Lyroderma

	Lyroderma
	W.C.H. Peters, 1872
	; Lironos wielkoskrzydły (L. lyra)
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	zwierzęta
Typ	strunowce
Podtyp	kręgowce
Gromada	ssaki
Podgromada	żyworodne
Rząd	nietoperze
Podrząd	rudawkokształtne
Nadrodzina	Rhinolophoidea
Rodzina	lironosowate
Rodzaj	Lyroderma
	Typ nomenklatoryczny
	Megaderma lyra É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810
Synonimy
	Eucheira B.H. Hodgson, 1847;
	Eucheira B.H. Hodgson, 1847;
Gatunki
	2 gatunki – zobacz opis w tekście
	2 gatunki – zobacz opis w tekście

Lyroderma – rodzaj nietoperzy z rodziny lironosowatych (Megadermatidae).

Rozmieszczenie geograficzne

Rodzaj obejmuje gatunki występujące w Azji Południowej i Południowo-Wschodniej^[3]^[4].

Morfologia

Długość ciała 70–95 mm, ogona brak, długość ucha 31–45 mm, długość tylnej stopy 14–20 mm, długość przedramienia 56–72 mm; masa ciała 40–60 g^[4]^[5].

Systematyka

Rodzaj (w randze podrodzaju w obrębie Megaderma) zdefiniował w 1872 roku niemiecki zoolog Wilhelm Peters w artykule zatytułowanym O gatunkach z rodzaju Megaderma, opublikowanym w czasopiśmie „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”^[1]. Gatunkiem typowym jest (oznaczenie monotypowe) lironos wielkoskrzydły (L. lyra). Wcześniejsza nazwa – Eucheira – z 1847 roku którą ukuł angielski etnolog i przyrodnik Brian Houghton Hodgson okazała się młodszym homonimem rodzaju motyli opisanym w 1834 roku.

Etymologia

Eucheira: gr. ευ eu ‘dobry, ładny, typowy’^[6]; χειρ kheir, χειρος kheiros ‘dłoń, ręka’^[7]. Gatunek typowy: Megaderma schistacea B.H. Hodgson, 1847 (= Megaderma lyra É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810).
Lyroderma: gr. λυρα lura ‘lira’; δερμα derma, δερματος dermatos ‘skóra’^[8].

Podział systematyczny

Do rodzaju należą następujące gatunki^[9]:

Grafika	Gatunek	Autor i rok opisu	Nazwa zwyczajowa^[10]	Podgatunki^[4]^[3]^[5]	Rozmieszczenie geograficzne^[4]^[3]^[5]	Podstawowe wymiary^[4]^[5]^[b]	Status IUCN^[11]
	Lyroderma lyra	(É. Geoffroy Saint-Hilaire, 1810)	lironos wielkoskrzydły	gatunek monotypowy	skrajnie wschodni Afganistan, Pakistan, Indie, Sri Lanka, Nepal, Bangladesz i zachodnia Mjanma; być może Bhutan; zakres wysokości: do 950 m n.p.m.	DC: 7–9,5 cm DO: bezogonowy DP: 5,6–7,2 cm MC: 40–60 g	LC
	Lyroderma sinense	(Andersen & Wroughton, 1907)		gatunek monotypowy	południowa i południowo-zachodnia Chińska Republika Ludowa, południowa Mjanma, Tajlandia, Laos, Wietnam, Kambodża oraz półwyspowa Malezja	DC: 7–9,5 cm DO: bezogonowy DP: 5,6–7,2 cm MC: 40–60 g	NE

Kategorie IUCN: LC – gatunek najmniejszej troski; NE – gatunki niepoddane jeszcze ocenie.

Uwagi

↑ Młodszy homonim Eucheira Westwood, 1834.
↑ DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

Przypisy

1 2 W.C.H. Peters. Über die Arten der Chiropteren-gattung Megaderma. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1872, s. 195, 1873. (niem.).
↑ B.H. Hodgson. The slaty blue megaderme. Megaderma schistacea, N. S.. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 891 (przypis), 1847. (ang.).
1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).
1 2 3 4 5 Ch.M. Francis: Family Megadermatidae (False-vampire Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 191. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).
1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 466. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 98.
↑ Jaeger 1959 ↓, s. 54.
↑ T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 390, 1904. (ang.).
↑ C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-19]. (ang.).
↑ Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 96. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).
↑ Taxonomy: Lyroderma – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-04]. (ang.).

Bibliografia

E.C. Jaeger: Source-book of biological names and terms. Wyd. 3 (Revised second printing). Springfield: Charles C. Thomas, 1959, s. 1–316. (ang.).

[2] Młodszy homonim Eucheira Westwood, 1834.

[12] DC – długość ciała; DO – długość ogona; DP – długość przedramienia; MC – masa ciała

[pet-1] 1 2 W.C.H. Peters. Über die Arten der Chiropteren-gattung Megaderma. „Monatsberichte der Königlichen Preussische Akademie des Wissenschaften zu Berlin”. Aus dem Jahre 1872, s. 195, 1873. (niem.).

[hod-3] B.H. Hodgson. The slaty blue megaderme. Megaderma schistacea, N. S.. „The Journal of the Asiatic Society of Bengal”. 16 (2), s. 891 (przypis), 1847. (ang.).

[icmw-4] 1 2 3 C.J. Burgin, D.E. Wilson, R.A. Mittermeier, A.B. Rylands, T.E. Lacher & W. Sechrest: Illustrated Checklist of the Mammals of the World. Cz. 2: Eulipotyphla to Carnivora. Barcelona: Lynx Edicions, 2020, s. 116. ISBN 978-84-16728-35-0. (ang.).

[hmw-5] 1 2 3 4 5 Ch.M. Francis: Family Megadermatidae (False-vampire Bats). W: D.E. Wilson & R.A. Mittermeier (redaktorzy): Handbook of the Mammals of the World. Cz. 9: Bats. Barcelona: Lynx Edicions, 2019, s. 191. ISBN 978-84-16728-19-0. (ang.).

[amw-6] 1 2 3 4 Class Mammalia. W: Lynx Nature Books: All the Mammals of the World. Barcelona: Lynx Edicions, 2023, s. 466. ISBN 978-84-16728-66-4. (ang.).

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=138_98]-7] Jaeger 1959 ↓, s. 98.

[CITEREFJaeger1959[https://babel.hathitrust.org/cgi/pt?id=wu.89043220607&seq=94_54]-8] Jaeger 1959 ↓, s. 54.

[pal-9] T.S. Palmer. Index Generum Mammalium: a List of the Genera and Families of Mammals. „North American Fauna”. 23, s. 390, 1904. (ang.).

[mdd-10] C.J. Burgin, J.S. Zijlstra, M.A. Becker, H. Handika, J.M. Alston, J. Widness, S. Liphardt, D.G. Huckaby & N.S. Upham: The ASM Mammal Diversity Database. [w:] ASM Mammal Diversity Database (Version 2.1) [on-line]. American Society of Mammalogists. [dostęp 2025-04-19]. (ang.).

[miiz-11] Nazwy zwyczajowe za: W. Cichocki, A. Ważna, J. Cichocki, E. Rajska-Jurgiel, A. Jasiński & W. Bogdanowicz: Polskie nazewnictwo ssaków świata. Warszawa: Muzeum i Instytut Zoologii PAN, 2015, s. 96. ISBN 978-83-88147-15-9. (pol. • ang.).

[13] Taxonomy: Lyroderma – Genus. The IUCN Red List of Threatened Species. [dostęp 2025-04-04]. (ang.).

[1]

[a]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[b]

[11]