Makin

Makin
Ilustracja
Zdjęcie satelitarne atolu
Państwo

 Kiribati

Akwen

Ocean Spokojny

Archipelag

Wyspy Gilberta

Liczba wysp

5

Powierzchnia

7,89 km²

Populacja (2020)
• liczba ludności


1914[1]

• gęstość

243 os./km²

Mapa
Położenie na mapie
Położenie na mapie Kiribati
Mapa konturowa Kiribati, blisko lewej krawiędzi u góry znajduje się punkt z opisem „Makin”
Ziemia3°23′N 173°00′E/3,383333 173,000000

Makin (w j. ang. znany także jako Little Makin[a]) – atol na Oceanie Spokojnym w archipelagu Wysp Gilberta, należących do Kiribati.

Geografia

Budowa

Atol Makin składa się z kilku wysp: Makin, Aonibike, Tebuatarawa (lub Tebua Tarawa), Kiebu i Onne (kolejność od północy do południa). W kolejności od największej do najmniejszej: Makin, Kiebu, Onne, Aonibike, Tebuatarawa[2]. Pomiędzy wyspami znajdują się płytkie wody z rafami.

Na wyspach Makin i Kiebu znajdują się bagniste obszary wrażliwe na zalania przez słoną wodę. Gleba wysp jest piaszczysta i porowata, lecz dzięki wysokim opadom jest żyzna. Wysokość n.p.m. wynosi średnio 2 metry[3].

Zabudowania

Na Makin i Kiebu znajdują się wioski nazwane tak samo jak wyspy. Na Makin znajduje się również lotnisko oraz zarząd atolu – Makin Island Council[2].

Przyroda – klimat, flora, opady

Atol znajduje się w strefie klimatu równikowego, więc przez cały rok jest ciepło (w ciągu dnia temperatura waha się od 28 do 31 stopni Celsjusza), choć temperaturę obniża chłodny wiatr znad oceanu. Na Makin jest wilgotniej niż na większości wysp Kiribati[3]. Klimat zbliżony jest do klimatu pobliskiego atolu Butaritari. Wyspy atolu porasta bujna roślinność, a średnie roczne opady wynoszą 4 m (2 razy więcej niż na atolu Tarawa i 4 razy więcej niż na południowych krańcach Kiribati), przybierają na sile podczas El Niño[4]. Pora deszczowa trwa od września do lutego, a pora sucha od marca do końca sierpnia[3].

Problemy środowiska i zagrożenia ekologiczne

  • Zalewanie terenów uprawy bwabwai przez wodę morską w czasie burzy niszczące uprawy; spowodowane jest to przez kanał, który wybudowali więźniowie w epoce kolonialnej[3];
  • Erozja wybrzeża prowadząca do zmniejszania się obszaru wysp; spowodowane jest to przez refulację i wydobycie kopalin[3];
  • Zmniejszanie ilości zasobów naturalnych powodujące spadek liczby ryb i owoców morza, które mogą spożywać mieszkańcy; spowodowane jest to budową grobli w latach 80. XX wieku, później przekształconej w most[3];
  • Niespodziewane, długotrwałe susze niszczące uprawy; spowodowane jest to globalnym ociepleniem[3];
  • Niedobór wód gruntowych na Kiebu skutkujący zbyt małą ilością wody pitnej dla mieszkańców, co szczególnie odbija się na zdrowiu dzieci; spowodowane jest to zwiększającą się populacją tej wyspy[3].

Gospodarka

Głównymi sektorami lokalnej gospodarki są rybołówstwo i rolnictwo. Turystyka w zasadzie nie istnieje[3].

Rybołówstwo

Łowi się głównie ryby latające. W pobliżu atolu znajdują się spore zasoby tuńczyka[3].

Rolnictwo

Uprawy

Na Makin uprawia się alokazję olbrzymią, pandan, kokosy, asyminę trójklapową, winne palmy i chlebowiec właściwy, a także dynie, kapustę, pomidory, bakłażany, ogórki, rośliny kumara i rośliny te bero. Na bagnistych obszarach uprawia się też bwabwai (gatunek kolokazji[5]), banany (które eksportuje się na atol Tarawa) i inne uprawy. Ważnym elementem gospodarki Makin jest produkcja kopry, która jest możliwa dzięki regularnym opadom i innym warunkom klimatycznym[3].

