Lucyna Legut

Lucyna Legut
Data i miejsce urodzenia

27 marca 1926
Sucha Beskidzka

Data i miejsce śmierci

4 marca 2011
Gdańsk

Zawód

aktorka, malarka, pisarka

Odznaczenia
Krzyż Oficerski Orderu Odrodzenia Polski Złoty Krzyż Zasługi Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” Odznaka 1000-lecia Państwa Polskiego
Odznaka „Zasłużony Działacz Kultury” Odznaka honorowa „Zasłużonym Ziemi Gdańskiej”
Grób Lucyny Legut w kolumbarium cmentarza Srebrzysko

Lucyna Maria[1][2] Legut (ur. 27 marca 1926 w Suchej Beskidzkiej, zm. 4 marca 2011 w Gdańsku[3]) – polska aktorka teatralna, artystka malarka, pisarka, autorka utworów dla dzieci i młodzieży, słuchowisk radiowych oraz widowisk telewizyjnych i teatralnych.

Życiorys

Pochodziła z rodziny góralskiej. Na świat przyszła jako najmłodsza córka Józefa Leguta (zm. 1941), konduktora PKP, i Julii z domu Janiczak (zm. 1991), hafciarki[4][5]. Była siostrą dziennikarza, pisarza satyryka Ludomira Leguta (zm. 1969)[6] i aktorki Ludmiły Legut (1921–2018)[7].

W latach 1939–1940 ukończyła pierwszą klasę Instytutu Maryi - gimnazjum należącego do Zgromadzenia Córek Bożej Miłości. W roku szkolnym 1940/1941 uczyła się w Prywatnej Szkole i Technikum Handlowym im. A. Liberdy (Private Handels u. Handelsfachschule), w roku szkolnym 1941/1942 ukończyła kurs przysposobienia biurowego (Private Handelkurse). Brała także lekcje angielskiego u hrabin Grocholskich. Podczas okupacji niemieckiej pracowała w należącym do Austriaka Hausnera zakładzie naprawy męskiej bielizny[4].

W latach 1945–1947[8] studiowała na wydziale malarstwa i rzeźby Akademii Sztuk Pięknych, równocześnie uczęszczając do klasy dla dorosłych o skróconym programie nauczania XI Państwowego Gimnazjum im. Józefy Joteyko. W 1947 zdała maturę[4]. W 1950[8] ukończyła Państwową Wyższą Szkołę Aktorską w Krakowie. Podczas studiów wraz z Barbarą Witek (Swinarską) prowadziła kabaret „Melpomena”, statystowała w Teatrze im. Juliusza Słowackiego w sztuce Judasz z Kariothu, wstąpiła do Koła Młodych przy krakowskim oddziale Związku Literatów Polskich[4]. W latach 1950–1951 była aktorką Teatru Młodego Widza, zaś w latach 1951–1956 grała na deskach Teatru Ziemi Pomorskiej w Toruniu. W latach 1956–1983 była aktorką Państwowego Teatru „Wybrzeże” w Gdańsku.

Debiutowała w roku 1960 jako pisarka i ilustratorka książeczką dla dzieci Świerszcze mają sklep z instrumentami. 5 stycznia 1961 roku debiutowała jako autorka utworów scenicznych bajką Złodziej serc na sopockiej scenie Teatru Wybrzeże. W latach 60. i 70. była autorką wielu słuchowisk radiowych, współpracowała z estradą, pisząc monologi (m.in. dla Hanki Bielickiej), skecze i teksty piosenek[4].

Od 1952 roku była członkiem Związku Zawodowych Pracowników Kultury i Sztuki, od 1955 członkiem rzeczywistym Stowarzyszenia Polskich Artystów Teatru i Filmu - ZASP, od 1961 członkiem Oddziału Gdańskiego Związku Literatów Polskich, w latach 1961–1981 członkiem nadzwyczajnym , od 1981 członkiem zwyczajnym Związku Autorów i Kompozytorów Scenicznych. W 1989 roku wstąpiła do Stowarzyszeni Pisarzy Polskich[4].

Od roku 1950 związana była w nieformalnym związku z reżyserem Wojciechem Jerzym Hasem. Ich związek trwał 10 lat i obfitował w listy, które się zachowały, i które zostały wydane w formie książki pt. Ptak srebrnopióry[9] (2021). Książka powstała na podstawie maszynopisu przygotowanego przez Lucynę Legut kilkadziesiąt lat przez wydaniem Ptaka srebrnopiórego. W latach 1957–1961 występowała pod nazwiskiem Has lub Legut-Has. W latach 1970–1973, gdy była żoną Marka Wereckiego używała nazwiska Legut-Werecka[4].

