Lizak grzybiarz
| Gyrophaena gentilis | |
| Erichson, 1839 | |
.png) | |
| Systematyka | |
| Domena | |
|---|---|
| Królestwo | |
| Typ | |
| Gromada | |
| Rząd | |
| Podrząd | |
| Rodzina | |
| Podrodzina |
rydzenice |
| Plemię |
Homalotini |
| Podplemię |
Gyrophaenina |
| Rodzaj |
lizak |
| Podrodzaj |
Gyrophaena s.str. |
| Gatunek |
lizak grzybiarz |
Lizak grzybiarz[1] (Gyrophaena gentilis) – gatunek chrząszcza z rodziny kusakowatych i podrodziny rydzenic. Zamieszkuje Europę, Kaukaz i Syberię.
Taksonomia
Gatunek ten opisany został po raz pierwszy w 1839 roku przez Wilhelma Ferdinanda Erichsona[2].
Morfologia
Chrząszcz o wydłużonym ciele długości od 2 do 2,4 mm. Głowa jest ciemnobrązowa do czarnej, 1,7 raza szersza niż dłuższa, zaopatrzona w wyłupiaste oczy. Barwa czułków jest rudożółta. Ich człony od szóstego do dziesiątego są wyraźnie szersze niż dłuższe. Przedplecze jest czerwonobrązowe do ciemnobrązowego, płaskie, o bardzo wyraźnie, siateczkowato szagrynowanej powierzchni. Zarys przedplecza ma boki bardzo słabo zaokrąglone, najszerszy jest zwykle przed środkiem długości i stamtąd niemal prosto ku zaokrąglonym kątom tylnym zwężony. Pokrywy są pomarańczowe z ciemnobrązowymi do czarnych tylnymi kątami zewnętrznymi lub całą tylną połową. Wewnętrzna połowa pokrywy jest gęsto i często nierównomiernie punktowana, a zewnętrzna ziarenkowana do pomarszczonej. Długość pokryw jest znacznie większa niż przedplecza. Kolor odnóży jest żółty do pomarańczowego. Odwłok ma ubarwienie pomarańczowe z czwartym tergitem, a zwykle też przednią połową tergitu następnego ciemnobrązową do czarnej. U samca tylny brzeg tergitu szóstego ma dwa małe ząbki lub ciernie pośrodku i dwa dłuższe, zakrzywione zęby po bokach[3].
Ekologia i występowanie
Owad rozmieszczony od nizin po tereny podgórskie, a w góry wkraczający dolinami rzecznymi[4]. Zasiedla dno lasu[1]. Bytuje w owocnikach różnych grzybów[4][1]; często znajdowany w pieniążnicach szerokoblaszkowych[4].
Gatunek palearktyczny. W Europie znany jest z Hiszpanii, Irlandii, Wielkiej Brytanii, Francji, Belgii, Holandii, Luksemburga, Niemiec, Szwajcarii, Austrii, Włoch, Danii, Szwecji, Norwegii, Finlandii, Estonii, Łotwy, Litwy, Polski, Czech, Słowacji, Węgier, Rumunii, Bułgarii, Bośni i Hercegowiny, Serbii i europejskiej części Rosji. W Azji podawany jest z syberyjskiej części Rosji i z Gruzji[2].
Przypisy
- 1 2 3 Andrzej Szujecki: Kusakowate (Staphylinidae) lasów Polski. Aspekt różnorodności i monitoringu zooindykacyjnego. Warszawa: Lasy Państwowe, 2017. ISBN 978-83-65659-00-2.
- 1 2 M. Schülke, A. Smetana: Staphylinidae. W: Catalogue of Palaearctic Coleoptera Volume 2. Hydrophiloidea-Staphylinoidea. I. Löbl, D. Löbl (red.). Wyd. Brill. Leiden, Boston: 2015, s. 442-446.
- ↑ Arved Lompe: Gattung Gyrophaena Mannh.. [w:] Käfer Europas [on-line]. [dostęp 2024-11-01].
- 1 2 3 B. Burakowski, M. Mroczkowski, J. Stefańska. Chrząszcze – Coleoptera. Uzupełnienia tomów 2-21. „Katalog Fauny Polski”. XXIII (22), 2000.