid Śląski i Żywiecki. Mapa 1:50 000, Kraków: Compass, 2011, s. 2, ISBN 978-83-7605-084-3.
- 1 2 3 4 Stanisław Figiel, Urszula Janicka-Krzywda, Wojciech W. Wiśniewski Piotr Krzywda, Beskid Żywiecki: przewodnik, Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2012, s. 171, ISBN 978-83-62460-30-4.
- 1 2 Geoportal. Mapa lotnicza [online] [dostęp 2025-02-07].