Zmarła w Gdańsku, pochowana w kwaterze kolumbarium na cmentarzu Srebrzysko[6].

Filmografia

Filmy fabularne i seriale tv

  • 1971: Jedenasty list Kamilii Colon jako Francuzka
  • 1972: Dlaczego mnie budzą? jako Marieke Puf
  • 1974: Justyna jako Marynia Kirłowa
  • 1975: Koszulka jako Babcia
  • 1981: Polityka jako Panna Franciszka, sekretarka
  • 1987: Remus jako Marcjanna

Źródło:[10].

Ekranizacje

W Teatrze Telewizji zostały wyemitowane spektakle Nie trzeba krzykiem zagłuszać ciszy nocy (1966) w reż. Kazimierza Łastawieckiego i Piękne ogrody (1971) w reż. Marka Okopińskiego.

W 2000 Maciej Wojtyszko wyreżyserował 7-odcinkowy serial na podstawie książki Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości.

Źródło:[10].

Twórczość literacka

  • Całkiem zwariowane urodziny Piotrka oraz to i owo o Paluch-Rogalskiej[11]
  • Czekając na dziurę w niebie
  • Dla kogo ten wawrzyn?
  • Jak zdobyć męża, czyli Skok stulecia[12]
  • Jasiek chce być reżyserem, a Paluch-Rogalska cyrkówką[13]
  • Jasiek pisze kronikę rodzinną, a Piotrek ciągle się w kimś kocha[14]
  • Już nigdy nie będę się kłócił z Piotrkiem![15]
  • Marzę o ślubie[16]
  • Miłosne niepokoje pana Zenka[17]
  • Miłość trzynastolatki[18]
  • Nie zabijajcie Desdemony
  • O tym, jak Jasiek został bezimiennym bohaterem albo awantura o sławę[19]
  • Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości[20]
  • Strach się martwi
  • Szyfon na ślubną suknię
  • Świerszcze mają sklep z instrumentami
  • Ta miłość przetrwa[21]
  • Zacznijmy od pomidorów...
  • Życie artystki Kingi Kidney

Ordery i odznaczenia

Źródło:[1].