Hodowla

Na Makin hoduje się świnie i kurczaki[3].

Formalne zatrudnienie

Większość ludności nie jest formalnie zatrudniona – w 2010 roku jedynie 115 osób miało takową pracę. Wśród nich największym pracodawcą był zarząd wyspy (Makin Island Council), który zatrudniał 39 osób (5 osób zatrudnionych przez ministerstwo – urzędnika i jego asystenta, skarbnika i jego asystenta oraz tzw. Island Project Officer – a także 34 innych pracowników: kierowców, pielęgniarki, strażników, asystentów i hotelarzy). Zatrudnienie sezonowe jest możliwe głównie podczas realizacji projektów rządowych lub samorządowych, głównie budowy dróg, budynków i innej infrastruktury. Takie projekty są ważne dla zapewnienia pracy miejscowym młodym mężczyznom[3].

Edukacja

Placówki

Na terenie atolu znajdują się dwie szkoły podstawowe: Abaewewe i Nan Teikao. W 2011 roku łącznie uczyło się w nich 289 dzieci – 131 dziewczynek i 158 chłopców. W Abaewewe było wówczas 82 uczniów i 3 nauczycielki, a w Nan Teikao 207 uczniów, 5 nauczycielek i 4 nauczycieli. W tym samym roku 124 osoby na Makin uczyły się w junior secondary schools (odpowiednik polskich XXI-wiecznych gimnazjów)[3].

Statystyki

86% populacji umie pisać i czytać. Spośród osób w wieku ponad 15 lat 14% nie uczęszczało nigdy do szkoły. 46% dorosłych ma certyfikat ukończenia podstawówki, 15% certyfikat ukończenia szkoły średniej, a 2% ma wykształcenie policealne[3].

Historia

Tradycyjnie atolem Makin oraz pobliskim, większym atolem Butaritari rządził jeden przywódca nazywany Uea. Ostatnim znanym Uea był Nauraura Nakoriri, który objął to stanowisko jeszcze przed przybyciem Brytyjczyków, a rządził jeszcze po ich przybyciu[2].

Demografia

Religia na Makin
Rok Rzymski katolicyzm Prezbitarianizm (KPC) Adwentyzm dnia siódmego Kościół Boży LDS Zbory Boże Kościół Poczwórnej Ewangelii Te koaua Bahaizm Islam Inna Przypis
2010 1378 345 8 0 64 0 0 1 0 1 0 [6]
2015 1588 317 5 1 47 8 1 0 9 0 14 [7]
Liczba, płeć i narodowość ludności oraz gęstość zaludnienia wg lat
Rok Liczba ludności Wg płci Gęstość Narodowości i grupy etniczne Przypis
Mężczyźni Kobiety Kiribatczycy Częściowi Kiribatczycy Inna
1947 969 122,8 os. na km² [8]
1963 1292 163,8 os. na km² [8]
1968 1389 176 os. na km² [8]
1973 1445 183,1 os. na km² [8]
1978 1419 179,8 os. na km² [8]
1985 1777 225,2 os. na km² [8]
1990 1762 223,3 os. na km² [8]
1995 1830 231,9 os. na km² [8]
2000 1691 214,3 os. na km² [8]
2005 2385 302,3 os. na km² [8]
2010 1798 912 886 228 os. na km² 1734 64 14 [6][8]
2015 1990 1006 984 252,2 os. na km² 1960 16 Brak [8]
2020 1914 968 946 243 os. na km² [8]

Uwagi

  1. ↑ Dawniej United States Armed Forces używało nazwy Makin Atoll wobec pobliskiego atolu Butaritari, więc atol Makin był dla odróżnienia nazywany Little Makin lub Makin Meang (Makin Północne)

Przypisy

This article is issued from Wikipedia. The text is licensed under Creative Commons - Attribution - Sharealike. Additional terms may apply for the media files.