Marek (roślina)

Marek
	; Marek szerokolistny
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	selerowce
Rodzina	selerowate
Rodzaj	marek
	Nazwa systematyczna
	Sium L.; Sp. Pl. 251. 1753
	Typ nomenklatoryczny
	Sium latifolium L.
Synonimy
	Sion Adans.; Sisarum Bubani; Sisarum Mill.; Siumis Raf.;
	Sion Adans.; Sisarum Bubani; Sisarum Mill.; Siumis Raf.;

Marek (Sium L.) – rodzaj roślin z rodziny selerowatych. Obejmuje 10 gatunków^[4]. Rośliny te występują w niemal całej Europie, Azji (z wyjątkiem południowej części) i Ameryki Północnej (na południe sięgając do Kalifornii, Teksasu i Florydy)^[4]. W Polsce rosną dwa gatunki – dziko marek szerokolistny S. latifolium i uprawiany marek kucmerka S. sisarum^[5].

Rośliny z tego rodzaju uprawiane są jako ozdobne oraz jadalne. Korzeń marka kucmerka spożywany jest podobnie jak salsefia i sporządza się z niego substytut kawy. Bulwiaste korzenie Sium suave stanowiły istotne źródło pożywienia dla wielu plemion Indian Ameryki Północnej. Niektóre gatunki wykorzystywane są też jako rośliny lecznicze^[6].

Morfologia

Pokrój: Byliny nagie^[7]^[8], z wiązkowym systemem korzeniowym. Łodyga pojedyncza, kreskowana, rozgałęziająca się i korzeniąca w dolnych węzłach^[8].
Liście: Dolne ogonkowe, z pochwiastą nasadą, pojedynczo pierzastozłożone^[8].
Kwiaty: Zebrane w baldachy złożone, składające się z wielu baldaszków, wyrastające na szczycie pędów^[7]^[8]. Pokryw są liczne, na szczycie wrębne lub pierzaste^[7]. Pokrywki także liczne i obłonione^[7]. Jedne i drugie zwykle odgięte^[8]. Kielich z ząbkami szydlastymi^[7] lub drobnymi i nierównymi^[8]. Płatki korony są białe, na szczycie wycięte i tu z niewielką łatką^[7]^[8]. Skrajne płatki na brzegu baldachów czasem powiększone^[8].
Owoce: Rozłupki jajowate lub elipsoidalne, spłaszczone z boków, z 5 wyraźnymi żebrami. W bruzdach między nimi znajdują się 1–3 smugi, przy stopie liczniejsze^[7]^[8].

Systematyka

Pozycja systematyczna

Rodzaj należący do plemienia Oenantheae z podrodziny Apioideae Seemann, rodziny selerowatych (Apiaceae Lindl.) z rzędu selerowców (Apiales Lindl.)^[2]^[9].

Wykaz gatunków^[4]

Sium carsonii Durand ex A.Gray
Sium latifolium L. – marek szerokolistny
Sium latijugum C.B.Clarke
Sium medium Fisch. & C.A.Mey.
Sium ninsi L.
Sium serra (Franch. & Sav.) Kitag.
Sium sisarum L. – marek kucmerka
Sium suave Walter
Sium tenue (Kom.) Kom.
Sium ventricosum (H.Boissieu) Li S.Wang & M.F.Watson

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).
↑ Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].
1 2 3 4 Sium L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].
↑ ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN 978-83-62975-45-7 .
↑ David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 861, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .
1 2 3 4 5 6 7 MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IX, WładysławW. Szafer, BogumiłB. Pawłowski (red.), Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 70 .
1 2 3 4 5 6 7 8 9 Pu Fading, Mark F. Watson: Sium Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-02-24].
↑ Genus Sium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-07-04].

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] 1 2 Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2010-05-01] (ang.).

[A-3] Index Nominum Genericorum. [dostęp 2009-03-09].

[powo-4] 1 2 3 4 Sium L.. [w:] Plants of the World online [on-line]. Royal Botanic Gardens, Kew. [dostęp 2021-07-04].

[checklist-5] ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 168, ISBN 978-83-62975-45-7 .

[mabb-6] David J.D.J. Mabberley David J.D.J., Mabberley’s Plant-Book, Cambridge: Cambridge University Press, 2017, s. 861, DOI: 10.1017/9781316335581, ISBN 978-1-107-11502-6, OCLC 982092200 .

[koczwara-7] 1 2 3 4 5 6 7 MarianM. Koczwara MarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. Tom IX, WładysławW. Szafer, BogumiłB. Pawłowski (red.), Kraków: Polska Akademia Nauk, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1960, s. 70 .

[china-8] 1 2 3 4 5 6 7 8 9 Pu Fading, Mark F. Watson: Sium Linnaeus. [w:] Flora of China [on-line]. eFloras.org. [dostęp 2023-02-24].

[grin-9] Genus Sium L.. [w:] Germplasm Resources Information Network (GRIN-Taxonomy) [on-line]. USDA, Agricultural Research Service, National Plant Germplasm System. [dostęp 2021-07-04].

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]