Nagrody i wyróżnienia

  • 1966: I nagroda w ogólnopolskim konkursie na małoobsadowe słuchowisko radiowe 1965 przyznana przez PR III za słuchowisko Nie trzeba krzykiem zagłuszać ciszy nocy
  • 1966: II nagroda w ogólnopolskim konkursie na małoobsadowe słuchowisko radiowe 1965 przyznana przez PR III za słuchowisko Na godzinę przed przyjściem ptaków
  • 1966: III nagroda w konkursie Ośrodka TV w Gdańsku za scenariusz telewizyjny Pokój z widokiem na morze
  • 1966: wyróżnienie w konkursie Gdańskiego Towarzystwa Przyjaciół Sztuki, Ośrodka TV w Gdańsku oraz redakcji „Liter” za scenariusz telewizyjny Pora deszczowa czy susza?
  • 1967: II nagroda w konkursie rozgłośni PR w Kielcach na słuchowisko na dowolny temat za słuchowisko Uwaga, pękają pąki kwiatów
  • 1968: I nagroda w etapie krajowym Międzynarodowego Konkursu Warszawa - Zagrzeb - Praga na słuchowisko radiowe za słuchowisko Bohater potrzebny od zaraz
  • 1968: wyróżnienie za słuchowisko Nie mówmy o tym zębie przyznane przez rozgłośnię PR w Krakowie.
  • 1968: wyróżnienie w plebiscycie radiosłuchaczy „Wybieramy premierę roku 1968” za słuchowisko Pękają pąki kwiatów
  • 1969: III nagroda w konkursie Wydawnictwa PAX na powieść - za powieść dla młodzieży Kilka dni w czerwcu
  • 1969: wyróżnienie w ogólnopolskim konkursie literackim Polskiego Radia na słuchowisko o tematyce 25-lecia PRL - za Pan da zapalić![25]
  • 1969: III nagroda w ogólnopolskim konkursie na słuchowisko za słuchowisko Chłopiec z niebieskim gołębiem
  • 1969: III nagroda w ogólnopolskim konkursie na słuchowisko za słuchowisko Mały! Wynoś się stad!
  • 1970: II nagroda w lubelskim konkursie literackim im. J. Czechowicza w dziedzinie prozy za powieść Dla kogo ten wawrzyn?
  • 1970: III nagroda w konkursie rozgłośni PR w Bydgoszczy na słuchowisko radiowe za słuchowisko Więc jak będzie panie Wincenty?
  • 1972: nagroda specjalna Państwowego Teatru Lalki „Tęcza” w Słupsku na pełnospektaklową sztukę lalkową za Wszyscy słupskie wróble znają
  • 1973: wyróżnienie w konkursie na opowiadanie dla dzieci i młodzieży ogłoszonym przez Wydawnictwo Harcerskie „Horyzonty” i Kwaterę Główną ZHP za opowiadanie Piotrek zgubił dziadka oko
  • 1973: III nagroda w ogólnopolskim konkursie na słuchowisko rozgłośni PR w Krakowie za słuchowisko Stare bajki w nowych czasach
  • 1974: III nagroda w ogólnopolskim konkursie na słuchowisko rozgłośnię PR w Warszawie za słuchowisko A co jest za tą górą?
  • 1974: wyróżnienie rozgłośni PR w Krakowie za słuchowisko Poemat o morzu - z kluczem
  • 1975: III nagroda w konkursie rozgłośni PR w Bydgoszczy na krótki utwór satyryczny za słuchowisko Ten idiota!
  • 1975: wyróżnienie Klubu Związków i Stowarzyszeń Twórczych „13 Muz” na małe formy sceniczne za utwór dramatyczny Tyrani
  • 1976: II nagroda rozgłośni PR i oddziału ZLP w Poznaniu na krótkie opowiadanie o tematyce współczesnej za opowiadanie Żeby tak łogonek łodjońć...
  • 1980: Nagroda Książka Roku 1980 – za powieść Nasza zmierzchowa mama
  • 1993: wyróżnienie na IV Międzynarodowym Konkursie na Sztukę Teatralną (o tematyce ekologicznej) dla Dzieci i Młodzieży w Poznaniu za sztukę Była kiedyś planeta Ziemia...
  • 1999: honorowa nagroda Poznańskiego Przeglądu Nowości „Zima 98” za powieść Jasiek pisze kronikę rodzinną a Piotrek ciągle się w kimś kocha
  • 2000: tytuł Radiowej Osobowości Roku 2000 Radia Gdańsk
  • 2000: Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury[26]
  • 2000: nominacja do tytułu Kobiety Roku 2000 w plebiscycie miesięcznika „Twój Styl”
  • 2001: II miejsce w plebiscycie „Przekroju” i PR III na najśmieszniejszą książkę świata 2001 za Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości
  • 2001: wyróżnienie jury dziecięcego XIX MFF Dla Dzieci „Ale Kino!” w Poznaniu za scenariusz do filmu Jaśka biorą do filmu (razem z Maciejem Wojtyszką)
  • 2001: Radiowa Osobowość Roku 2000 – nagroda Radia Gdańsk dla najdowcipniejszego gościa Salonu literackiego Radia Gdańsk[27]
  • 2005: Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury z okazji jubileuszu 55-lecia pracy aktorskiej i 45-lecia pracy literackiej[27][26][1]
  • 2009: tytuł Lady Soroptimist przyznana przez Gdański Klub Soroptimist International
  • 2009: I nagroda na X Targach Książki Kaszubskiej i Pomorskiej „Costerina 2009” w edycji książki pomorskiej w dziedzinie prozy za Romans kuchenny[4]
  • 2009: Nagroda Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury za całokształtną wyjątkowość artystyczną[26]

Źródło:[1].

Przypisy

  1. 1 2 3 4 Małgorzata Smyl (oprac.), Lucyna Legut [online], Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [dostęp 2011-03-05] [zarchiwizowane z adresu 2013-05-27].
  2. ↑ W Księdze Urodzeń USC w Suchej Beskidzkiej z 1926 r. pod numerem 39 zostały zapisane imiona Lucianna Maria, w metryce chrztu: Lucia Maria. Od trzeciej klasy szkoły podstawowej zaczęła używać imienia Lucyna.
  3. ↑ Lucyna Legut nie żyje. Gazeta Wyborcza Trójmiasto, 2011-03-04. [dostęp 2011-03-04].
  4. 1 2 3 4 5 6 7 8 Małgorzata Smyl, Leszek Rybicki (oprac.), Lucyna Legut : pisarka, aktorka, malarka, Wojewódzka i Miejska Biblioteka Publiczna im. Josepha Conrada Korzeniowskiego w Gdańsku, 2012, s. 1–407 [dostęp 2025-01-17].
  5. ↑ Wojewódzka Biblioteka Publiczna w Gdańsku [online], old2.wbpg.org.pl [dostęp 2023-05-30].
  6. 1 2 Grób Lucyny Legut w kolumbarium cmentarza Srebrzysko [online], 20 czerwca 2016 [dostęp 2025-01-17].
  7. ↑ Ludmiła Legut (1921–2018) [online], www.dziennikteatralny.pl [dostęp 2023-05-30].
  8. 1 2 Zmarła Lucyna Legut. Trojmiasto.pl, 2011-03-04. [dostęp 2011-03-05].
  9. ↑ Lucyna Legut, Ptak srebrnopióry, Wydawnictwo ARCHE, Sopot 2021.
  10. 1 2 Lucyna Legut w bazie filmpolski.pl
  11. ↑ Lucyna Legut, Catkiem zwariowane urodziny piotrka oraz to i owo o Paluch-Rogalskiej, Warszawa: Akapit, 2003, ISBN 83-88790-23-4, OCLC 224509097 [dostęp 2022-02-04].
  12. ↑ Lucyna Legut-Werecka, Jak zdobyć męża, czyli Skok stulecia, wyd. 1 [w tej ed.], Łódź: Akapit Press, 2000, ISBN 83-87463-62-0, OCLC 749505244 [dostęp 2022-02-04].
  13. ↑ Lucyna Legut, Jasiek chce być reżyserem, a Paluch Rogalska cyrkówką, Łódź: Akapit Press, 2004, ISBN 83-88790-53-6, OCLC 891212109 [dostęp 2022-02-04].
  14. ↑ Lucyna Legut, Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyx́c spokojnej starości, wyd. 1. w tej edycji, Łódź: Akapit Press, 1997, ISBN 83-87463-11-6, OCLC 49736082 [dostęp 2022-02-04].
  15. ↑ Lucyna Legut-Werecka, Już nigdy nie będę się kłócił z Piotrkiem!, Łódź: Akapit Press, 2001, ISBN 83-88790-00-5, OCLC 750523891 [dostęp 2022-02-04].
  16. ↑ Lucyna Legut-Werecka, Marzę o ślubie: (trzecia i ostatnia część „Miłości trzynastolatki”), Łódź: Wyd. Akapit Press, 2003, ISBN 83-87463-84-1, OCLC 749324793 [dostęp 2022-02-04].
  17. ↑ Lucyna Legut, Miłosne niepokoje pana zenka, wyd. 1, Gdańsk: Wydawnictwo Morskie, 1980, ISBN 83-215-8216-8, OCLC 9299783 [dostęp 2022-02-04].
  18. ↑ Lucyna Legut, Miłość trzynastolatki: (książka dla dorastających dziewcząt), Łódź: Akapit Press, 1998, ISBN 83-87463-24-8, OCLC 830292529 [dostęp 2022-02-04].
  19. ↑ Lucyna Legut-Werecka, O tym, jak Jasiek został bezimiennym bohaterem albo awantura o sławę, Łódź: Akapit Press, [cop. 1999], ISBN 83-87463-31-0, OCLC 751501019 [dostęp 2022-02-04].
  20. ↑ Lucyna Legut, Piotrek zgubił dziadka oko, a Jasiek chce dożyć spokojnej starości, wyd. 1. w tej edycji, Łódź: Akapit Press, 1997, ISBN 83-87463-11-6, OCLC 49736082 [dostęp 2022-02-04].
  21. ↑ Lucyna Legut-Werecka, Ta miłość przetrwa: (dalsze losy bohaterki powieści „Miłość trzynastolatki”), Łódź: Akapit Press, 2000, ISBN 83-87463-53-1, OCLC 751496969 [dostęp 2022-02-04].
  22. ↑ M.P. z 2000 r. nr 25, poz. 522 „za wybitne zasługi dla kultury polskiej, za osiągnięcia w pracy artystycznej”.
  23. ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze Gloria Artis [online], Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego [dostęp 2025-01-17] (pol.).
  24. ↑ Lucynie – przyjaciele – spotkanie poświęcone Lucynie Legut. trojmiasto.pl, 2011-11. [dostęp 2012-12-11].
  25. ↑ Laureaci gdańscy. „Litery”. rok VIII, nr 6 (90), s. 37, czerwiec 1969. Gdańsk: Gdańskie Wydawnictwo Prasowe, RSW „Prasa”. [dostęp 2025-02-01].
  26. 1 2 3 Laureaci Nagrody Prezydenta Miasta Gdańska w Dziedzinie Kultury. gdansk.pl, 2016-06-23. [dostęp 2016-06-23]. (pol.).
  27. 1 2 Lucyna Legut, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (autorzy) [dostęp 2011-03-05].

Bibliografia

Linki zewnętrzne

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.